ماهیت و ترکیب شورای حکام/ آژانس انرژی اتمی ابزار راستی‌آزمایی ادعاهایی جاسوسی؟
اما به مرور که از تأسیس و استقرار این سازمان‌های به اصطلاح بین‌المللی گذشت برای جهانیان آشکار شد که کارکرد آن‌ها بیش از آنکه در جهت تحکیم صلح بین‌المللی باشد، در جهت منافع هژمونیک آمریکا و دوّل اقماری این رژیم استکباری است.
سازمان‌هایی در خدمت امیال استکباری آمریکا
تاریخ سازمان ملل و نهاد‌های تابع آن، مملو و مشحون از صدور قطعنامه‌هایی در راستای منافع رژیم استکباری آمریکاست؛ در واقع هیچ سابقه و نشانه‌ای دال بر محکومیت ضمنی جنایات بیشمار آمریکا از سوی سازمان ملل و نهاد‌های تابعه‌اش در اذهان مردم جهان وجود ندارد.
شاهد مثال گزاره فوق‌الذکر، قطعنامه روز جمعه ۳۰ خرداد شورای به اصطلاح حقوق بشر سازمان ملل در زمینه محکومیت نژادپرستی است؛ نکته قابل تامل آنکه در این قطعنامه هیچگونه نامی از رژیم آمریکا به عنوان عامل اصلی نژادپرستی نهادینه در دنیا نیامده است؛ در واقع پس از آنکه افکار عمومی دنیا بواسطه جنایت پلیس و ارتش آمریکا در اعمال خشونت بی حد و حصر عیله سیاهپوستان جریحه‌دار شد، شورای حقوق بشر سازمان ملل قطعنامه‌ای در محکومیت نژادپرستی صادر کرد؛ بدون آنکه به عامل اصلی نژادپرستی در دنیا یعنی رژیم آمریکا کوچکترین اشاره‌ای کند.
نمونه فوق‌الذکر، آیینه‌ای تمام‌نما از وضعیت نهاد‌ها و سازمان‌های به اصطلاح بین‌المللی است؛ سازمان‌ها و نهاد‌هایی که آلت‌فعل رژیم‌هایی استکباری نظیر آمریکا هستند و کارویژه‌شان چشم‌پوشی از جنایات پرشمار و پایان‌ناپذیر آمریکا و اذنابش است؛ در مقابل همین سازمان‌ها و نهاد‌های به اصطلاح بین‌المللی در قبال کشور‌های مستقل و در عین حال قانونمدار صرفاً بواسطه تخاصم آمریکا با این کشورها، از شدت عمل و زورمداری بهره می‌گیرند.
چرا ایران مورد غضب سازمان‌های به اصطلاح بین‌المللی است؟
جمهوری اسلامی ایران، کشوری است که طی ۴۱ سال اخیر، با رویکردی مستقل و حق‌مدار، نظم جنگل‌وار برساخته از جانب آمریکای مستکبر را به چالش کشیده است؛ همین امر سبب شده تا کشورما مورد غضب سازمان‌های بین‌المللی که همان آلتان‌فعل رژیم واشنگتن هستند، قرار گیرد.
یکی از نهاد‌های بین‌المللی که طی سال‌های اخیر در راستای سیاست‌های ایران‌ستیزانه آمریکا گام برداشته، آژانس انرژی اتمی و شورای حکام این نهاد است.
شورای حکام
شورای حکام یکی از ارکان سیاست‌گذاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است؛ اعضای شورای حکام از دو گروه انتصابی و انتخابی تشکیل شده‌اند.
تا قبل از سال ۱۹۸۴ میلادی (۱۳۶۳ شمسی) شورای حکام متشکل از ۲۵ عضو انتصابی و انتخابی بود. اعضای انتصابی (اعضای دائم) طبق اساسنامه شامل ۱۰ عضو از بین پیشرفته‌ترین دولت‌های عضو سازمان از حیث تکنولوژی هسته‌ای در هر منطقه بودند که توسط کنفرانس عمومی تعیین می‌شدند و اعضای انتخابی (غیردائم) ۱۵ عضو بودند که آن‌ها نیز توسط کنفرانس عمومی انتخاب می‌شدند.
