- جهت ارج نهادن به مقام والای قضا و قضاوت و تکریم از مقام شامخ شهید مظلوم دکتر بهشتی اوّلین مسئول دستگاه قضایی جمهوری اسلامی که در هفتم تیرماه ۱۳۶۰ بر اثر انفجار بمب در محل دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی به شهادت رسید، بنا به پیشنهاد قوه قضاییه، مبنی بر نامگذاری هفته اوّل تیرماه به عنوان هفته قوه قضاییه، این پیشنهاد در تاریخ ۲۷ تیرماه ۱۳۷۳ در شورای فرهنگی عمومی مطرح شد و به تصویب رسید.
قوه قضاییه در دوران تحول و از زمان تصدی آیت الله رییسی در این سمت، حرکت رو به رشدی در بسیاری از شاخصه ها از جمله کاهش ورودی پرونده‌ها، رسیدگی عادلانه به احکام، توجه به پرونده‌های مسن و معوق، آزادی زندانیان و ... داشته است.
در این باره یکی از مسائلی که در تمام ارگان‌ها باید مورد توجه قرار گیرد، مساله «جوان‌گرایی» است و این موضوع در دستگاه قضا حائز اهمیت می‌باشد. مقام معظم رهبری نیز در بخشی از بیانیه گام دوم انقلاب خطاب به جوانان فرمودند: «راه طی‌شده فقط قطعه‌ای از مسیر افتخارآمیز به سوی آرمانهای بلند نظام جمهوری اسلامی است. دنباله‌ی این مسیر که به گمان زیاد، به دشواریِ گذشته‌ها نیست، باید با همّت و هشیاری و سرعت عمل و ابتکار شما جوانان طی شود. مدیران جوان، کارگزاران جوان، اندیشمندان جوان، فعّالان جوان، در همه‌ی میدانهای سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و بین‌المللی و نیز در عرصه‌های دین و اخلاق و معنویّت و عدالت، باید شانه‌های خود را به زیر بار مسئولیّت دهند، از تجربه‌ها و عبرتهای گذشته بهره گیرند، نگاه انقلابی و روحیه‌ی انقلابی و عمل جهادی را به کار بندند و ایران عزیز را الگوی کامل نظام پیشرفته‌ی اسلامی بسازند».
در مورخ بیستم خرداد، مدیر روابط عمومی دادگستری استان یزد درباره برخی واکنش‌ها و حواشی درخصوص خبری مبنی بر رسیدگی به ۴۰۰ پرونده در ماه از سوی یک قاضی جوان گفت: رییس سابق دادگاه عمومی بخش زارچ در عین رسیدگی به ۴۰۰ پرونده در ماه همراه با حفظ کیفیت کار قضایی و اتقان آراء، رضایتمندی مردم و مراجعین را در دوران خدمت در سمت ریاست دادگاه عمومی و حقوقی زارچ تحصیل نموده است.
وی افزود: رسیدگی به این تعداد پرونده با توجه به اهمیت رسالت قضاوت و اجرای عدالت و سنگینی کار، منحصر به ساعات محدود اداری نبوده است و این قاضی جوان و با انگیزه و پرانرژی در مدت دو سال قریب به ۸۰۰ ساعت اضافه کار رسمی در کارنامه دارد که باید به آن، ساعت‌ها اشتغال به پرونده خوانی و انشاء رأی در منزل را نیز اضافه کرد.
به مناسبت هفته قوه قضاییه به سراغ این قاضی جوان در استان یزد رفتیم و مصاحبه‌ای در خصوص اقدامات این قاضی انجام شد که در ادامه می‌خوانید؛
میزان: خودتان را معرفی و سوابق کاری خود را بیان کنید؟
دهقانی‌زاده: محمدحسین دهقانی زاده هستم و متولد ۱۳۶۷ می‌باشم و دارای مدرک کارشناس ارشد حقوق خصوصی هستم. از سال ۸۷ با عنوان دانشجوی دانشگاه علوم قضایی وارد دستگاه قضا شدم و در مهرماه ۱۳۹۲ رسما کار خودم را به عنوان دادرس بخش شروع کردم. بعد از یک مدت کوتاه حضور در بخش به عنوان دادرس در شهرستان‌های استان یزد خدمت و از سال ۹۳ تا خرداد ۹۷ نیز در سمت دادرس شعبه اول حقوقی مرکز استان انجام وظیفه کردم.
از خرداد ۹۷ تا خرداد ۹۹ به عنوان رییس حوزه قضایی بخش زارچ انجام وظیفه می‌کردم و در حال حاضر به سمت رییس حوزه قضایی شهرستان اشکذر منصوب شده‌ام.
