در مذاکرات هسته ای دوران احمدی نژاد چه گذشت

یه گزارش اکنون نوبت سعید جلیلی بود تا در نبرد سیاسی دیپلماتیک با غرب با تیم خود به میدان برود. او که پس از دکتر علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی شد، به عنوان مسئول تیم هسته ای کشورمان هم برگزیده شد.

سعید جلیلی دانش آموخته دانشگاه امام صادق (ع) است، او از سال 1386 تا شهریور 92 مسئولیت مذاکرات هسته ای را بر عهده داشت. زمان زیادی را در این مسئولیت بود و مذاکرات فشرده و پر تعدادی را هم با سولاناو البته بیشار با کاترین اشتون داشت.

پس از آن که خاویر سولانا مسئول سیاست خارحی اتخادیه اروپا مسئولیتش در این سمت به پایان رسید کارتین اشتون جای او را گرفت و از آن پس او در این مذاکرات شرکت می کرد. اگر یادتان باشد همین کاترین اشتون بود که در جریان مذاکرات هسته ای از خود انعطاف به خرج داد و به احترام تیم هسته ای و عقاید مذهبی مذاکره کنندگان ما نوع لباس پوشیدن خود را تغییر داد گه البته مورد توجه همگان هم قرار گرفت.

روند پیشرفت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران در دولت نهم افزایش یافت، همانگونه که رهبر معطم انقلاب در دولت پیشین و زمانی که ایشان دستور فک پلمپ تأسیسات هسته ای را صادر کردند، دستور دادند تا پس از آن روند پیشرفت های هسته ای کشو رمان سرعت گیرد که همینگونه هم شد و دستاوردهای چشمگیر هسته ای در همین دوره بود. که به طو اجمالی به آنها اشاره خواهد شد.

اما موضوع مهم همان گفت وگوهای هسته ای بود که ر این دوره هم به خاطر غیر منطقی بودن طرف مقابل نتیجه خاصی نداشت. اما مذاکرات ادامه داشت.

غربی ها، همچنان از ایران درخواست داشتند به الزامات شورای حکام و شورای امنیت و تعلیق فعالیت های هسته ای صلح آمیز خود پایبند باشد و خواستار از سرگیری دیدار خاویر سولانا با مقامات ایرانی شدند.

سعید جلیلی با خاویر سولانا به گفت‎وگو پرداخت. پس از مذاکرات مفصل و طولانی این دو مقام مسئول در آذر 1386 در لندن و نا امید کننده توصیف شدن آن از سوی سولانا، مذاکرات متوقف شد. دبیر شورای‎عالی امنیت ملی کشورمان در پاسخ به ناامیدی سولانا گفت: «این‎که ما از حقوق ملت ایران دفاع می‎کنیم و این موضوع موجب ناامیدی دیگران می‎شود، تقصیر ما نیست.

این روش مذاکرات و گفت وگو هر چند زمانبر بود اما فرصت زیادی را به ایران داد تا بتواند زنجیره پیشرفت های هسته ای خود را تکمیل کند و دست بالای خود را رو کند تا غرب نتواند در صورت نزدیک شدن به توافق خواهان تعطیلی تأسیسات هسته ای ایران شود.

ایران برای این که به غرب نشان دهد هر چه بیشتر فشار وارد کنند دستاوردهای هسته ای ایران گسترده تر می شود، رئیس جمهور وقت محمود احمدی نژاد در دومین سالروز ملی فناوری هسته‎ای از آغاز مرحله نصب 6 هزار سانتریفیوژ جدید در تأسیسات غنی سازی نطنز خبر داد. این اقدام باعث شد تا شرایط گفت وگوهای هسته ای ایران و غرب هم تغییر کند.

در این مرحله بود که بسته‎های پیشنهادی میان غرب و ایران رد و بدل می شد. اما هیچکدام باب میل طرفین نبود.

در زمان گفت وکوهای هسته ای سعید جلیلی با طرف مقابل برای نخستین بار بود که ویلیام برنز معاون وزیر خارجه آمریکا در مذاکرات ژنو شرکت کردو در واقع باب گفت وگوی ایران و آمریکا از همینجا آغاز شد.

مذاکرات همچنان بدون نتیجه ادامه داشت تا این که به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا رسید به همین خاطر گفت وگوهای هسته ای مسکوت ماند تا تکلیف انتخابات ریاست جمهوری آمریکا روشن شود تا بتوان تاکتیک مورد نیاز را در قبال رئیس جمهور بعدی به کار برد.

باراک اوباما در داغ ترین زمان مذاکرات هسته ای ایران و غرب رئیس جمهور آمریکا شد. او خود در جریان تبلیعات انتخاباتی خود بارها از رویکر گفت وگو و تعامل با ایران سخن گفته بود به همین خاطر امیذ می رفت تا شاید بتوان با حضور او در کاخ سفید پرونده هسته ای ایران بسته شود.

با این وجود جمهوری اسلامی ایران همچنان قطار پیبشرفت های هسته ای خود را پیش می برد. در مراسم سومین سالروز برگزاری روز ملی فناوری هسته ای، احمدی نژاد از دو دستاورد مهم دیگر در صنعت هسته‎ای کشور خبر داد؛ دستاورد اول، بسته بندی سوخت و آماده کردن آن برای قرارگرفتن در رآکتور‎ها و تولید نیرو بود و دستاورد دوم، آزمایش دو نوع سانتریفیوژ جدید با ظرفیت چند برابر سانتریفیوژهای پیشین.

