بحران لیبی؛ جنگ نیابتی و راه طولانی تا صلح

- درگیری‌ها در لیبی از زمان سرنگونی رژیم «معمر قذافی»، همچنان ادامه دارد و اکنون نهمین سال خود را طی می‌کند؛ از سال ۲۰۱۴ درگیری میان ارتش تحت فرماندهی دولت وفاق ملی لیبی و نیرو‌های تحت فرمان «خلیفه حفتر» موسوم به «ارتش ملی لیبی» آغاز شد؛ از سال ۲۰۱۹ نیز نیرو‌های «حفتر» با هدف در دست گرفتن کنترل شهر «طرابلس»، پایتخت این کشور» درگیری‌ها را در اطراف این شهر آغاز کردند.

به گزارش «بلومبرگ»، اکنون بیش از یک سال از آغاز درگیری‌های سنگین در لیبی می‌گذرد، اما با وجود برخی تلاش‌ها بحران در لیبی نه تنها پایان نیافته بلکه به شدت گسترش یافته و این کشور به عرصه درگیری‌های نیابتی میان کشور‌های مختلف تبدیل شده است.

کشور‌های مختلف و از جمله ترکیه و امارات و مصر وارد این درگیری شده اند و از طرفین درگیری حمایت می‌کنند؛ اکنون هر ۲ طرف درگیر در این جنگ قدرت یافته و هر کدام مشروعیت حکومت بر لیبی را خود می‌داند.

ورود ترکیه به بحران لیبی اعتراض‌هایی را از سوی متحدان این کشور در ناتو و به ویژه فرانسه به همراه داشته است.

آنکارا با این وجود همچنان مصمم به حمایت از دولت وفاق ملی لیبی است و توافق‌هایی را با «فائز السراج» نیز در زمینه‌های مختلف به امضا رسانده است.

از سوی دیگر امارات، عربستان و مصر کشور‌هایی هستند که آتش جنگ و درگیری در لیبی را شعله ورتر می‌کنند؛ امارات در میان این کشور‌ها نقش برجسته تری دارد که بر شدت بحران در لیبی افزاوده است.

اما غیرنظامیان لیبی بیشترین آسیب را از تشدید بحران متحمل می‌شوند؛ از سال ۲۰۱۱ و در پی تشدید تنش ها، لیبی در زمینه اقتصادی پیشرفت و تحول چندانی نداشته است، در سال ۲۰۱۴، اقتصاد این کشور ۲۴ درصد کوچک شد و اکنون زیرساخت و یا خدمات عمومی که بتواند پاسخگوی نیاز‌های مردم این کشور باشد، وجود ندارد.

درگیری‌ها در لیبی با مداخله کشور‌ها و حمایت آنها از طرف‌های مختلف درگیر در این کشور به یک بحران بین المللی تبدیل شده است؛ علاوه بر ترکیه، مصر، امارات، عربستان سعودی و برخی کشور‌های دیگر در این درگیری، اتحادیه اروپا نیز موضعی مشترک و واحد در قبال این درگیری اتخاذ کرده و حتی اختلافات داخلی در آن بر سر بحران لیبی وجود دارد؛ ایتالیا در این جنگ از دولت وفاق ملی به نخست وزیری «فائز السراج» حمایت می‌کند، اما فرانسه اگرچه غیر آشکار، اما از «حفتر»، حمایت می‌کند.

تاکنون تدابیری برای پایان دادن به بحران لیبی اتخاذ شده که از جمله این تدابیر، مذاکرات برلین و همچنین ابتکار عمل مسکو و آنکارا برای پایان دادن به درگیری‌ها بوده است؛ اخیرا نیز مصر ابتکار عملی برای پایان دادن به بحران لیبی ارائه داده است.

اما تاکنون هیچ یک از این اقدامات در حل بحران لیبی موثر نبوده است؛ از سویی طرف‌های درگیر در لیبی از پذیرفتن شرایط آتش بس و پایان دادن به درگیری‌ها خودداری می‌کنند و از سوی دیگر کشور‌هایی که در این کشور حضور دارند تمایل چندانی برای پایان دادن به درگیری و خروج از این کشور ندارند.