تلاش برای بکارگیری هوش مصنوعی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی/دسترسی آسان به اطلاعات

علی زرافشان در گفت‌وگو با پیرامون رویکرد جدید نسبت به اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران طی سال‌های گذشته اقدامات و تلاش‌های فراوانی را جهت ارائه خدمات مناسب به پژوهشگران نموده است، در این راستا و به منظور تأمین امکانات زیر ساختی جهت فراهم کردن زمینه‌های مناسب برای آرشیو، اقدام به ساخت ساختمانی مناسب در سال ۱۳۸۱ نمود در عین حال تلاش کرد تا با بکارگیری نیروی انسانی توانمند به توسعه این سازمان بپردازد، بدین ترتیب امروز شاهد توسعه سازمان اسناد و کتابخانه ملی هستیم.

وی بکارگیری نرم افزاری برای ارائه خدمات بیشتر به مردم و پژوهشگران را دغدغه‌ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران دانست و ابراز کرد: افزوده شدن بخش نرم افزار در طول سال‌های گذشته از جمله اقدامات انجام شده در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بوده است، به طوری که هم راستا با سیاست‌های کلی دولت، از جمله برنامه «در خانه بمانیم» برای جلوگیری از گسترش بیماری کرونا اقدامات مناسبی را عرضه و ارائه کرده‌ایم، بدین ترتیب امکانات برای عموم مردم آزاد شده به طوری که اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ۱۱۴ میلیون برگ سند به راحتی در اختیار محققان و پژوهشگران قرار گرفته است.

زرافشان پیرامون رویکرد ارزشمند سال‌های اخیر سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بیان کرد: تاسیس رشته آرشیو در دانشگاه تهران و در الزهرا(س) همچنین تبادل اطلاعات و تجربیات با سایر نقاط جهان از جمله رویکرد‌های ارزشمند در سازمان اسناد و کتابخانه ملی بوده که این سازمان در طی سال‌های اخیر در دستور کار خود قرار داده است.

وی به دیجیتال سازی و شبکه ملی سازمان اسناد اشاره و ابراز کرد: دیجیتال سازی توانسته ۱۳ درصد سازمان اسناد را در بر بگیرد، در بحث شبکه ملی اسناد نیز با توجه به اینکه در کشور دارای چندین مرکز اسناد هستیم، در راستای یکپارچگی و عدم موازی کاری توانسته‌ایم حرکت‌های ارزشمندی را در پیش بگیریم.

زرافشان به مزایای شبکه ملی اسناد اشاره و ابراز کرد: شبکه ملی اسناد علاوه بر یکپارچگی اطلاعات می‌تواند یک پنجره اسنادی ایجاد نماید تا دستگاه‌های دیگر نسخه‌های خود را در آن بارگذاری کرده و به نوعی یکپارچه سازی سراسری در کشور شکل گیرد، بدین ترتیب شاهد حضور یک مرکز آرشیوی کشوری و سراسری خواهیم بود. تلاش داریم تا اسناد از همان ابتدا در اتوماسیون اداری به شیوه دیجیتال بارگذاری شود و در عین حال این اسناد معتبر مطابق با استاندارد‌های جهانی باشند.

وی مزایای تهیه شناسنامه ملی برای هر سند را رویکردی ارزشمند دانست و افزود: سازمان اسناد و کتابخانه ملی با کدگذاری تمام اسنادی که از دستگاه‌های مختلف برای این مجموعه ارسال می‌شود به تولید یک سند ملی پرداخته و به ایجاد یک سازمان تعاملی نزدیک می‌شود.

زرافشان پیرامون بکارگیری هوش مصنوعی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ابراز کرد: یکی از دغدغه‌های همیشگی سازمان اسناد استفاده از هوش مصنوعی بوده است و سال ۹۸ سال برگزاری رویداد ویتا و بخشی از طرح‌های ارائه شده در حوزه هوش مصنوعی بود، این طرح‌ها موجب ظرفیت سازی بخش پژوهش بوده و تجربه جدیدی برای مشارکت در عرصه بین المللی هستند، دستاورد این اتفاق کمک خواهد کرد تا بتوانیم از هوش مصنوعی در طبقه بندی اسناد الکترونیک استفاده کنیم. با عضویت در این مرکز پژوهشی می‌توان در اتوماسیون اداری و به شکل دیجیتال به انبوه گسترده‌ای از اطلاعات دسته بندی شده دست یافت، در حقیقت این فناوری جدید به ما کمک خواهد کرد که حجم بالایی از اسناد را به راحتی طبقه‌بندی و در اختیار افراد قرار دهیم.

وی مالکیت فکری را مورد توجه سازمان اسناد و کتابخانه ملی دانست و اظهار کرد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی سال گذشته طی گفت‌وگو‌هایی با نماینده این سازمان بین المللی در زمینه اسناد و توجه به این مهم که موضوع اسناد یک بخش تخصصی برای مالکیت فکری دارد به نتایج مناسبی دست یافت، لذا با پایان یافتن این پژوهش و کسب نتایج، آن به عنوان بند‌های قانونی استخراج خواهد شد تا در حوزه مالکیت فکری اسناد مصوباتی را داشته باشیم.

زرافشان در همین راستا ادامه داد: عضویت در این سازمان جهانی مزایای فراوانی دارد از جمله آن‌ها اینکه با توجه به تغییرات شدید آب و هوایی و وجود بلا‌یای طبیعی همچون سیل، سونامی و غیره دیگر قاعدتاً سازمان اسناد نمی‌توانند محل امنی برای اسناد باشد لذا درخواست شده تا مصوبه‌‌ای جهانی به منظور صدور مجوز برای نسخه‌های دیجیتال ایجاد شود که چنانچه دچار صدمات متعدد شدیم بتوانیم از نسخه‌های دیجیتال استفاده کنیم.

وی با اشاره به رویکرد سازمان اسناد و کتابخانه‌ ملی در مقابله با بیماری کرونا بیان کرد: با توجه به فراگیر شدن بیماری کرونا و تعطیلی تالار‌های کتابخانه ملی و عدم امکان ارائه خدمات حضوری به کاربران کتابخانه ملی، به منظور کمک به آن دسته از افرادی که جهت پژوهش‌های خود نیازمند مشاوره‌های اطلاعاتی و منابع موردنیاز خود هستند، اداره کل اطلاع رسانی کتابخانه ملی خدمات مرجع مجازیِ خود را نسبت به قبل گسترش داده و تا حد امکان تلاش دارد فعالیت‌های خود را در این حوزه ارتقا دهد.

وی در همین راستا ادامه داد: این روند از ابتدای اسفندماه در سازمان اسناد و کتابخانه ملی برای رفاه حال اعضا در نظر گرفته شد تا بتوانیم به مردم و دولت در راستای سیاست «در خانه بمانید» کمک کنیم، بدین ترتیب منابعی که در این سازمان قرار داشت و در دسترس مردم قرار می‌گرفت را از طریق منابع دیجیتال در اختیار بخش وسیعی از پژوهشگران و حتی مردم قرار داده‌ایم، در گذشته عموما پژوهشگران و افرادی که نیازمند به این اسناد بودند حضوری به کتابخانه ملی آمده و برای دسترسی به آن در تالار این کتابخانه حضور می‌یافتند، اما اکنون به شیوه آنلاین می‌توانند از این کتاب‌ها استفاده کنند.