نحوه استفاده صحیح ویتامین D در تقویت سیستم ایمنی بدن برای مقابله با کرونا

به گزارش خبرنگار گروه جامعه ، با شیوع ویروس کرونا توصیه های زیادی به بیماران کرونایی برای مواجه با این ویروس مطرح شد که بسیاری از آنها غلط بوده و ضرر و زیان زیادی را برای افراد در پی دارد. یکی از این توصیه ها استفاده از ویتامین D در تقویت سیستم ایمنی بدن  است. این توصیه های در حالی مطرح می شود که استفاده بی جا از این نوع میتامین ممکن است منجر به بروز عواقبی خطرناک برای بدن افراد شده و در صورت ادامه این روند ممکن است به مسمومیت بینجامد.

با توجه به نقش ویتامین D در تقویت سیستم ایمنی بدن از جمله پیشگیری از بیماری‌های حاد تنفسی و در شرایط کنونی به منظور مقابله با کرونا ضمن تاکید مکرر بر تداوم اجرای مکمل یاری با ویتامین D در گروه‌های سنی براساس برنامه کشوری مکمل یاری، مطالبی جهت شفاف‌سازی با هدف ارتقاء آگاهی جامعه و خنثی نمودن شایعات برخی افراد ناآگاه در توصیه بر مصرف بی‌رویه و یا قطع مصرف مکمل ویتامین D به شرح زیر ارائه می شود.

با توجه به شیوع بالای کمبود ویتامین " د " در جامعه، قبل از ارائه مگادوز یا دوز پیشگیری (ماهی یک عدد مکمل ۵۰۰۰۰ واحدی)، در حال حاضر لزومی به اندازه­‌گیری سطح سرمی ویتامین " D " نیست.

ویتامین D به عنوان ویتامین محلول در چربی دارای نقش­‌های متعددی در بدن می‌­باشد از جمله شرکت در متابولیسم کلسیم و فسفر در سلامت استخوان و تقویت سیستم ایمنی کمبود ویتامین D در بروز بیماری‌های غیرواگیر، از جمله سرطان، بیماری­‌های قلبی- عروقی، دیابت و بیماری­‌های خودایمنی دیده شده است.

از جمله راهکار‌های پیشگیری و کنترل کمبود ریز مغذی­‌ها در سیستم بهداشتی درمانی کشور: مکمل یاری، غنی سازی مواد غذایی و آموزش و اصلاح الگوی غذایی جامعه است.

ویتامین D را می‌توان از سه منبع دریافت کرد: تولید در داخل بدن از طریق قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید، مصرف مواد غذایی و نوشیدنی­‌های حاوی ویتامین D و مصرف مکمل.

با توجه به اینکه کمبود ویتامین D در حال حاضر از مشکلات شایع در کشور به شمار می­رود. به طوری که شیوع کمبود ویتامین D از حدود ۲۴ درصد در کودکان ۲۳ - ۱۵ ماهه تا ۸۶ درصد در مادران باردار متغیر است و این کمبود در شهر‌ها بیشتر از مناطق روستایی در همه گروه‌هایسنی دیده می­‌شود.

مکمل­‌های تجویز شده از طریق سیستم بهداشتی درمانی تامین کننده بخشی از نیاز‌ها میباشد و مابقی باید از طریق منابع غذایی حاوی کلسیم (شیر و لبنیات، انواع کلم، حبوبات و ...) و ویتامین D (ماهی­‌های چرب، لبنیات، زرده تخم مرغ و...) تامین شود.

لازم به ذکر است بالاترین سطح دریافت قابل تحمل (Limit Upper) ویتامین D برحسب گروه سنی و فیزیولوژیک برای بزرگسالان روزانه ۴۰۰۰ واحد بین‌­المللی و برای کلسیم نیز معادل ۲۵۰۰ میلی­گرم در روز تعیین شده است. مصرف مقادیر بیشتر از ۰۰۰ / ۱۰ واحد بین المللی در روز در طولانی مدت میتواند موجب مسمومیت شود.

