تبدیل تهدید کرونا به فرصت با توسعه دادرسی الکترونیک/ از نوبت‌دهی برخط تا برگزاری دادگاه‌ها به صورت ویدئو کنفرانس
هر چند برنامه چهارم توسعه قضایی بر توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، ارتقاء وضعیت دادرسی، تسهیل دسترسی به مراجع و خدمات قضایی تصریح دارد، اما با توجه به شرایط امروز جامعه و لزوم پیشگیری از انتشار ویروس کرونا، استفاده حداکثری و به موقع از ابزار الکترونیک اهمیت مضاعفی یافته است.
رئیس قوه قضاییه نیز با علم به این مطلب در جلسات شورای عالی قوه قضاییه و به فراخور موضوع، بر توسعه امکانات دادرسی غیرحضوری به پرونده‌ها تاکید کرده است. در این گزارش به اقداماتی که قوه قضاییه در بستر‌های الکترونیک برای جلوگیری از شیوع کرونا رقم زده، اشاره می‌شود.
- بیشتر بخوانید
- رئیس قوه قضاییه: با استفاده از فناوری و سامانه های برخط، مراجعه به دستگاه قضایی به حداقل برسد
زارع پور رئیس مرکز فناوری و آمار قوه قضاییه که کمتر از دو ماه از دوره مسئولیت او در مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه نمی‌گذرد؛ درست در وضعیتی که ارتقای ابزار‌های الکترونیک بیش از گذشته مورد توجه است، پیرو دستور رئیس قوه قضاییه، خبر از امکان نوبت دهی برخط برای کاهش معطلی مراجعان به دفاتر خدمات الکترونیک داد.
رئیس مرکز فناوری و آمار قوه قضاییه در جلسه شورای عالی قوه قضاییه با اشاره به تمهیدات برخط در نظرگرفته شده برای کاهش مراجعات مردمی به محاکم قضایی، از ایجاد این امکان نوبت دهی و همچنین تکمیل سامانه خودکاربری وکلا خبر داد که بر اساس آن وکلا می‌توانند علاوه بر ثبت دادخواست، لوایح و دفاعیات خود را نیز از منزل یا دفتر کار و بدون مراجعه به دفاتر مذکور، ثبت و ارسال کنند.
همچنین در اواخر اسفند ماه و در شرایطی که کشور شاهد گسترش شیوع ویروس کرونا بود و تمامی توصیه‌ها حول محور خانه نشینی و عدم خروج از منزل می‌گشت، ثبت و ارسال لایحه حقوقی به صورت غیرحضوری امکان‌پذیر شد و تنها در روز ۲۵ اسفند ماه (یعنی روز اول راه اندازی این خدمت جدید) از مجموع ۴۹۷۳ لایحه ثبت شده توسط وکلا، تعداد ۹۷۲ مورد یعنی بیش از ۲۰ درصد از آن با استفاده از سامانه جدید و به صورت خودکاربری ارسال شد.
به گفته زارع پور با عملیاتی شدن این خدمت جدید در کنار امکان ثبت و ارسال غیرحضوری شکوائیه و دادخواست که از سنوات گذشته فراهم بوده است، پیش بینی می‌شود تا میزان زیادی از مراجعه حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و محاکم کاسته شود.
- بیشتر بخوانید:
- ارسال لایحه حقوقی غیرحضوری شد
در دستورالعملهای صادره از سوی قوه قضاییه بر استفاده از سامانه ابلاغ الکترونیک و سامانه‌های پیام کوتاه برای اطلاع‌رسانی‌های مناسب به اصحاب پرونده تاکید شد و در این راستا در دادگستری‌های سراسر کشور دادرسی‌های الکترونیکی ارتقا چشمگیری یافت که اجرای ۱۰۰ درصدی دادرسی الکترونیکی پرونده‌ها در چهار حوزه قضایی استان زنجان سندی بر این ادعاست.
- بیشتر بخوانید:
- اجرای ۱۰۰ درصدی دادرسی الکترونیکی پرونده‌ها در چهار حوزه قضایی
- اجرای طرح نوبت دهی الکترونیکی به مراجعه کنندگان شورا‌های حل اختلاف
- جایگزینی دادرسی‌های الکترونیک به جای شیوه‌های سنتی
- راه اندازی سامانه جامع نوبت دهی الکترونیک در دادگستری هرمزگان
- سامانه نوبت دهی الکترونیک در دادگستری استان کردستان راه اندازی می‌شود
اسماعیلی سخنگوی قوه قضاییه در نشست خبری خود که هفته گذشته برگزار شد، با بیان اینکه قوه قضاییه در چارچوب راهبرد‌های اعلامی از سوی مقام معظم رهبری، تلاش کرد از تهدید‌های ناشی از ویروس کرونا فرصت بسازد، تصریح کرد: در این مسیر علیرغم کاهش فعالیت‌های اجتماعی و اداری، این قوه در زمینه‌های مختلف گام‌های مهمی برداشت که از جمله می‌توان به توسعه دادرسی الکترونیک، راه اندازی سامانه‌های موردنیاز از جمله سامانه اخیر که در قانون بودجه ۹۹ برای ثبت قراردا‌های مالی وکلا تصویب شد، استفاده از مجازات‌های جایگزین حبس، اجرایی و عملیاتی نمودن نهاد‌های ارفاقی پیش بینی شده در قانون مجازات اسلامی، کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها به ویژه با گسترش مراقبت‌های الکترونیکی، اشاره کرد.