به گفته احمدی‎نژاد، مرحله چهارم دستاورد‎های هسته‎ای کشور در زمینه تولیدات آلیاژی نوین یا زیرکونیوم در مجتمع ZPP بود. علاوه‎ بر این، وی در ارتباط با کارخانه تولید قرص، میله و مجتمع سوخت FMP نیز گفت که آخرین و حساسترین حلقه مربوط به چرخه تولید سوخت هسته‎ای بر عهده این کارخانه قرار گرفته است.

این پیشرفت ها بار دیگر باعث شد تا غرب مذاکرات را ادامه دهد و در آن بار هم خواهان تعلیق فعالیت های ایران شود. بسته های پیشنهادی آنها هم در قبال تعلیق آنچنان دندان گیر نبود به همین خاطر جمهوری اسلامی ایران با پشتوانه مردمی خود به پیشرفت های هسته ای ادامه داد.

19 بهمن سال 1388 بود که چشمه دیگری از دستاوردهای هسته ای نمایان شد و آن شروع غنی سازی 20 درصد ددر ایران بود که رئیس جمهور وقت دستور آن را به رییس سازمان انرژی اتمی صادر و سه روز بعد از آن با حضور ناظران آژانس، ایران غنی سازی با درجه غنای 20 درصد را در تأسیسات نطنز آغاز کرد و این اقدام یعنی ایران وارد باشگاه کشورهای دارای فناوری هسته ای شده است که البته به هیچ عنوان خوشایند آمریکا و غرب نبود.


اما ناگفته نماند که انتخابات ریاست جمهوری 1388 و فتنه ای که در پی آن به وجود آمد و متاسفانه تعدادی از افردی که از آنها هیچگاه توقع چنین اقداماتی نمی رفت باعث آن شدند، کفه ترازوی مذاکرات هسته ای را به سوی غرب سنگین کرد.

فضایی که در آن زمان ایجاد شد و با حمایت های آمریکا و دیگر کشورهای غربی ادامه یافت باعث گردید که آمریکا و غرب فشارهای خود را علیه جمهوری اسلامی ایران افزایش دهند و حلقه تحریم ها را هر چه می توانند تنگتر کنند.

اما اقدامات فتنه گرانه هم کار ساز نشد و کشور پس از زمان کوتاهی روی آرامش را به خود گرفت و غرب بار دیگر فهمید که فشار؛ تهدید، تحریم و فتنه داخلی نمی تواند مقابل پیشرفت های جمهوری اسلامی ایران را در عرصه علم بگیرد. به همین خاطر دوباره ه مذاکره روی آوردند. اکنون اشتون به جای سولانا آمده است و چندی است که جلیلی و اشتون به مذاکره می پردازند.

از استانبول تا آلماتی، چین و مسکو و چندین شهر و کشور دیگر هم میزبان گفت گوهای هسته ای ایران و 1+5 بودند، اما مانع اصلی بر سر راه رسیدن به توافق همچنان آمریکا، رژیم صهیونیستی و لابی آنها در آمریکا بود، علاوه بر این، زیاده خواهی های آمریکا هم نکته مهمی بود که باعث می شد توافق به دست نیاید.
 
اردوغان و رئیس جمهور برزیل هم وارد موضوع شدند و حتی سران سه کشور یعنی ایران، ترکیه و برزیل توافقی را هم به دست آوردند اما آمریکایی ها که خود اردوفان و رئیس جمهور برزیل را مأمور این کار کرده بودند، آن را رد کردند و استانبول هم نتوانست کاری از پیش ببرد.

منافع ملی و حقوق قانونی و بین المللی جمهوری اسلامی ایران در زمینه هسته ای همواره و همیشه مورد نظر دو.لت ها بوده است و اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای در هر دوره ای سعی داشتند تا چارچوب ها و خط قرمزها را رعایت کنند اما هر مقطع اقتضائات خاص خود را داشته است.

سیاست اعتماد نداشتن و اعتماد نکردن به طرف مقابل که همواره مورد تأکید رهبر انقلاب اسلامی بوده است، از سیاست های جدایی ناپذیر مردم ایران است. در جریان مذاکرات هسته ای به خاطر افشای اطلاعات هسته ای کشورمان چندین دانشمند هسته ای ایران ترور و به شهادت رسیدند. این اطلاعات از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی منتشر شد و پس از چندی چند تن از دانشمندان ما ترور شدند.

خلف وعده و پایبند نبودن به تعهداتی که داده اند یکی دیگر از مواردی است که نمی گذارد به غرب و آمریکا اعتماد داشت. عهد شکنی در ذات آنها است. آیا می توان فراموش کرد که در دور اول مذاکرات هسته ای و در زمان دولت اصلاحات توافقی که انجام شد و ایران با پایبندی به تعهدات خود فعالیت های هسته ای اش را تعلیق کرد اما طرف مقابل بد عهدی کرد.

سرانجام مذاکرات هسته ای ایران با غرب و آمریکا در دولت ها نهم و دهم گرچه به جایی نرسید اما پیشرفت های هسته ای به دست آمد و ثابت شد که نمی توان به آمریکا اعتماد داشت. دبه هایی که آمریکای ها در سال های پیش از 92 درآوردند، بسیار کمتر از دبه کردن هایی است که در این دوسال مذاکرات در دولت یازدهم انجام داده اند.

در بخش آخر این گزارش به این دو سال گذشته تاکنون می پردازیم که گفت وگوها و مذاکرات تفاوت زیادی با گذشته داشت.

انتهای پیام/