افزایش اعضای شورای حکام
از سال ۱۹۸۴ به بعد، تعداد کشور‌های عضو شورای حکام به ۳۵ کشور افزایش یافت. در حال حاضر، ۱۳ عضو شورای حکام ثابت و ۲۲ عضو آن متغیر هستند که این اعضای متغیر هر دو سال یکبار تغییر می‌کنند. ایران تاکنون فقط یکبار، آن هم در زمانی که علی‌اکبر صالحی نماینده ایران در آژانس بوده، عضویت شورای حکام را داشته است.
وجه تسمیه این شورا به حکام آن است که به این شورا اختیار حاکمیت و صدور حکم درباره فعالیت‌های هسته‌ای داده شده است.
جلسات سالانه شورای حکام
شورای حکام سالانه پنج جلسه رسمی تشکیل می‌دهد و وظایفی از قبیل بررسی گزارش‌های ارایه شده درباره موضوعات گوناگون مربوط به وظایف شورا، بررسی برنامه و بودجه، گزارش‌های کنفرانس عمومی و تصویب توافقنامه‌ها و پادمان را بر عهده دارد.
شورای حکام علاوه بر تشکیل پنج جلسه در طول سال، در صورت نیاز جلسات فوق‌العاده نیز برگزار می‌کند. جلسات ظرف مدت ۴٨ ساعت پس از اعلام کنفرانس عمومی به ضرورت تشکیل نشست و بنابر درخواست رییس، معاون و یا اعضای آن صورت می‌پذیرد.
شورای حکام در جلسات رسمی خود علاوه بر موضوع‌هایی که رسیدگی به آن از وظایف اصلی‌اش به شمار می‌رود، به مسائل و مباحثی از قبیل تمام موضوعاتی که با تصمیم شورا در دستور کار قرار گرفته‌اند، موارد ارجاعی از کنفرانس عمومی آژانس و درخواست‌هایی که هر یک از اعضا خواستار بررسی آن شده‌اند نیز رسیدگی می‌کند.
جلسات عمومی و خصوصی شورای حکام با حضور دو سوم اعضا به حدنصاب می‌رسد و هر یک از اعضا دارای یک حق رأی هستند. دبیرکل سازمان ملل یا نماینده وی بدون داشتن حق رأی می‌توانند در جلسات شورای حکام که با سازمان ملل مرتبط است، شرکت کنند.
جدیدترین پرده از سناریو ضدایرانی
شورای حکام آژانس انرژی اتمی در جدیدترین پرده از سناریو‌های ضدایرانی‌اش، قطعنامه پیشنهادی تروئیکای اروپایی علیه ایران را به تصویب رساند؛ قطعنامه‌ای که با فشار سیاسی آمریکا مبتنی بر ادعا‌های کذب و جعلی سرویس‌های جاسوسی از جمله سرویس جاسوسی رژیم صهیونیستی درخواست بازرسی از دو مکان در ایران را مطرح کرده است؛ امری که در مغایرت کامل با اساسنامه آژانس، موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی است؛ لذا برای ایران تعهدی ایجاد نمی‌کند.
مختومه شدن پی‌ام‌دی
لازم به یادآوری است که در ۲۴ آذر ۹۴، پیش‌نویس قطعنامه ۱+۵ برای مختومه شدن پرونده «پی‌ام‌دی» یا «ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران» در جلسه فوق‌العاده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اجماع و به اتفاق آراء به تصویب رسید؛ بنابراین پیگیری مجدد پرونده‌ای مختومه شده از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آن هم بر پایه ادعا‌های جعلی مبتنی بر جاسوسی رژیم‌های دشمن ایران، فقط از رویکرد سیاسی و ضدایرانی دست‌اندرکاران فعلی آژانس و شورای حکام نشئت می‌گیرد.
