خروج از عراق؛ پایانی بر داستان اشغالگری آمریکا

– موضوع خروج نظامیان آمریکایی از عراق در روز‌های اخیر و در پی پایان دور نخست گفت‎وگو‌های راهبردی «بغداد» و «واشنگتن»، بار دیگر به کانون بحث‌های منطقه وارد شده است.

مصوبه پارلمان عراق برای خروج نیرو‌های خارجی از این کشور در پی تشدید احساسات ضد آمریکایی و آشکار شدن روزافزون پیامد‌های ناگوار حضور این نیرو‌ها در عراق، در نهایت به برگزاری گفت و گو‌های راهبردی میان آمریکا و عراق منجر شد.

آغاز این گفت و گو‌ها همزمان با خروج عراق از بحران کابینه و اقدام آمریکا به تخلیه شماری از پایگاه هایش در عراق و انتقال نیرو‌های این کشور به پایگاه‌های به زعم خود امن تر، می‌تواند نویدی برای جامه عمل پوشیدن خواسته به حق مردم عراق مبنی بر خروج نیرو‌های خارجی از این کشور باشد.

بیانیه پایانی دور نخست گفت و گو‌های راهبردی میان آمریکا و عراق با تاکید بر تصمیم آمریکا به کاهش نیروهایش در عراق و عدم تمایل به ایجاد پایگاه‌های دائمی و حضور نظامی دائمی در عراق، سبب تقویت امیدواری‌های محافل سیاسی و مردم عراق برای خروج نیرو‌های آمریکایی از این کشور شده است.

به رغم طرح موضوع خروج و کاهش نیرو‌های آمریکایی از عراق به عنوان یکی از محور‌های گفت و گوی میان بغداد و واشنگتن، بغداد همچنان باید با هوشیاری کامل تحولات را تحت نظارت و کنترل داشته باشد.

 

مهم‌ترین دلایلی که در این مورد می‌توان به آن‌ها اشاره کرد، عبارتند از:

- عدم پایبندی آمریکا به تعهدات رسمی بین المللی و چندجانبه: بغداد باید این نکته را که آمریکا به ویژه در دوران حضور «دونالد ترامپ»، رییس جمهور این کشور، عملا وقعی به تعهدات و پیمان‌های بین المللی و چندجانبه خود نداشته، مدنظر داشته باشد و خوش بینانه به نتیجه مذاکرات و توافق احتمالی اخیر نگاه نکند.

- عدم تعیین تاریخ دقیق کاهش نیرو‌های آمریکایی

- تلاش آمریکا برای اقناع افکار عمومی عراق و کاهش فشار‌ها برای خروج از این کشور با قرار دادن کلیات مسئله مذکور در محور گفت و گو‌های راهبردی

- اصرار واشنگتن بر ماندن در عراق تا زمان نابودی کامل داعش و ادعای نگرانی در مورد احیای داعش در صورت خروج نظامیانش از عراق

- تلاش آمریکا برای تغییر شکل حضور خود در عراق از طریق کاهش پراکندگی نیروهایش و متمرکز کردن آن‌ها در چند پایگاه امن و محدود با هدف تثبیت حضور خود در این کشور

- ادعای آمریکا مبنی بر تضعیف عراق در صورت خروج نیروهایش

- عدم تحقق وعده آمریکا برای خروج از سوریه

آمریکا که در تشدید درگیری‌ها در عراق از طریق حمایت از گروه‌های تروریستی با هدف توجیه ادامه حضورش در این کشور ناکام مانده، در ادامه سیاست‌های مخرب و بی ثبات کننده خود در غرب آسیا، به جای ارائه کمک‌های اقتصادی به عراق برای خروج از بحرانی که زندگی عراقی‌ها را به موازات ناامنی ناشی از وجود بقایای عناصر تروریستی به مخاطره می‌اندازد، تلاش دارد تا برای تامین منافع خود حضور خود را در عراق تمدید کند.

مهم‌ترین دلایل آمریکا برای ادامه حضور در عراق عبارتند از:

 

- تضمین امنیت رژیم صهیونیستی به عنوان مهم‌ترین دلیل حضور آمریکا در منطقه غرب آسیا

- حفظ بازار تسلیحات و تامین منافع پیمانکاران نظامی آمریکا

- ادعای تضمین امنیت انرژی و حضور در خلیج فارس

- تحقق الزامات امنیتی متحدان منطقه‌ای عرب واشنگتن

دلیل موافقت آمریکا با آغاز گفت و گو‌های راهبردی با آمریکا را باید چند بُعدی دانست.

 

پیامد‌های اقتصادی و داخلی ناشی از شیوع مرگبار بیماری «کرونا» در این کشور، کاهش هزینه‌های مالی، تسلیحاتی و نظامی آمریکا، عدم تحقق اهداف در حضور ۱۷ ساله در عراق، تلاش برای ایجاد شکاف میان عراق و کشور‌های محور مقاومت، قانونی و حقوقی کردن حضور نظامیان آمریکایی در عراق، نزدیک شدن زمان انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا، تحولات سیاسی در عراق و عزم راسخ مردم این کشور برای اخراج نظامیان را می‌توان از مهم‌ترین دلایل موافقت آمریکا با آغاز این دور از گفت و گو‌ها دانست.

حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ که سبب توجیه حضور نظامیان آمریکایی در این کشور شد، تاکنون پیامد‌های ناخوشایند و فاجعه باری را برای این کشور غنی از منابع هیدروکربنی داشته است.

بررسی این پیامد‌ها ما را به موارد زیر رهنمون می‌کند:

- تشدید ناامنی و احیای چرخه خشونت در عراق

- ایجاد بحران‌های سیاسی متعدد و بی ثباتی کابینه‌ها

- تقویت گروه‌ها و جریان‌های تروریستی

- کشتار غیرنظامیان

منطقه غرب آسیا را باید بزرگ‌ترین چالش سیاست خارجی آمریکا دانست.

به نظر می‌رسد با ورود کرونا به حوزه امنیت ملی آمریکا و کاسته شدن از اهمیت سیاست خارجی، آمریکای فرسوده از هزینه‌های بی پایان جنگ‌های بی حاصل و بیماری مرگبار کرونا، آمریکا که در ماه‌های اخیر خود را با موجی یکپارچه از مخالفت‌ها در مورد ادامه حضورش در عراق مواجه می‌بیند، چاره‌ای جز خروج نداشته باشد اما منافع حضور در عراق اخذ تصمیم نهایی را برای دولتمردان آمریکا دشوار کرده است.

باید توجه داشت که اعتراض‌ها به ادامه حضور آمریکا در عراق به عنوان مطالبه مردم این کشور در بیش از یک دهه گذشته، پس از اقدام تروریستی ارتش آمریکا در ترور سردار «قاسم سلیمانی»، تشدید شده و با تصویب در پارلمان عراق به نقطه‌ای غیر قابل بازگشت رسیده است.

گذشته از دلایل و اهداف آمریکا برای برگزاری گفت و گو‌های راهبردی با عراق، واشنگتن در نهایت در آینده نزدیک چاره‌ای جز ترک عراق نخواهد داشت.