نگرانی‌ها در خصوص وقوع زلزله در تهران تا چه میزان جدی است؟
- کمتر از یکسال از عمر شورای شهر پنجم باقی مانده است و کلان مساله‌های مهمی در تهران باقی مانده است، موضوعاتی که آینده تهران را در سالهای آینده می‌سازد و اگر امروز برای آن فکری انجام نشود، مشخص نیست که در آینده با چه معضلاتی روبه‌رو باشیم.
توجه به نگاه انسان محور در شهر، افزایش سرانه فضای سبز و دغدغه‌های محیط زیستی و افزایش ایمنی ساختمان‌ها با توجه به خطر وقوع زلزله در تهران از جمله دغدغه‌هایی است که پارلمان شهری تمرکز و توجه خود را در این سه سال و اندی بر روی آن گذاشت.
هرچند اگرچه انتخاب شهردار مناسب برای شهر تهران عملا وقت عمده‌ای از شورای شهر پنجم را به خود اختصاص داد اما به گفته سخنگوی شورای اسلامی شهر پنجم رویکرد این شورا بر مسائلی روشن و اساسی ثابت ماند و تعدد و تغییر شهرداران تهران خللی در کار شهر به وجود نیاورده است.
با این وجود نباید از یاد برد که تهران با دغدغه‌ها و مسائل مختلفی روبه‌روست که تصمیم‌گیری درباره بسیاری از مسائل امروز هم دیر است و باید فکر اساسی برای این موضوعات انجام شود.
در بخش دوم مصاحبه با علی اعطا، سخنگوی شورای شهر اسلامی شهر تهران سعی کردیم تا درباره موضوعاتی با او به صحبت بنشینیم که مسائل متعددی را در برگرفته و حواشی مختلفی را به خود اختصاص داده است. متن این گفت‌وگو به شرح زیر است:
شورای شهر پنجم رکوردار انتخاب شهردار برای تهران
: شورای شهر پنجم از نظر انتخاب شهردار پرحاشیه بود. این مساله را چطور ارزیابی می‌کنید، آدم‌هایی که معرفی می‌شوند از آقای افشانی، آقای نجفی و ... از بیرون انتخاب شدند یا سازوکاری خودتان داشتید یا حزبی معرفی می‌کرد مثلاً حزب کارگزاران می‌گفت آقای ایکس را معرفی کنید؟ به نظر شما موفق‌ترین شهردار‌هایی که انتخاب شدند چه کسانی بودند؟
علی اعطا: سه نفر شهردار انتخاب شدند. در هر سه مورد فرایندی که اتفاق افتاد فرایند مشابهی بود، یعنی ابتدا یک لیست بلندی تهیه شد و در چند گام به گزینه نهایى رسیدیم.
: لیست بلند را خود شورای شهر تهیه کرد؟ از بیرون اسمی اضافه یا کم نمی‌شد؟
علی اعطا: همه افرادی که در لیست بلند قرار گرفتند از پیشنهادات اعضای شورا بود البته طبیعی است که مشورت‌هایی گرفته می‌شد. بالاخره ممکن است اعضا از بزرگان و احزاب مشورت بگیرند. این وجود داشت، ولی هیچ پیشنهاد و اسمی مطرح نشد که کسی از شورا پیشنهاد نداده باشد. همه اسامی پیشنهاداتی بود که از طرف اعضا مطرح شده بود. لیست بلند تبدیل به لیست کوتاه‌تر می‌شد و به همین ترتیب بود تا به یک نفر برسد.
به یاد دارم در بحث آقای نجفی که قبل از شروع به کار رسمی شورا بود و هنوز سخنگوی شورا نبودم، در بحث آقای افشانی و بحث آقای حناچی من یک زمان بندی اعلام کردم و مصاحبه کردم و تاریخ همه اقدامات را بیان کردم یعنی در فلان روز ۷ نفر و فلان روز ۲ نفر و به همین ترتیب در هر دو مورد عین آن تاریخ را عمل کردیم بدون یک روز تاخیر بود که همه مستندات آن وجود دارد.