میزان: پس از طرح مسأله جوان‌گرایی در حوزه‌های مختلف با این پرسش روبرو می شویم که آیا جوانان دارای تجربه کافی برای گرفتن مسئولیت هستند یا خیر؟
دهقانی‌زاده: جوان شدن بدنه مدیریت دستگاه قضایی و نو شدن تفکرات مدیریتی و استفاده از توانایی فکری جوانان در مدیریت بخش‌های مختلف قوه قضاییه نیازی بود که در دوره تحول شدیدا احساس می‌شد چرا که در این سالها شاهد جذب قضات زیادی به بدنه دستگاه قضایی بودیم که غالب آنها از جوانان هستند و خوشبختانه در دوران ریاست جدید قوه قضاییه این امر با برنامه و به صورت سازماندهی شده در حال تحقق است.
این که آیا جوانان دارای تجربه کافی برای تصدی سمت‌های مدیریت هستند یا نه باید گفت که با توجه به روی کار آمدن قضات جدید در سال‌های اخیر، ارتباط هرچه بیشتر این قضات با مدیران خود جهت رشد و تعالی دستگاه قضا نیازمند ایجاد حس همجنس و همفکر بودن مدیران با دیگر اعضای هر مجموعه‌ای می‌باشد.
ریسک اعتماد به جونان را می‌توان شاخصی برای حسن مدیریت و اقتدار مدیران بالادست دانست و تا به حال نیز مدیران جوان نشان داده‌اند که نه تنها به سرعت از تمامی تجربه‌های مدیران سابق استفاده کرده‌اند بلکه با توان جوانی و اندیشه‌های جدید خود تحولات مثبت و روبه رشدی را هم ایجاد کرده‌اند.
در استان یزد نیز با تغییر تیم مدیریت ارشد استان و اشرافیت رییس کل دادگستری و شناخت کامل از ظرفیت و ویژگی‌ها و توانمندی‌های قضات و اعتماد به نسل جوان در راستای عمل به فرمایش مقام معظم رهبری در بکارگیری جوانان فاضل و صالح در قریب به اتفاق حوزه‌های قضایی از جوانان استفاده شده که با این تغییر و تحولات و نظارت مستمر رییس کل و بازرسی‌های سرزده و الگوپذیری مدیران حوزه‌ها از اخلاق، رفتار و نحوه مدیریت ریاست کل به عنوان نمونه کامل مدیریت و قضاوت، پیشرفت‌های چشمگیری در استان یزد حاصل شده است و حتی برخی از این جوانان در جهت بهبود خدمات قضایی ایده‌های جدیدی خلق کرده‌اند.
میزان: در حال حاضر چه میزان از قضات کشور جوان هستند؟
دهقانی‌زاده: قریب به اتفاق همکاران قضایی در دادسرا‌ها و محاکم بدوی از قضات جوان هستند که هم فرصتی برای دستگاه قضایی در کادر سازی است و هم در صورت بی توجهی تهدید تلقی می‌شود، لکن چینش نیرو در استان به نحوی بوده که تجربیات همکاران با سابقه به ما جوانان انتقال می‌یابد.
میزان: درخصوص اهم اقدامات‌تان در دادگستری اشکذر توضیح دهید؟
دهقانی‌زاده: در حوزه قضایی اشکذر با توجه به توضیحات و راهنمایی‌های ریاست کل دادگستری استان یزد و شورای معاونین در راستای بیان وضعیت حوزه قضایی در حوزه هر یک از معاونت‌ها، پیش از آغاز به خدمت بنده در این حوزه قضایی، یک برنامه ریزی سه ماهه صورت گرفته که گام اول این برنامه تحت عنوان تعیین تکلیف امور قضایی و اداری معوق ان‌شاء‌الله تا پایان خرداد خاتمه و پس از آن هم شاهد گام‌های بعدی در راستای چینش همکاران و ورود دستگاه قضا به مسائل و معضلات اجتماعی شهرستان از جمله مشکلات صنایع و شهرک‌های صنعتی و نیز مشکلات مرتبط با اراضی که از عمده‌ترین مشکلات شهرستان نیز هستند خواهیم بود. در واقع شروع فعالیت‌های جدید و نمود آن در عموم مردم همزمان با آغاز هفته قوه قضاییه برنامه ریزی شده است.