تهدید شورای حکام توسط آمریکا
حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی رییس‌جمهور کشورمان روز یکشنبه ۲۵ خرداد در جریان جلسه هیئت دولت، از فشار و تهدید آمریکا به شورای حکام آژانس انرژی اتمی سخن گفته بود.
بازرسی‌هایی بیشتر از کل بازرسی‌های تاریخ آژانس
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز روز پنجشنبه ۲۹ خرداد، پیش از صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام در حساب توییتری‌اش نوشت: شورای حکام نباید اجازه دهد که دشمنان برجام، منافع عالی ایران را به خطر اندازند. سه کشور اروپایی که به وظایف خود در برجام عمل نکرده‌اند، نباید همدست این کار باشند. ما چیزی برای پنهان کردن نداریم. بازرسی‌های آژانس در ایران طی پنج سال گذشته، از کل بازرسی‌ها در تاریخ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیشتر بوده است. راه حل مبتنی بر توافق امکان‌پذیر است، ولی صدور قطعنامه آن را نابود خواهد کرد.
واکنش ایران به قطعنامه شورای حکام
اما قطعنامه ضدایرانی و مبتنی بر اطلاعات جعلی شورای حکام که با پیشنهاد تروئیکای اروپایی در روز جمعه ۳۰ خرداد تصویب شده است، با واکنش مسئولان کشورمان نیز مواجه شد؛ کاظم غریب‌آبادی نماینده دائم ایران در آژانس، گفت: این قطعنامه نه موجب ترغیب ایران به ارائه دسترسی به آژانس بر اساس ادعا‌های واهی و بی‌اساس می‌شود و نه موجب اعمال فشار. جمهوری اسلامی ایران، این قطعنامه را کاملا رد می‌نماید و اقدام مقتضی و مناسب را در واکنش به آن اتخاذ خواهد نمود که مسئولیت و عواقب آن، بر عهده بانیان چنین قطعنامه‌ای خواهد بود.
سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز با رد کامل قطعنامه سیاسی و غیرفنی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اظهارداشت: در حالی که جمهوری اسلامی ایران بالاترین سطح از همکاری را با آژانس داشته است، صدور قطعنامه شورای حکام اقدامی کاملاً غیرسازنده و مایوس کننده است. بزرگ‌نمایی درخواست‌های آژانس توسط برخی دولت‌ها و در رأس آن‌ها آمریکا، در حالی که اساس و مبنای چنین درخواست‌هایی از سوی آژانس زیر سؤال است، تلاش آشکاری برای یک بحران‌آفرینی جدید بر سر راه همکاری‌های ایران و آژانس به شمار می‌رود.
اجابت درخواست زیاده‌خواهانه آمریکا از سوی شورای حکام
اما اقدامات ضدایرانی شورای حکام آژانس انرژی اتمی مسبوق به سابقه است؛ ۱۹ تیر ۹۸ در شرایطی که یک سال از خروج آمریکا از برجام می‌گذشت و ایران به سبب نقض برجام توسط آمریکا و اروپا، دو گام از گام‌های کاهش تعهدات هسته‌ای خود را برداشته بود، شورای حکام به درخواست آمریکا برای تشکیل جلسه به منظور بررسی اقدامات ایران در کاهش تعهدات هسته‌ای پاسخ مثبت داد!
طنز تلخ، عبارتی بود که محافل سیاسی و رسانه‌ای در مورد این درخواست آمریکا و پاسخ مثبت شورای حکام بکار بردند؛ نمایندگی ایران در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، درخواست آمریکا برای برگزاری نشست اضطراری شورای امنیت درباره فعالیت هسته‌ای ایران را طنزی تلخ خواند که نشان‌دهنده انزوای بین‌المللی واشنگتن است.