یک لیست بلندی تهیه می‌شد، با رای گیری از آن لیست بلند در زمان آقای افشانی به ۷ نفر رسیدیم. تعدادی انصراف دادند و بعد به دو نفر رسیدیم که آقای افشانی و آقای حناچی بودند. در بحث آقای حناچی فکر می‌کنم بعد از لیست بلند ۵ نفر بودند. بعد ۵ به ۲ نفر بودند که آقای حناچی و آقای آخوندی بودند که در نهایت دو به یک نفر رسیدیم. فرایند این بود. از یک لیست بلند تا انتخاب شهردار در هر دو مورد اتفاق افتاد.
گفتمان کلی شورا در زمان سه شهردار تهران تغییری نکرد
در مورد سوال دوم که پرسیدید کدام یک موفق‌تر بودند، اولاً این نکته را بگویم که تصور می‌کنم گفتمان کلی که شورا دنبال در حوزه‌های مختلف دنبال مى کرد در دوره هر سه شهردار دنبال شد.
فرض کنید اگر بحث حفاظت از باغات را داشتیم فرقی نداشت شهردار آقای افشانی است یا آقای حناچی است یا آقای نجفی است، این سیاست کلی بود که از طرف شورا و به تبع آن در شهرداری دنبال مى شد. به هر ترتیب آقایان نجفی و افشانی دوران کوتاهی داشتند. شاید خیلی نمی‌توان قضاوت دقیقی کرد.
دوره ۷-۶ ماهه در مجموعه عظیمی همانند شهرداری تهران نمی‌توان قضاوت کرد که یک شهردار چقدر موفق و چقدر ناموفق بوده است، اما در مورد آقای حناچی که از آبان ۹۷ در شورا انتخاب شدند و اوایل آذر ماه وزیر کشور حکمشان را صادر کرد که رسماً شهردار تهران شدند و می‌توان گفت یک سال و نیم گذشته است و می‌توان درباره دوره‌شان صحبت کرد. نکات مثبتی بوده، نقد‌هایی در شورا داریم و طبیعتاً قابل بحث است، اما فکر می‌کنم نمی‌توان این سه شهردار را با توجه به مهلتی که هر یک داشت مقایسه کرد که بگوییم کدام موفق‌تر بوده است.
هاشمی در شورا نبود، حتما شهردار تهران می‌شد
: فکر می‌کنید اگر آقای هاشمی می‌آمدند موفق‌تر نبودند؟
علی اعطا: حتماً آقای محسن هاشمی اگر عضو و رییس شورا نبودند یکی از بهترین و جدى‌ترین گزینه‌ها برای شهرداری تهران بودند. در شورا به هر حال حضور آقای هاشمی حضور کلیدی و مهمی است. بحث از نظر من این نیست که اگر یک عضو خارج شد چه کسی وارد می‌شود. این بحث دیگری است.
من فکر می‌کنم آقای هاشمی در جایگاه رئیس شورا حضور کم اهمیت‌تر از آقای هاشمی به عنوان شهردار تهران نیست. بخاطر جایگاهی که در شیوه اداره شورا و شخصیت ویژه اى دارند می‌توانند شورا را با پیچیدگی‌ها و مسائل مختلفی که وجود دارد، اداره کنند.
از این حیث فکر می‌کنم حضور آقای هاشمی در شورا بسیار مهم است، اما طبیعی است اگر در شورا نبودند حتماً گزینه بسیار جدی برای شهرداری تهران از ابتدا بودند.
: پیش آمده مواردی را شخصا از شهردار پیگیری کنید؟
علی اعطا: بله گاهى اگر نکته اى بود که احساس کرده ام به هر دلیل باید به آقای شهردار منتقل شود، مطرح کرده ام. یا در مواردى موضوعاتى را مستقیما پیگیرى کرده ام. گاهى نتیجه اى حاصل شده و گاهى هم نتیجه اى حاصل نشده است.
