فراز و فرود یک ولیعهد؛ بن سلمان چگونه رقیب اصلی خود را حذف کرد؟

- «واشنگتن پست» در گزارشی به بررسی تحولات اخیر در عربستان پرداخته و از آغاز فصل جدیدی از رقابت بر سر کسب قدرت توسط «محمد بن سلمان»، ولیعهد سعودی برای کنترل پادشاهی خبر داد.

«واشنگتن پست» نوشت «از آنجایی که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان شرایط را برای محاکمه محمد بن نایف، ولیعهد پیشین این کشور و سلف و رقیب فعلی خود به اتهام‌هایی مانند فساد و خیانت فراهم می‌کند، رقابت در این کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است؛ این روند نشان می‌دهد فصل جدید و شومی از بازی تاج و تخت در عربستان به دست محمد بن سلمان برای در اختیار گرفتن سلطنت آغاز شده است.»

این گزارش می‎گوید «ریشه جدال اخیر به زمانی باز می‌گردد که قهرمان سابق آمریکا در مبارزه با تروریسم- لقبی که آمریکا به بن نایف داده بود – در سال ۲۰۱۷ از منصب ولیعهدی برکنار شد اما در نگاهی عمیق‌تر می‌توان ریشه‌های این درگیری را در رقابت تلخ هواداران ملک عبدالله، پادشاه سعوی با ملک سلمان، پادشاه فعلی عربستان و پسر بی فکرش که در سال ۲۰۱۵ در پی مرگ ملک عبدالله، به قدرت رسید، دانست.»

در ادامه این گزارش آمده است «بنا به اعلام منابع سعوی و آمریکایی، محمد بن سلمان با تشکیل کمیته ضد فساد، به مراحل پایانی تحقیقات خود در مورد اتهام‌های محمد بن نایف که دستیار ارشد پدرش در سمت وزیر کشور و وزیر کشور عربستان در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ بود، نزدیک شده است؛ این تحقیقات نشان می‌دهد که بن نایف در زمان مدیریت برنامه ضد تروریسم در وزارت کشور عربستان، میلیارد‌ها ریال سعودی را از طریق شرکت‌های صوری و حساب‌های شخصی برداشت و در امور متفرقه‌ای هزینه کرده است. بازرسان سعودی می‎گویند وی ۱۵ میلیارد دلار را دزدیده است، اما هنوز نحوه چگونگی محاسبه این مبلغ اعلام نشده است.»

«واشنگتن پست» می‎افزاید «در عین حال هواداران بن نایف ضمن دروغ خواندن این اتهام‌ها می‌گویند، این ادعا با حکم سلطنتی ۲۰۰۷ ملک عبدالله مبنی بر صدور مجوز برای همه فعالیت‌های بن نایف و دریافت گزارش دقیق سالانه، در تناقض است؛ ضمن این که براساس اسنادی که اطرافیان بن نایف در اختیار واشنگتن پست قرار داده اند، ادعای او در مورد فعالیت‌های محرمانه مالی اش که توسط پادشاه سابق تایید شده بود، درست است.»

این نشریه آمریکایی در تایید این موضوع با اشاره به اسنادی از فعالیت‌های محرمانه بن نایف نوشت «براساس حکم مذکور، بن نایف می‌توانست ابزار‌های مناسبی در بخش خصوصی ایجاد و فعالیت‌های حساس را پنهان و در پایان هر سال مالی گزارشی درباره هزینه‌های بودجه مخفی ارائه کند؛ ضمن اینکه اختیار نوشتن چک در بانک مرکزی عربستان را نیز داشت که نخستین مورد آن در نوامبر ۲۰۰۸ انجام شد.»

بنابر این گزارش، «اسناد مذکور در اختیار وکلای بن نایف در انگلیس و سوئیس قرار گرفته و در صورت آغاز روال حقوقی بین المللی در دسترس قرار خواهد گرفت.»

در حالی که یکی از همکاران سابق بن نایف و سخنگوی سفارت عربستان در واشنگتن از اظهارنظر در این مورد خودداری کردند، «جان برنان»، مدیر سابق سیا که بیش از یک دهه با محمد بن نایف همکاری نزدیکی داشت و نیز «جرج جان تنت»، دیگر مدیر سابق سیا، تایید کردند که آمریکا از کنترل بن نایف بر این حساب‌های مخفی اطلاع داشته و از آنها برای تامین هزینه‌های پروژه‌های مشترک آمریکا و عربستان استفاده می‌کرده است.

«واشنگتن پست» در بخش دیگری با اشاره به شماری از خصوصیات و ویژگی‌های شخصی بن نایف آورده است «شاهزاده ۶۰ ساله وهابی مسلک و محافظه کار سعودی که پدرش فرزند بنیانگذار پادشاهی عربستان بود و ۳۷ سال در بازه زمانی ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۲ در سمت وزارت کشور خدمت کرد، پایانی غم انگیز دارد؛ وی که همواره از اعتماد ملک عبدالله برخوردار بود و به اذعان منابع سعودی در دوران خدمت در سمت ریاست مبارزه با تروریسم، ثروت خود را به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش داده بود، در قیاس با محمد بن سلمان از محبوبیت بیشتری در جامعه سعودی برخوردار است.»

دوستان آمریکایی و سعودی بن نایف می‌گویند «شاید مشکل سوءمصرف مواد مخدر که پس از زخمی شدنش در پی ترور در سال ۲۰۰۹ آغاز شد، وی را محدود کرده باشد.»

نویسنده این گزارش بر این باور است که روی کار آمدن «دونالد ترامپ»، سبب شد تا محمد بن سلمان متحدی قدرتمند پیدا کند، سرنوشت بن نایف را تغییر داد؛ یک ماه پس از حضور ترامپ در کاخ سفید، بن سلمان که در آن زمان معاون بن نایف بود از وی خواست تا از سمت خود استعفا بدهد؛ علاوه بر تغییر موضع دوستان و نزدیکان بن نایف در پی تحولات سیاسی و گرایش آنها به محمد بن سلمان، دو شاهزاده سعودی در پی تماس بن نایف با آنها تاکید کردند بازی تمام شده و ما با رقیب تو به توافق رسیده ایم و تو چاره‌ای جز استعفا نداری؛ در نهایت در ژوئن ۲۰۱۷ حکم برکناری بن نایف از ولیعهدی نیز صادر و محمد بن سلمان جانشینش شد.»

در پایان این گزارش آمده است «تشدید فشار‌ها بر بن نایف و همسر و دخترانش و توقیف اموال وی با بازداشتش به اتهام تلاش برای طراحی کودتا در مارس ۲۰۲۰ کامل شد.»