در بیانیه نمایندگی ایران در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، آمده بود: این طنزی تلخ است که همان رژیمی که برجام را از طریق خروج غیر قانونی و یکجانبه نقض کرد و به دیگران فشار می‌آورد تا اقدام مشابهی را صورت دهند و با اعمال زور مانع اجرای برجام توسط جامعه بین‌المللی می‌شود، نسبت به اجرای همان توافق، ابراز نگرانی کرده است.
شگفتی‌های روابط بین‌الملل
«میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در آژانس انرژی اتمی نیز سال گذشته در همین رابطه، گفت: روابط بین‌الملل سرشار از شگفتی‌هایی است که با عقل سلیم جور در نمی‌آیند. آمریکا از برجام خارج شده و در تلاش است بر خلاف قوانین بین‌المللی آن را کاملاً تخریب کند، اما حالا این آمریکا است که امروز خواستار نشست شورای حکام آژانس شده تا ایران را بابت انحراف‌های جزئی از مفاد فرعی برجام سرزنش کند!
اما فارغ از مضحک بودن درخواست آمریکا برای برپایی نشست فوری و اضطراری شورای حکام آژانس انرژی اتمی در سال گذشته، اساساً این درخواست آمریکا با مأموریت شورای حکام و پادمان‌های مرتبط، نسبتی نداشت، چرا که مسائل مرتبط با اجرای برجام در چارچوب سازوکاری که در این رابطه طراحی شده قابل پیگیری بود و هست.
درز اطلاعات محرمانه از آژانس
درز اطلاعات محرمانه؛ یکی دیگر از موارد مرتبط با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای حکام آن است؛ روز سه‌شنبه ۲۷ خرداد در جریان نشست شورای حکام که به صورت ویدئو کنفرانسی در حال برگزاری بود، غریب‌آبادی نماینده کشورمان در آژانس به همین موضوع درز اطلاعات محرمانه اشاره کرد و گفت: مایلم نگرانی جدی جمهوری اسلامی ایران در مورد احتمال در معرض مخاطره قرار گرفتن محرمانه بودن این نشست را به ثبت برسانم. کارشناسان فنی هشدار داده اند که با برگزاری نشست در این قالب، بدون شک هیچ کنترلی در خصوص این که چه کسی هم اکنون در حال شنیدن، ضبط کردن و افشای اطلاعات محرمانه است، وجود ندارد. در صورت روی دادن چنین اتفاقی، دبیرخانه در قبال عدم رعایت دقیق اصول محرمانگی، پاسخگوی عواقب آن خواهد بود.
غریب‌آبادی ادامه داد: ضمن این که مسئولیت کشور‌های عضو نیز به ویژه با توجه به این که چنین اطلاعات محرمانه‌ای به رسانه‌ها درز نموده و حتی توسط برخی موسسات منتشر شده است، نباید نادیده گرفته شود. بسیار اساسی است که آژانس تدابیر مناسب را برای تضمین حفاظت از محرمانگی اطلاعات، از جمله زمانی که چنین اطلاعاتی در اختیار دولت‌های عضو قرار می‌گیرد، اتخاذ کند.
اتفاقی که در تیرماه ۹۵ رخ داد
اما اشاره غریب‌آبادی به درز اطلاعات محرمانه کشورها از آژانس و شورای حکام به رسانه‌ها یادآور اتفاقی است که تیرماه سال ۹۵ افتاد؛ در آن مقطع خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس سند محرمانه همکاری میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را منتشر کرد؛ این خبرگزاری آمریکایی منبع درز اطلاعات مزبور را یک دیپلمات باسابقه اعلام کرد که قریب به ۱۰ سال بر روی پرونده هسته‌ای ایران کار کرده است.
