آنچه که باید درباره نحوه تکامل و جهش ویروس کرونا بدانیم

- ویروس کرونا که از اواخر سال  ۲۰۱۹، جهان را دچار تحولات بی سابقه‌ای کرد و نظم زندگی بشر را به هم ریخت، اکنون با گذشت چند ماه و انجام مطالعات و تحقیقات بسیاری برای شناخت ابعاد مختلف این ویروس، نگرانی‌ها را برانگیخته است.

پرسش‎های رایجی که در این روز‌های بحرانی بسیار مطرح می‌شود آن است که آیا ویروس کووید ۱۹ در آینده به ویروسی خطرناک‌تر جهش می‌یابد و اینکه بشر تاکنون چه چیزی در مورد نحوه تکامل این ویروس می‌داند و در تحقیقات خود به آن رسیده است؟

*آیا ویروس کرونا اکنون در حال جهش است؟

شاید پاسخ به این پرسش آنچنان سخت نباشد؛ در واقع تمامی ویروس‌ها جهش می‌یابند و ویروس کووید ۱۹ از این قاعده مستثنا نیست؛ جهش ویروس‌ها زمانی زخ می‌دهد که ویروس در داخل سلول‎ها تکثیر شود و در زمان کپی کردن کد ژنتیکی، اشتباهاتی رخ دهد.

بر خلاف انسان‌ها که ژن آنها در مولکول «دی ان ای» به صورت دو رشته‌ای نوشته شده، ژن‌های موجود در ویروس کرونا به صورت تک رشته‌ای است و انتقال می‌یابند.

*سرعت جهش ویروس کرونا چقدر است؟

سرعت ویروس کرونا در واقع ثابت و پایدار است؛ گروهی از دانشمندان در اواسط ماه مارس حدود ۱۳ هزار نمونه ویروس کرونا را در کشور انگلیس مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و دریافتند که جهش‌های جدید ویروس کرونا تقریباً در هر ماه ۲ بار رخ می‌دهد.

میزان جهش‌های ویروس بسیار حائز اهمیت است چرا که هر چه ویروس سریع‌تر جهش یابد، رفتار و عملکرد آن سریع‌تر تغییر می‌کند.

نکته مهم آن است که زمانی که یک ویروس ماهیت جهش و یا تکامل سریع درون اش وجود دارد، ساخت واکسن برای این ویروس دشوار‌تر می‌شود، چرا که تا زمانی که واکسن به مرحله تولید برسد، بخش‌هایی از ویروس که سیستم ایمنی بدن را مورد حمله قرار داده ،ممکن است تغییر کرده باشد.

به عنوان مثال، بیماری فصلی آنفولانزا آنقدر سریع تغییر می‌کند که هر سال نیاز است برای مقابله با آن واکسنی جدید تولید شود.

*تفاوت شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان چگونه است؟

کد ژنتیکی ویروس‌ها از خانواده کرونا در سراسر جهان نشان از آن دارد که در زمان شیوع و گسترش به گروه‌ها تقسیم می‌شود و هیچ چیز غیر عادی در این مورد وجود ندارد.

در ماه آوریل، محققان آلمانی ۳ گروه ژنتیکی اصلی ویروس را شناسایی کردند که آنها را در گروه‌های A و B و C قرار دادند.

 

تحقیقات نشان داد که گروه‌های A و C بیشتر در کشور‌های اروپایی و آمریکایی یافت می‌شوند، در حالی که گروه B در شرق آسیا متداول است اما گروه‌های کوچک تری نیز وجود دارند که دانشمندان می‌توانند از آنها برای ردیابی ویروس به منابع آنها استفاده کنند و در نهایت به منطقه‌ای مانند شهر ووهان یا شمال ایتالیا بازگردند.

حالا سوال مهم آن است که چرا جهش ویروس اهمیت دارد؟

جهش ویروس همیشه به طور اتفاقی رخ می‌دهد؛ بسیاری از آنها تاثیر کمی دارد و برخی از آن‌ها ویروس را متوقف می‌کنند، اما با گذشت زمان، جهش‌های تکی و یا چند گانه می‌توانند به طور بالقوه ایجاد شده و باعث شود ویروس راحت تر گسترش یابد.

جهش‌ها همچنین می‌توانند ویروس را خطرناک‌تر کنند؛ برای مثال جهش ویروس باعث می‌شود تا ویروس‎ها در آلوده کردن سلول‌ها موفق‌تر عمل کنند.

*ویروس‌ها چه جهش‌هایی را انتخاب می‌کنند؟

برخی از جهش‌ها در ویروس، توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است.