نگاهی به عرصه نمايش پیش و پس از دوران اوج کرونا

- عرصه هنرهای نمایشی کشور طی نزدیک به چهار ماه گذشته دچار تغییری بزرگ و البته اجباری بوده است، اتفاقی که بسیاری آن را ضربه‌ای جبران ناپذیر بر بدنه این هنر می‌دانند و برخی دیگر آن را فرصتی برای ایجاد تغییر در ذائقه مخاطب و کیفیت آثار تلقی می‌کنند. 

اوایل اسفند ماه سال گذشته و با پایان یافتن سی و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر گروه‌های نمایشی آماده اجراهای پایانی سال و ورود به تئاتر در سال جدید بودند اما به یکباره بعد از شیوع گسترده کرونا همه چیز تحت الشعاع قرار گرفت.

تعطیلی تماشاخانه‌های تئاتر باعث شد تا بسیاری از تهیه کنندگان و عوامل عرصه هنر نمایش که در تاریخ اسفند ماه سال گذشته اثری را روی صحنه داشتند با ضررهای سنگین مالی روبرو شوند، البته در دوران شروعی کرونا اکثریت اهالی تئاتر امیدوار به بازگشایی زودهنگام تماشاخانه‌ها بودند و هیچکس انتظار چنین تعطیلی طولانی مدتی را نداشت.

از سویی لغو برگزاری جشنواره بین المللی تئاتر دانشجویی در زمان مقرر خود بدون شک مهمترین ضربه به تئاتر مستعد دانشجویی بود، جشنواره‌ای که هر ساله در تاریخ اردیبهشت ماه برگزار می‌شد اما با ادامه تعطیلات تاریخ برگزاری خود را تعویق انداخت. 

بسیاری از هنردوستان جامعه تئاتر را ضعیف ترین جامعه در ایام کرونا می‌دانند، جامعه‌ای که با توجه به دستمزدهای پایین و مقطعی با روی صحنه بودن به بقای مالی خود ادامه می‌دهد و حال پس از چهار ماه تعطیلی مشکلات معیشتی فراوانی را برای آنها به وجود آورده است.

از سویی مهمترین اتفاق تئاتری در کشور که به نوعی سال تحویل تئاتر ایران محسوب می‌شود نیز تحت الشعاع ویروس کرونا و تعطیلات قرار گرفت، اردیبهشت تئاتر ایران که همواره با برگزاری جشن‌های مخصوص به خود همچون جشن بازیگر روبرو بود به طور کلی تعطیل شد تا ضربه ای دیگر به بدنه نحیف عرصه هنر نمایش وارد شود. 

پدیده اکران آنلاین در سینماها و موفقیت آن باعث شد تا اهالی تئاتر نیز به فکر پخش گسترده فیلم تئاتر بیفتند، در ابتدا این پخش با استقبال فراوانی روبرو شد و اخبار مبنی بر پخش اینترنتی بسیاری از آثار نمایشی به سرعت در رسانه‌ها منتشر شد اما این پایان کار نبود، پخش این آثار به سرعت متوقف شد، دلیل توقف این آثار نداشتن مجوز پخش «وی او دی» از نهاد مربوطه بود.

اتفاقی که شاید باید پیشتر از خبری شدن و قرارگیری در بخش فروش برخی سایت‌ها به آن فکر می‌شد، توقف پخش آثار فیلم تئاتر به صورت اینترنتی واکنش های فراوانی را به همراه داشت و حتی تا نوشتن نامه تعدادی از هنرمندان به وزارت ارشاد نیز رسید، نامه‌ای که در همان لحظات ابتدایی هجمه فراوانی از انتقادات منفی اکثریت اهالی تئاتر را به همراه داشت و روند اجرای فیلم‌تئاترها را با مشکلات بیشتری روبرو کرد. 

حال و بعد از تعطیلی طولانی مدت عرصه هنر نمایش، این هنر شاهد اتفاقات مختلفی در ایام قرنطینه بوده است، اکران آنلاین برخی آثار در ابتدا مورد اقبال عموم قرار گرفت اما نبود کیفیت در این آثار و نشناختن صاحبان آثار از مدیوم اجرای آنلاین این نوع اجراها را نیز به سرعت خاموشی رساند. 

تئاتر در نهایت طی هفته‌ها یا ماه‌های آتی بار دیگر آغاز به کار خواهد کرد، اما مهمترین نکته که می‌توان به آن فکر کرد آن است که آِیا وقفه طولانی مدت تغییری در بدنه این هنر بوجود خواهد آورد و یا اینکه تماشاخانه های دولتی و خصوصی راه آسان تری برای اجرا پیش روی هنرمندان قرار خواهند داد یا نه.