آینده مبهم بازار مسکن برای خریداران
وزیر راه وشهرسازی در واکنش به گرانی مسکن به مردم توصیه کرده تا زمانی که خانه گران است نخرند! اسلامی معتقد است بهترین راهکار برای مقابله با گرانی، نخریدن است. البته پیش از این هم، ۱۱ ماه پیش وزیر راه و شهرسازی همین توصیه را کرده بود و از مردم خواسته بود برای ارزان شدن مسکن تا مدتی بی خیال خرید خانه شوند. با این حال از توصیه قبلی تا توصیه فعلی با رشد قیمت‌ها خیلی‌ها از رویای خانه دار شدن دورتر شده اند.
امروز سعی کرده ایم ضمن مرور قیمت‌ها بعد از توصیه ۱۱ ماه پیش وزیر تا کنون و نگاهی به آمار‌ها، دورنمایی از آینده مسکن به شما بدهیم تا اگر با پس اندازتان قصد خرید مسکن دارید بهتر بتوانید تصمیم بگیرید. البته یادتان باشد آن چه ما نوشته ایم تجربه‌ای از توصیه سال گذشته وزیر و آمار‌هایی است که می‌توان با آن تا حدود زیادی قیمت مسکن در آینده را پیش بینی کرد، ولی ممکن است اتفاقات دیگری هم رخ بدهد که فراتر از آمار‌ها باشد. حالا اگر قصد خرید خانه دارید یا می‌خواهید از آینده قیمت مسکن مطلع شوید این گزارش را از دست ندهید.
توصیه‌ای همیشگی بدون هیچ برنامه‌ای
یک جست وجوی ساده از «فعلا خانه نخرید» نشان می‌دهد که توصیه خانه نخریدن برای ارزان شدن توصیه‌ای همیشگی بوده و حداقل در چند سال اخیر تکرار شده است و در روز‌های پایانی خرداد که کلاس‌های درس دانش آموزان تعطیل می‌شود و خانواده‌ها به فکر تغییر خانه و کاشانه شان می‌افتند توسط مسئولان به عنوان مُسکنی که برای چند روز التهاب را بخواباند به کار می‌رود، اما آن چه بعد از این توصیه‌ها رخ داده نشان می‌دهد که نه تنها خانه ارزان نشده بلکه گران‌تر هم شده است.
توصیه تیرماه سال گذشته وزیر
شانزدهم تیر ۹۸ بود که محمد اسلامی وزیر راه و شهر سازی در برنامه زنده تلویزیونی سلام صبح بخیر حاضر شد و در خصوص چرایی افزایش قیمت مسکن صحبت کرد. او در بخشی از صحبت هایش به مردم گفت: فعلا خانه نخرید تا شرایط آرام شود. شاید خیلی‌ها به این توصیه وزیر عمل کردند، اما همین توصیه بسیاری را برای خرید خانه ناتوان‌تر کرد. با نگاهی به آمار بانک مرکزی می‌فهمیم که متوسط قیمت هر مترمربع مسکن در مرداد ماه ۹۸ حدود ۱۳ میلیون تومان بوده در حالی که اکنون به ۱۷ میلیون تومان رسیده است یعنی کسانی که به هوای وعده سال گذشته وزیر خانه نخریدند حالا احتمالا توان خرید خانه‌ای را که قصد داشتند بخرند، ندارند!
آمار‌ها چه می‌گویند
یکی از دلایلی که محمد اسلامی چند روز پیش اعلام کرد فعلا مردم خانه نخرند عرضه ۶۶ هزار واحد نیمه تمام مسکن مهر است که طبق وعده‌ها قرار است تا پایان شهریور و ابتدای مهر امسال به بهره برداری برسد. اما با نگاهی به آمار‌ها می‌توان دریافت که نسبت عرضه به تقاضا درباره مسکن بسیار پایین است و تا این موضوع حل نشود و عرضه و تولید مسکن به طور انبوه صورت نگیرد و به مقدار تقاضا نزدیک نشود این زنجیره گرانی مسکن ادامه دار خواهد بود.
نیاز به تولید و عرضه مسکن را می‌توان ناشی از چهار عامل دانست: جبران کمبود مسکن در برابر تعداد خانوار موجود در کشور، نیاز ناشی ازتقاضا‌های جدید بازار مسکن که عمدتا ناشی از ازدواج هستند، نوسازی و به سازی واحد‌های مسکونی موجود در بافت‌های فرسوده شهری و روستایی و ذخیره طبیعی مسکن.
آمار‌ها نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر میزان تولید مسکن در کشور با نیاز موجود فاصله بسیاری داشته و متاسفانه هر سال هم از تعداد تولید کاسته می‌شود. مطابق سرشماری سال ۹۵ در حالی که تعداد خانوار‌های کشور ۲۴ میلیون و ۱۹۶ هزار خانوار گزارش شده، تعداد واحد‌های مسکونی دارای سکنه کشور ۲۲ میلیون و ۸۲۵ هزار واحد بوده است. این وضعیت به نظر می‌رسد در سال ۹۸ بد‌تر هم شده باشد چرا که بنا بر گزارش مرکز آمار از سال ۸۹ تا کنون هر سال از تعداد پروانه‌های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری‌ها کاسته می‌شود به طوری که در سال ۸۹ تعداد پروانه‌های صادر شده بیش از ۸۲۰ هزار مورد بوده، اما در سال گذشته این رقم به کمتر از ۳۵۰ هزار مورد رسیده است. این در حالی است که به گفته رئیس انبوه سازان مسکن استان تهران در کشورمان کمبود ۵ میلیون واحد مسکونی وجود دارد و سالانه نزدیک به ۶۰۰ تا ۶۵۰ هزار واحد هم به دلیل ازدواج جوانان به این تعداد افزوده می‌شود.
راهکار‌های تنظیم و کنترل بازار مسکن
همان طور که تا این جای گزارش خوانده اید کم بودن عرضه و تقاضای بالا منجر به رشد قیمت مسکن و به تبع آن بالارفتن اجاره بها شده است. حال این سوال به وجود می‌آید که چگونه می‌توان جلوی این افسارگسیختگی قیمت مسکن را گرفت. خب در وهله اول همان طور که گفته شد باید عرضه مسکن را افزایش داد که از راهکار‌های آن می‌توان به تسهیلات برای انبوه سازی، تخفیف در پروانه ساخت ومشارکت وزارت راه و شهرسازی با انبوه سازان اشاره کرد. اما در این میان راه حل‌های دیگری هم وجود دارد که می‌توان توسط آن‌ها تقاضا‌های سرمایه‌ای را که مخرب هر بازاری هستند، کنترل کرد و به حداقل رساند و مهم‌ترین آن مالیات است.
هم اکنون در کشور ما بیش از ۲.۵ میلیون واحد خالی وجود دارد که با گرفتن مالیات از آن‌ها دیگر نگهداری این واحد‌ها به عنوان سرمایه برای صاحبان شان به صرفه نیست و آن‌ها را مجاب می‌کند که برای تبدیل سرمایه به بازار عرضه کنند که در نتیجه عرضه را به شکل محسوسی افزایش می‌دهد. البته مجلس طرح مالیات بر خانه‌های خالی را به عنوان بخشی از لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در سال ۹۴ تصویب کرد. اما متاسفانه وزارت راه و شهرسازی هنوز برای تکمیل این سامانه مهم و ضروری اقدامی نکرده و فقط توصیه به نخریدن خانه می‌کند و خسارت بسیاری بر مردم و به خصوص متقاضیان مسکن وارد کرده است.