خصوصی سازی یا «از این جیب به اون جیب»/ کند شدن نبض خصوصی‌سازی با بخش خصوصی فقیر

به گزارش خبرنگار اقتصادی میزان، خصوصی سازی را می توان به دو بخش انتقال مالکیت و مدیریت از بخش دولتی به بخش غیردولتی تقسیم کرد، اگر انتقال از بخش دولتی به دولت صورت گرفته باشد، واگذاری و خصوصی سازی صورت نگرفته است که اکنون شاهد چنین معضلی در موضوع بخش خصوصی هستیم.

بهترین نوع خصوصی سازی آن است که مدیریت منتقل شود و اگر هم مالکیت منتقل نشد، مدیریت باید منتقل شود اما در کشور ما این امر همواره برعکس بوده است و این می تواند منشا خوب و بد خصوصی سازی باشد. به طور کلی اگر مدیریت منتقل نشود، خصوصی سازی کامل نشده است.
 
در حال حال حاضر خصوصی سازی صورت می گیرد اما بهره وری افزایش پیدا نمی کند بنابراین یک جای کار مشکل دارد و باید مشکل مشخص شود، در فرآیند خصوصی سازی قبل از واگذاری ها باید در مجموعه واگذار شده اصلاح ساختار صورت گیرد، به عنوان مثال در سازمانی که با چهار برابر ظرفیت، رسالتش را دنبال می کند، باید اصلاح ساختار صورت گیرد اما با واگذاری و خصوصی سازی چنین تغییراتی صورت نمی گیرد.

عوامل پایین بودن بهره وری
مدیران دولتی کارمند هستند و فیش حقوقی دارند یعنی اگر عملکرد عالی یا بد داشته باشند حقوق ثابت را دریافت می کنند و کمتر پیش می آید که به مدیری به خاطر توانمندی هایش پاداش داده شود. بنابراین مدیران برای مدیریت بی انگیزه هستند.

دومین موردی که سبب شده پس از واگذاری ها بهره وری پایین باشد، بی ثباتی در مدیریت است که تاکنون شاهد جابه جایی چندین باره مدیران در یک مجموعه هستیم.

سومین علت پایین بودن بهره وری به دنبال واگذاری ها این است که گاهی اوقات دولت قصد سرمایه گذاری دارد اما فشارهای سیاسی کار را از مسیر حقیقی و درست خود خارج می کند بنابراین خصوصی سازی حقیقی صورت نمی گیرد ولی اگر خصوصی سازی واقعی صورت گیرد، چنین مواردی وجود ندارد و نتیجه آن رشد و توسعه پایدار است.
 
واگذاری سهم به منظور رد دیون به معنای خصوصی سازی نیست، در این چند ساله خصوصی سازی در کشور ما به رد دیون دولت تبدیل شده است.

در سازمان خصوصی سازی از ابتدای تاسیس، مبلغ واگذار شده ها چه رقابتی و چه غیررقابتی به مبلغ 97 هزار میلیارد تومان بوده است که 54 هزار میلیارد تومان از این رقم رقابتی بوده است و حدود 43 هزار میلیارد تومان غیر رقابتی واگذار شده است و رقابتی ها نیز شامل رد دیون و سهام عدالت بوده است.

در این مدت بالغ بر 160 هزار میلیارد تومان رد دیون از سوی سازمان خصوصی سازی و دولت صورت گرفته است. در مقابل در طول 12.5 سال گذشته کل سهم واگذار شده 54 هزار میلیارد تومان بوده است بنابراین سازمان خصوصی سازی در این مدت زمان چه کار کرده است، یعنی سازمان خصوصی سازی فقط تلاش کرده تا دیون دولت را رد کند!

متاسفانه سازمان خصوصی سازی کاری غیر از خصوصی سازی انجام داده است و بیشتر به دنبال رد دیون دولت بوده است.

سیاست هایی که بخش خصوصی را ضعیف کرده است
سیاست های اشتباه سبب شده تا بخش خصوصی ضعیف تر از گذشته شود و اکنون بخش خصوصی ثروتمند بزرگ، سالم و شجاع کم داریم.

واگذاری‌ها معنادار نیست
مشاور سازمان خصوصی‌سازی در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی میزان با بیان اینکه رد دیون بدترین نوع واگذاری است، گفت: متاسفانه رد دیون فقط در دولت قبل صورت گرفت.

جعفر سبحانی با بیان اینکه بدترین نوع واگذاری یعنی رد دیون، در طول 8 سال دولت قبل انجام گرفت، افزود: 6 درصد مجموع واگذاری ها فقط بابت رد دیون داده شده است، رد دیون بدترین شکل واگذاری است و اصلا به معنای خصوصی سازی نیست.

وی ادامه داد: وقتی دولت به یک شرکت، یا فرد پیمانکار یا نهادی از جمله صندوق‌های تامین اجتماعی و بازنشستگی و... بدهکار است، طبیعی است که باید این بدهی اش را بپردازد؛ اما راه درستی نیست که بابت بدهی‌اش، کالا یا جنس ارائه دهد.

معضلی به نام رد دیون
مشاور سازمان خصوصی‌سازی تصریح کرد: متاسفانه در دولت قبل این اتفاق بسیار رخ می داد و ما شاهد بودیم که هر ساله ده‌ها مصوبه بابت رد دیون داده می شد.

سبحانی بیان کرد: در دولت جدید یک ریال بابت رد دیون مصوبه نگرفته ایم و معتقد نیستیم که این کار به خصوصی سازی می تواند کمک کند. زیرا وقتی یک شرکت واگذار می شود( به ازای مبلغی  که باید به فردی داده شود) طبیعی است هیچگونه خصوصی سازی در آن اتفاق نمی افتد.

به اتهامات اعتقادی ندارم
مشاور سازمان خصوصی سازی در پاسخ به اینکه سازمان خصوصی سازی متهم است که واگذاری هایی از قبیل مخابرات، معنادار صورت گرفته است، گفت: چنین اعتقادی نداریم. زیرا واگذاری هایی که در دوره مسئولیت ما بوده، به هیچ وجه بابت رد دیون نبوده و ما همچنان به دولت قبل انتقاد داریم.

کوتاهی سازمان خصوصی سازی در واگذاری ها
عضوکمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی میزان، با انتقاد به کوتاهی سازمان خصوصی سازی در واگذاری ها، گفت: خصوصی سازی واقعی باید در جامعه اتفاق بیافتد.

اسماعیل جلیلی افزود: در گذشته شاهد کوتاهی هایی در بخش واگذاری و خصوصی سازی بودیم که این موضوع با روی کار آمدن دولت جدید مسکوت ماند.

وی ادامه داد: متاسفانه انگیزه ای برای خرید سهام و واگذاری ها وجود ندارد و پیش بینی می شود سهام بنگاه های دولتی در سال جاری نیز به صورت کامل واگذار نشود.

واگذاری ها واقعی باشد
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با تاکید بر تغییر نحوه واگذاری های سازمان خصوصی سازی، گفت: باید به سهام بنگاه‌های دولتی به صورت واقعی واگذار شود.

این نماینده مجلس ادامه داد: در گذشته شاهد بودیم که سهام بنگاه های دولتی به شرکت های شبه دولتی واگذار می شد اما امروز باید از این معضل جلوگیری شود.