رقابت عربستان و امارات و بار دیگر تجزیه یمن

- یمن فقیرترین کشور غرب آسیا و مردم مظلوم آن، روز‌های دشواری را می‌گذرانند؛ از یک سو جنگ نابرابر و وحشیانه آل سعود علیه آنها و تبعات این جنگ و از سوی دیگر خطر شیوع ویروس «کرونا» و البته خطر تجزیه یمن.

اکنون که تجاوز نظامی سعودی‌ها و برخی رژیم‌های عربی همسو با آن، علیه مردم یمن پنجمین سال خود را پشت سر گذاشته است، هر چند دستاوردی برای ائتلاف غربی، عبری و عربی نداشته، اما فقیرترین کشور غرب آسیا را با بحران‌های خطرناک و جدی انسانی روبرو کرده است.

اکنون هر آنچه که در یمن وجود داشته با حملات ائتلاف سعودی در یمن نابود شده و زیر ساخت‌های ضعیف این کشور ویران گشته است.

مردم یمن در شرایط بد بهداشتی درمانی قرار دارند و از دسترسی به غذا و دارو نیز محروم هستند.

یمن تا پیش از این دو کشور جنوبی و شمالی بود، هر یک از دو کشور مستقل بودند و در جغرافیای سیاسی نیز هر یک به سویی گرایش داشتند.

یمن بین سال‌های ۱۹۶۲ تا ۱۹۹۰ به دو کشور جمهوری عربی یمن (یمن شمالی) و جمهوری دموکراتیک یمن (یمن جنوبی) تجزیه شده بود که در این سال با هم متحد شدند و جمهوری یمن بوجود آمد؛ در سال ۱۹۹۴ جنگ داخلی میان جدایی‌خواهان جنوبی و حکومت مرکزی درگرفت که با پیروزی شمالی‌ها اتحاد پابرجا ماند.

اما اتحاد دو یمن و یکپارچگی آن دوام نیاورد؛ چرا که رژیم‌هایی، چون آل سعود از این اتفاق ناخرسند بودند و دلیل آن هم گرایش یمن به سوی ایران بود.

سعودی‌ها زمانی که جنگ علیه یمن را آغاز کردند، در برنامه ریزی‌های خود تصور اشغال این کشور ظرف ۶ ماه را داشتند و پس از آن نیز قصد داشتند یک دولت وابسته و دست نشانده در این کشور تأسیس کنند تا زمام اختیارات یمن در دست سعودی‌ها باشد.

اکنون بیش از ۵ سال از جنگ ائتلاف سعودی علیه مردم مظلوم یمن که خواهان استقلال سیاسی و جغرافیایی هستند، می‌گذرد در حالی که شکست سعودی‌ها و ائتلاف آن سناریوی دیگری را برای کسب پیروزی اندک در دستور کار خود دارد.

 

 

ائتلاف ضد یمن که مبدع آن رژیم سعودی بود، پس از چندی با عدم همکاری کویت و قطر تضعیف و متزلزل شد و تنها هم پیمان او یعنی امارات در کنار عربستان باقی ماند.

هدف تشکیل ائتلاف سعودی علیه انقلاب مردمی یمن، جلوگیری از به قدرت رسیدن انقلابیون با رهبری انصارالله بود.

یمن با وجودی که فقیرترین کشور منطقه شناخته شده، اما دارای منابع زیادی است و در کنار آن از موقعیت‌های سوق الجیشی حساسی برخوردار است که یکی از آن‌ها تنگه «باب المندب» است.

عربستان و امارات در یمن هوادارانی دارند؛ اختلافات پیش آمده میان این دو کشور در یمن باعث شده تا نیرو‌های تحت حمایت امارات در یمن، در جنوب این کشور اعلام خودمختاری کردند.

شورای انتقالی جنوب یمن که از حمایت امارات متحده عربی برخوردار است، در استان‌های جنوبی یمن حکومت خودمختار اعلام کرد.

اقدام شورای انتقالی جنوب یمن در پی ادامه اختلاف با دولت «عبدربه منصور هادی»، رییس جمهور مستعفی و فراری یمن است که از سوی عربستان حمایت می‌شود.

این شورا هفته گذشته نیز اعلام کرد، وقوع جنگ با نیرو‌های مورد حمایت سعودی بسیار نزدیک شده و طرفین در حال دورشدن از رسیدن به یک توافق سیاسی پایدار هستند.

اگرچه اقدام نیرو‌های تحت حمایت امارات در جنوب یمن تشدید اختلافات با عربستان است، اما این اقدام امارات شکست در جنگ با مردم یمن است و اکنون برای جلوگیری از گسترش این شکست سعی دارند با سهم خواهی دراین تجاوز نظامی یمن را تکه تکه کنند و حتی فراتر از یمن جنوبی و یمن شمالی، این کشور تبدیل به چندین بخش خودمختار و مستقل شود که پایه آن نیز بر اساس گرایش‌هایی است که درمیان اقوام آن وجود دارد.

اگر در اجرای طرح تجزیه یمن که اماراتی‌ها کلید آن را زده‌اند، مانعی بر سر راه وجود نداشته باشد، عربستان سعودی نیز دست به چنین اقدامی خواهد زد و بخشی که در آن نیرو‌های تحت حمایت سعودی‌ها حضور دارند اعلام خودمختاری خواهد کرد.

یک نظریه دیگر نیز می‌توان مطرح کرد و آن درگیری عربستان و نیرو‌های تحت حمایت آن با امارات و نیرو‌های وابسته به آن در یمن است.

در این میان ایران همواره خواهان پایان جنگ یمن بوده و پیشنهادی که برای آینده این کشور ارائه داده بر اساس گفت وگو‌های یمنی-یمنی بوده است؛ به این معنا که گروه‌ها، جریان‌ها و فرقه‌هایی که در این کشور حضور دارند پای میز مذاکره نشسته و با گفت وگو، تفاهم و توافق بحران این کشور را پایان دهند.

این پیشنهاد می‌تواند بر اساس آنچه که در میان مردم یمن و جریان‌ها و گروه‌های این کشور وجود دارد، تقسیم شود و هر یک به اندازه جمیعت و تأثیر سیاسی در تشکیل دولت آینده یمن نقش و سهم داشته باشند.

برای این کار ابتدا باید عربستان سعودی و امارات جنگ علیه یمن را پایان دهند و دست از حمایت از نیرو‌های تحت حمایت خود بردارند؛ اما به نظر نمی‌رسد که عربستان و امارات چنین سیاستی داشته باشند.

 

تجزیه‌ یمن بر اساس خواسته آنها در این شرایط مطلوب برای عربستان و ریاض است؛ اکنون این مردم یمن و انصارالله است که می‌تواند برای آینده یمن تصمیم بگیرد و مانع تغییر در جغرافیای سیاسی این کشور شود.