اذعان اندیشکده آمریکایی به جاسوسی بازرسان آژانس
اردیبهشت سال ۹۴ نیز در شرایطی که هنوز سند برجام میان ایران و ۱+۵ منعقد نشده بود، اندیشکده آمریکایی بروکینگز در گزارشی به کارکرد جاسوسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اذعان کرد.
ماجرای آنسکام
موضوع جاسوسی آمریکا از سایر کشورها از طریق اطلاعات آژانس، یک موضوع قدیمی است که شاید نمونه بارز آن در رابطه با عراق باشد؛ پس از حمله ناکام عراق به کویت در سال ۱۹۹۰، که به جنگ خلیج فارس معروف شد، شورای امنیت سازمان ملل با همکاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کمیته‌ای برای خلع سلاح این کشور موسوم به «آنسکام» را تأسیس کرد.
آنسکام با همکاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی ۷ سال ۲۵۰ گروه بازرسی را روانه عراق کرد. «نورمن سالومون» تحلیلگر برجسته آمریکایی در کتاب «جنگ عراق» می‌نویسد: «واشنگتن از بازرسان آنسکام برای اهداف جاسوسی خود بهره برده بود، چرا که مشخص شد فعالیت آن‌ها هیچگونه ارتباطی با مأموریت‌های مجاز از سوی سازمان ملل نداشته است.
در اواخر سال ۲۰۰۲، گروه‌های جدیدی از بازرسان که در عراق جستجو می‌کردند می‌توانستند اطلاعات ذی قیمتی را برای آمریکا فراهم آورند، که موجب تقویت هرچه بیشتر استفاده از حمله نظامی می‌شد».
بازرسان آژانس چشم آمریکا هستند!
در سال ۱۳۹۱ در اوج بحران سازی‌های غربی‌ها علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان، «جی کارنی» سخنگوی وقت کاخ سفید با بیان اینکه آمریکا برنامه هسته‌ای ایران را زیر نظر دارد، گفت: بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چشم‌های ما هستند!
مأموریت مشکوک خانم بازرس
در آبان سال گذشته نیز در مقطعی که ایران در حال برداشتن گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌ای خود بود، غربی‌هایِ ناقض برجام، برای ایجاد جنجال تبلیغاتی، موضوع ممانعت از ورود یکی از بازرسان آژانس به سایت غنی‌سازی شهید احمدی‌روشن نطنز را دستمایه پروپاگاندای ضدایرانی خود قرار دادند؛ در همین رابطه، سازمان انرژی اتمی کشورمان در تاریخ ۱۵ آبان اعلام کرد:
مسئولین سازمان انرژی اتمی ایران از ورود یکی از بازرسان آژانس به سایت غنی‌سازی نطنز جلوگیری کردند. علت این اقدام ایران نگرانی از احتمال همراه داشتن مواد مشکوک بوده است. براساس اعلام بخش حفاظت سایت، هنگام ورود این خانم بازرس تجهیزات کنترلی علامت هشدار را نشان داده است و به همین دلیل ضمن کنترل وسایل همراه بازرس از ورود او به سایت جلوگیری شده و مراتب امر به آژانس انرژی اتمی منعکس شد و از طرف ایران به آژانس اعلام می‌شود که پذیرش قبلی این بازرس لغو شده تلقی می‌شود. ایران همچنین خواستار همکاری آژانس برای ادامه تحقیقات در این خصوص شده است که آژانس نیز در پاسخی کتبی این موضوع را می‌پذیرد. در نتیجه لغو پذیرش بازرس، وی با ناتمام گذاشتن ماموریت خود ایران را به مقصد وین ترک کرده است.
علی‌ایحال، سوابق آژانس انرژی اتمی و شورای حکام آن ثابت کرده که این نهاد نیز همانند سایر نهاد‌های زیر نظر سازمان ملل در واقع مطیع امر و منویات نامشروع و مستکبرانه آمریکا هستند. البته جامعه جهاین باید مانع از آن شوند که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ابزاری برای راستی‌آزمایی ادعاهایی جاسوسی باشد.