هشدار سخنگوی شورای شهر به آماده نبودن تهران در برابر زلزله
: با توجه به این که خود شما در حوزه زلزله نکات مهمی را در شورا بیان کردید و همواره تاکید شما بر این بوده است. چقدر ساختمان‌های تهران نسبت به بحث زلزله مقاوم هستند و این که می‌گویند ساختمان‌هایی که بساز و بفروش‌های تهران می‌سازند بیشتر باید ترسید. چون طرف فقط می‌خواهد بسازد و توجه به اصول ایمنی ساختمان با وجود نظارت‌ها ندارد. نظر شما چیست؟
علی اعطا: در بحث زلزله آئین نامه‌ای داریم که باید رعایت شویم که به نام آئین نامه ۲۸۰۰ است. این آئین نامه دائماً ویرایش‌های جدیدی دارد و اصلاح و تکمیل شده است و هر بار که ویرایش جدید این آئین نامه منتشر شده ساختمان‌های جدید را بر اساس آن ساختند؛ بنابراین تدریجاً ساختمان‌ها به لحاظ کیفیت و مقاومت در برابر زلزله بهتر شدند.
البته طبیعتاً ممکن است در ساختمان‌هایی که بساز و بفروش می‌سازد یکسری از استاندارد‌ها را علی رغم وجود نظارت‌هایی که قانوناً وجود دارد رعایت نکنند. ممکن است باشد، ولی مجموعاً بافت‌های نوساز ما نسبت به بافت‌های قدیمی‌تر وضعیت بهتر دارند.
بررسی‌ها هم همین را نشان می‌دهد. نکته‌ای که درباره زلزله وجود دارد و نگران کننده است بیش از این که به ساختمان‌های برگردد به بافت‌های شهری برمی گردد، چون بافت‌های شهری ما بسیار متراکم است و اگر خدایی ناکرده یک زمانی زلزله‌ای پیش بیاید و تعداد زیادی از این ساختمان‌ها تخریب شود اساساً امکان امدادرسانی نیست و مشکل باشد.
برای مثال در منطقه یک تهران که گران‌ترین ساختمان‌ها و لوکس‌ترین ساختمان‌ها ساخته می‌شود وقتی به کوچه‌های کم عرض می‌روید می‌بینید این ساختمان‌های بلند اگر در معبر بریزد امکان امدادرسانی نیست. مسئله بافت‌های شهری جدی‌تر است.
فرض کنید ساختمان پلاسکو اگر حوادث مشابه این چنینی روی دهد در کنار یک معبر نسبتاً عریض، خیابان جمهوریى چقدر امدادرسانی مشکل بود! فرض کنید اتفاق مشابه در معبر کم عرض بیفتد. ما آمار ساختمان‌های بلند مرتبه را قویت بررسی می‌کنیم که هر یک از این‌ها معبر مجاور آن‌ها چقدر عرض دارد نگران کننده است، ولی در مجموع بافت‌های شهری جدید اگر متراکم نباشند، کوچه‌های کم عرض باشد، وضعیت بهتری دارند. بافت فرسوده ما وضعیت نگران کننده‌ای در شهر تهران دارد به خصوص که تراکم انسانی هم نسبت به وضعیت طبیعی بهتر است. وضعیت متوسط بقیه شهر تهران آنجا تراکم انسانی خیلی بالا است. در بازار تهران به عنوان مثال وضعیت ناگوار و نگران کننده‌ای است. ما برای زلزله در تهران آماده نیستیم.
: چند درصد ساختمان‌های ما برای زلزله ۶ ریشتری مقاوم است؟
علی اعطا: معمولاً برای ساختمان‌هایی که طراحی می‌شود برای زلزله ۷ ریشتر به بالا است، اما این طراحی مشروط به این است که در اجرا درست اجرا شود. گاهی طراحی دقیق و خوب است، ولی در اجرا آن چه باید انجام شود رعایت نشده است و ساختمان را آسیب پذیر می‌کند.