مصرف همزمان مکمل ۵۰ هزار واحدی ویتامین D با قرص کلسیم D بدون اشکال بوده و در محدوده ایمن از نظر دریافت ویتامین D قرار دارد. مکمل کلسیم همراه یا بعد از غذا میل شود.

برای پیشگیری از کمبود ویتامین " D " در زنان باردار، لازم است مطابق با دستور عمل مکمل یاری روزانه مادران باردار (۱۰۰۰ واحد روزانه) اقدام شود.

با توجه به این که نوع تزریقی ویتامین " D "، زیست دسترسی خوبی ندارد لذا در سطح پیشگیری از کمبود این ویتامین، شکل تزریقی آن توصیه نمی‌شود.

علائم مسمومیت با ویتامین D

در مسمومیت حاد با ویتامین D، افزایش کلسیم خون (هایپرکلسمی) ایجاد می‌شود. مصرف نسبتا بالا و طولانی مدت ویتامین D ممکن است باعث ایجاد سختی عروق (کلسیفیکاسیون جدار عروق) شود.

در صورت مصرف نادرست و بیش از حد مجاز این ویتامین به صورت سهوی یا عمدی، بروز عوارضی مانند یبوست، ضعف، خستگی، خواب آلودگی، سردرد، کاهش اشتها، پرنوشی، خشکی دهان، طعم آهن در دهان، تهوع و از دست دادن اشتها، تکرر ادرار و کاهش وزن استفراغ نیز گزارش شده است.

در پایان با توجه به اینکه مرجع تصمیم­‌گیری در اجرای برنامه­‌های بهداشتی درمانی، سازمان جهانی بهداشت می­باشد، مراتب جهت رفع شایعات و دستور عمل­‌ها مبنی بر افزایش و یا قطع مصرف مکمل ویتامین D در شرایط کنونی جهت پیشگیری و کنترل کرونا به شرح زیر به اطلاع می‌رساند:

مصرف مکمل ویتامین D در ارتباط با بیماری کرونا

در حال حاضر سازمان جهانی بهداشت هیچ گونه توصیه جدیدی مبنی بر مصرف مکمل ویتامین D به منظور پیشگیری از بیماری‌های تنفسی ارائه نکرده است. بر اساس آخرین مطالعات متاآنالیز در سایت سازمان جهانی بهداشت، تاثیر مصرف مکمل ویتامین D بر روی بیماری‌های عفونی از جمله بیماری‌های تنفسی در کودکان نشان داده نشده است و هنوز شواهد و مدارک علمی به صورت راهنما در این خصوص موجود نیست. آخرین متاآنالیز انجام شده نشان داده است که مصرف مکمل ویتامین D در پیشگیری و کنترل عفونت‌های حاد تنفسی موثر است و این تاثیر مثبت در افرادی که ویتامین D سرم آن‌ها کمتر از ۲۵ نانومول بر لیتر بوده، بیشتر مشاهده شده است. همچنین تجویز مکمل ویتامین D در دوز‌های بالا تاثیر کمتری به همراه داشته است.

راهکار درمانی، کنترل و پیشگیری از کمبود ویتامین D

برای بیماران با میزان سرمی ویتامین D کمتر از ۱۰ نانوگرم در میلی لیتر، روش‌های معمول درمان با تجویز پزشک به شرح زیر می‌باشد:

دوز ۰۰۰، ۵۰ واحد بین المللی ویتامین D به صورت خوراکی یکبار در هفته برای بزرگسالان به مدت ۸ هفته و سپس مطابق برنامه کشوری، ما هانه یک عدد پرل ۵۰۰۰۰ واحدی ادامه یابد.

دوز ۰۰۰، ۵۰ واحد بین المللی ویتامین D به صورت خوراکی یکبار در هفته برای نوجوانان سنین ۱۲ تا ۱۸ به مدت ۶ هفته و سپس مطابق برنامه کشوری، ما هانه یک عدد پرل ۵۰۰۰۰ واحدی ادامه یابد.

هدف رساندن سطح ویتامین D (۲۵ دی هیدروکسی ویتامین D۳ سرم) به بالاتر از ۳۰ نانوگرم در میلی لیتر می‌باشد.