میزان: تاکنون چه میزان پرونده توسط شما رسیدگی شده و چه تعداد از آرایی که توسط شما صادر شده مورد اعتراض واقع شده و دلایل اعتراض چه بوده است؟
دهقانی‌زاده: در مدت دو سال حضور در بخش زارچ تعداد ۷۰۹۱ فقره پرونده در دو شعبه حکمی شورای حل اختلاف و دادگاه عمومی بخش رسیدگی که با توجه به اطلاعات سامانه جامع آماری در مدت موصوف صرفا تعداد ۹۳۸ پرونده از ۵۱۷۶ حکم صادره در شعبه دادگاه مورد اعتراض واقع شده که ۱۸ درصد از کل آرا صادره را تشکیل می‌دهد و از این تعداد اعتراض شده نیز صرفا ۱۹۵ حکم صادره توسط مراجع عالی تجدیدنظر و دیوان عالی کشور نقض شده است که حدود ۳ درصد کل آرای صادره را تشکیل می دهد.
میزان: قاضی باید در صدور احکام به چه شاخص‌هایی توجه کند؟
دهقانی‌زاده: به نظر من شاخص‌هایی که می‌بایست در صدور آرا مورد توجه قرار گیرد عبارتند از تشریح جریان پرونده، خلاصه‌ای از ادله و دفاعیات طرفین، استدلال در راستای پذیرش یا رد ادله و دفاعیات طرفین و نهایتا صدور حکم بدین نحو که شخصی خارج از دعوا
و رسیدگی نیز بدون مطالعه پرونده و صرفا با مطالعه رای صادره در جریان پرونده و چرایی صدور حکم قرار گیرد و اگر استدلال‌ها کافی باشد قطعا طرفین دعوا نیز متقاعد و به حکم صادره احترام خواهند گذاشت که نتیجه آن نیز کاهش اعتراض به آرای صادره است.
میزان: تکریم ارباب رجوع در مراجع قضایی که مورد تاکید ریاست قوه قضاییه می‌باشد، چگونه حاصل می‌شود؟
دهقانی‌زاده: تکریم ارباب رجوع که یکی از دستورات موکد ریاست قوه قضاییه است، به نظر با صرف رفتار و برخورد خوب با مراجعین حاصل نمی‌شود. رسیدگی فوری به پرونده‌ها و جلوگیری از اطاله بی مورد، رسیدگی کامل به ادله و ادعا‌های طرفین و شنیدن کامل اظهارات ایشان و صدور حکمی مستدل و مستند و به بیانی دیگر رسیدگی متکی بر قوانین ماهوی و مرتبط با نحوه رسیدگی و اجرای دقیق و کامل این قوانین نیز از مواردی است که موجب حفظ کرامت ارباب رجوع می‌شود.
میزان: بهترین و بدترین خاطره خود را تعریف کنید؟
دهقانی‌زاده: خاطرات زیاد است؛ در زارچ هرچند شلوغی و سختی کار زیاد بود ولی خاطره بدی از آن دیار و مردمانش ندارم. بهترین خاطره که در عین شیرین بودن تلخی خاص خود را هم داشت، مربوط به پرونده آدم ربایی پسر بچه خردسال غیر بومی بود که بی تابی خانواده و نگرانی آنها و تلخ ترین لحظات و سخت ترین خاطرات را رقم زد و تلاش‌های زیاد مراجع مختلف کشور عزیزمان و توسل به شیوه‌های متعدد و نهایتا موفقیت در بازگردان این پسربچه بیگناه به دامن خانواده شیرین‌ترین لحظات کار را رقم زد.
میزان: در پایان اگر صحبت یا نکته خاصی دارید، بیان کنید؟
دهقانی‌زاده: مدیریت نقش و تاثیر بسزایی در تعالی یا افول مجموعه دارد و یک مدیر خوب صرفا در حوزه کاری و شغلی همراه مجموعه نیست و حمایت همه جانبه من جمله ابعاد عاطفی و خانوادگی از ویژگی‌های مدیریت صحیح است که در استان شاهد آن هستیم.
در این جا باید از حسن ظن ریاست قوه قضاییه در انتصاب بنده و زحمات ایشان در افزایش سرمایه‌های اجتماعی دستگاه قضا و عزت به قضات با پاکسازی جامعه از مفسدان که هنوز هم ادامه دارد و حسن اعتماد ریاست کل دادگستری استان یزد و دیگر مدیران ارشد استان صمیمانه سپاسگزاری کنم.
همچنین از جناب آقای دکتر دهقانی معاون منابع انسانی دادگستری استان یزد که به حق به عنوان استاد در ابتدای دوره خدمتم، شیوه قضاوت را به بنده آموخت و پدر و مادر بزرگوارم که در این سالها مشغله زیاد مانع خدمت شایسته و بایسته به ایشان گردید و از همسرم تشکر و قدردانی کنم.
گفت‌و‌گو: محمدسجاد شهسواری