با وجود ایجاد سامانه های الکترونیکی؛ اما برگزاری دادگاه ها با حضور اصحاب دعوا یکی از اصول مهم دادرسی است و از آنجایی که دستگاه قضایی و سازمان‌های تابعه قوه قضائیه تعطیل بردار نیستند، تدبیر دیگری در این زمینه اندیشیده شد و آن پیش‌بینی تمهیدات لازم در خصوص ارائه خدمات قضایی و برگزاری دادگاه‌ها به صورت ویدیو کنفرانس بود که حوزه معاونت فناوری اطلاعات دادگستری استان فارس این ظرفیت را در دادگاه کیفری ٢و دادگاه انقلاب اسلامی استان به کار گرفته است.
همچنین طبق اعلام رئیس کل دادگستری آذربایجان غربی زیرساخت‌های ویدیو کنفرانس در دادگستری این استان فراهم است و در روز‌های آتی ارتباط گیری با حوزه‌های قضایی و مردم و اصحاب پرونده توسط ویدیو کنفرانس عملیاتی و اجرایی خواهد شد.
- بیشتر بخوانید:
- فراهم بودن زیرساخت‌های ارتباط با مردم از طریق ویدئو کنفرانس
- ایجاد ویدیو کنفرانس دادگاه کیفری ٢و دادگاه انقلاب اسلامی فارس
- امکان ارتباط حوزه‌های قضایی خراسان جنوبی به صورت ویدئو کنفرانس با زندان‌ها فراهم شد
- کاهش مراجعات مردمی به دستگاه قضایی از طریق افزایش ارائه خدمات الکترونیکی
افزون بر این، استفاده از ظرفیت ویدیو کنفرانس در ملاقات‌های مردمی نیز نتیجه بخش بوده است و دستگاه قضایی در این شرایط نیز از تکریم ارباب رجوع و رسیدگی به درخواستهای حقوقی و قضایی شهروندان غافل نبوده است.
- بیشتر بخوانید:
- ملاقات مردمی رئیس کل دادگستری استان گلستان از طریق ویدئو کنفرانس برگزار می‌شود
- ارتباط مردمی رئیس کل دادگستری استان کرمان با مراجعان به صورت ویدئوکنفرانس برگزار شد
اقدام دیگری نیز از سوی کانون دفاتر خدمات الکترونیک قضایی در راستای پیشگیری از شیوع کرونا و حفظ سلامت مراجعان و کارکنان و جلوگیری از ازدحام جمعیت مبنی بر راه اندازی سامانه نوبت دهی الکترونیکی دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صورت گرفت.
روحانی نیا مدیر کانون دفاتر خدمات الکترونیک قضایی در این زمینه تصریح کرد: بر این اساس، مراجعه کنندگان در طول شبانه روز می‌توانند با مراجعه به سایت http://nobat.kdke.ir، نوبت و دفتر خدمات الکترونیک قضایی موردنظر خود را در سامانه ثبت کنند و در صورت تایید از سوی دفاتر و پس از دریافت پیام، با مراجعه حضوری در زمان و ساعت مقرر نسبت به انجام امورات قضایی خود اقدام کنند.
- بیشتر بخوانید:
- سامانه نوبت دهی دفاتر خدمات الکترونیک قضایی راه اندازی شد
طرح و پیگیری الکترونیکی دعاوی مطالبه چک، طرح و پیگیری الکترونیکی شکایات صدور چک بلا محل، ارائه الکترونیکی لایحه و مدارک پرونده‌های قضایی مربوط به چک، دریافت الکترونیک اوراق قضایی پرونده‌های مربوط به چک، کسب اطلاع از وضعیت پرونده‌های مربوط به چک از طریق سامانه، ثبت دادخواست، پرداخت الکترونیکی هزینه‌های دادرسی و ... در دفاتر ارایه خدمات الکترونیک قضایی قابل انجام است.
دستگاه قضایی در پی شیوع ویروس کرونا به همراه قوای دیگر و همگام با جامعه پزشکی و ستاد ملی مقابله با بیماری کرونا، اقدامات ویژه‌ای را در دستور کارخود قرار داد که در این گزارش تنها به بخشی از اقدامات صورت گرفته در جهت دادرسی الکترونیک پرداخته شد.
- بیشتر بخوانید:
- آیت الله رییسی: مقابله با ویروس کرونا همکاری ملی و همت همگانی می‌طلبد
- اقدامات دستگاه قضا در پیشگیری از شیوع کرونا پیرو بخشنامه معاون اول قوه قضاییه
- تمامی فعالیت‌های اجتماع محور در زندان‌های کشور به حالت تعلیق درآمد
- تشکیل کمیته‌های سلامت به صورت فوق العاده در زندان‌ها برای کنترل و پیشگیری از شیوع ویروس کرونا
- استقرار پیشخوان در مبادی ورودی مراجع قضایی/بستر لازم برای ارتباط صوتی-تصویری جهت انجام امور قضایی بین زندان‌ها و مراجع قضایی فراهم شود