آخرین خبرها درباره حواشی ایران مال و پالادیوم و رویکرد شهرداری تهران
: بحث ایران مال چه شد؟ صحبتی که با مسئول ایران مال داشتم نگاه این را داشتند که از شهرداری طلبکار هستیم و یکسری مجوز گرفتیم و نساختیم. بحث دیگر بحث پالادیوم است که پل عابری که ساختند و خیلی چیز‌ها را می‌گویند باید عوض شود و خراب شود، به صورت مجزا آخرین اخباری که درباره این دو بحث وجود دارد را بیان کنید.
علی اعطا: راى ایران مال که مربوط به کمیسیون خود ما بود. من عضو شعبه یک در ماده ۱۰۰ هستم که بررسی کردیم و رای دادیم. بررسی طولانی مدتی هم شد. به نظرم ۹-۸ ماه طول کشید و منجر به رای شد و رای داده شد. رایی که داده شد شامل دو بخش بود. یک بخش جریمه و یک بخش قلع و اعاده به وضع مجاز بود و ابلاغ شد. بخشی که جریمه بود حدود ۳۰۰ میلیارد بخشی از ایران مال بود و بخش‌های دیگر تخریب و اعاده به وضع مجاز بود. در مهلت مقرر مالک اعتراض به رای نکرد. می‌توانست اعتراض کند و برای تجدید نظر برود و بالاخره کمیسیون تجدید نظر رای می‌داد. منتهی اعتراض نکردند و رای قطعى شد.
: می‌گویند متروی کل آنجا را آقای انصاری قرار است تقبل کنند درست است؟
علی اعطا: یک بحثی آن زمان مطرح شد که در ازای پرداخت جریمه و مبلغی که می‌خواهند پرداخت کنند به عنوان هزینه مترو بپردازند، ولی در نهایت این اتفاق نیفتاد، چون جریمه را پرداخت کردند.
: می‌گفتند تقبل کردند.
علی اعطا: از این اطلاع ندارم.
: درباره پالادیوم چطور؟
علی اعطا: درباره پالادیوم هم موضوع به این صورت بود که شعبه بدوی شعبه ما در کمیسیون یک بود. کمیسیون ماده ۱۰۰ ده شعبه دارد. من شعبه یک بودم. در کمیسیون ما مطرح شد. مسئله‌ای که پالادیوم داشت این بود که یک تونل و یک پل احداث شده بود که این‌ها بدون پروانه ساختمانی بود. از نظر ما تجاوز به معبر عمومی بود، چه تونل و چه پل! ثانیاً وقتی موضوعی بدون پروانه است به این معنا است که هیچ مهندس صاحب صلاحیتی این را تائید نکرده است. وقتی پروانه می‌گیرد باید طراح، مجری داشته باشد، اما این‌ها را نداشت و ما رای به قلع در هر دو مورد دادیم. در واقع آن پل باید قلع می‌شد و تونل باید پر می‌شد. در کمیسیون تجدید نظر هم رفت و اگر اشتباه نکنیم تجدید نظر همرای ما را تائید کرد. طبیعتاً برای اجرا ابلاغ شد.
: این که می‌گفتند قرار شد اجاره‌ای ماهانه پرداخت کنند درست نیست؟
علی اعطا: به هر حال کمیسیون ماده ۱۰۰ رای خود را داده است. هر کاری متفاوت از این چیزی که بیان کردم انجام شود تخلف است. مگر این که در دیوان عدالت اداری بروند و رای کمیسیون ماده ۱۰۰ را ابطال کنند. تنها راهی که می‌تواند اتفاق بیفتد ابطال این است. اگر توافق روی ماده ۱۰۰ کنند تخلف است. اساساً کسی چنین اختبیاری ندارد. این کمیسیون شبه قضائی است و رای آن باید اجرا شود و کمیسیون تجدید نظر هم تائید کرده و رای قطعی است. اگر احیاناً دیوان ابطال کند، که من اطلاع ندارم و شاید ابطال کرده باشد، مسئله متفاوت است و اگر تا این لحظه دیوان ابطال نکرده باشد این رای قاعدتاً باید به اجرا دربیاید.