«خاطرات ۱۵ خرداد تهران»؛ روایتی از خاطرات جمعی از مهمترین چهرههای سیاسی
- اگرچه پیشینه مبارزات سیاسی مخالفان رژیم پهلوی به سالهای پیش از دهه ۴۰ میرسد، اما بیتردید قیام خونین ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ نقط عطفی در تاریخ مبارزات مردم ایران محسوب میشود که توانست بر تمامی مناسبات و محاسبات انقلابیون و حکومت تاثیر بگذارد و مسیری تازه در تاریخ معاصر کشور باز کند. تا پیش از این حادثه مخالفان رژیم میکوشیدند با اعتراضهای خیابانی و اعتصابات گوناگون مبارزه با رژیم پهلوی را ادامه دهند، اما ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ ناکارآمدی چنین شیوههایی را نمایان ساخت.
در حقیقت این رویداد عظیم تاریخی تجربه بزرگی از قیام مردم علیه ظلم و ستم و نیز نمایانگر شکست رژیم شاه در انجام اهداف استعمارگران آمریکایی و انگلیسی بود که سالها برای اجرای آن سرمایهگذاری کرده بودند. اساسا پس از این واقعه بود که مبارزان به روشنی احساس کردند راه مبارزه قانونی کاملا بسته شده است و باید به جستجوی تمهیداتی دیگر برای ادامه مسیر برخیزند و از همین زمان است که نقش رهبری امام خمینی (ره) در وحدت بخشی و سازماندهی موثر نیروهای مردمی برجسته میشود.
اما توسل حکومت به استفاده از قوای مسلح در مقابل اعتراضات خیابانی، اقدامات ساواک در سرکوب احزاب و تشکلهای سیاسی قانونی و مسالمتجو که همگی از تبعات سیاسی رویداد ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به شمار میآیند عمدتا و اغلب در شهر تهران فرصت ظهور و بروز پیدا میکرد و از این جهت پرداختن به خاطرات ۱۵ خرداد در تهران و بازشناسی ابعاد و زوایای آن از جمله مهمترین اولویتهای پژوهشی به شمار میرفت که خوشبختانه علی باقری در کتاب حاضر با بذل التفات نسبت به این مساله و صرف زمانی بالغ بر چهار سال، شرح و شمای جامعی از آن به دست داده است.
غلامعلی حدادعادل، رضاحداد عادل، حسین شریعتمداری، زهرا رهنورد، اکبر صالحی، سیدمحمد غرضی، محمدتقی فلسفی، جلالالدین فارسی، سیدرضا نیری از جمله چهرههایی هستند که خاطرات آنها از قیام ۱۵ خرداد تهران طی گفتگوهایی که علی باقری با آنها انجام داده، در این کتاب منعکس شده است.