ارتش؛ سنگربان مؤمن انقلاب/ از جان‌فشانی در جبهه‌های نبرد تا مردم‌یاری در روز‌های بحران
این دستور امام(ره) به آن دلیل صادر شد که در شرایطی که تنها هفته از پیروزی انقلاب اسلامی می گذشت عده‌ای از روی ناآگاهی و جهل و همچنین عده‌ای از روی خیانت و غرض ورزی قصد داشتند ارتش را منحل کنند.
در همین زمینه امیر «ابراهیم گلفام» جانشین معاونت فرهنگی و تبلیغات دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح در بخشی از گفت‌وگوی تفصیلی خود به خبرنگار میزان گفت: جریانات و گروه‌های مختلفی در روزها و هفته‌های نخست پس از پیروزی انقلاب، «انحلال ارتش» را دنبال می‌کردند. «چریک‌های فدایی خلق» با دیدگاه مارکسیستی از جمله این گروه‌ها بودند؛ این چریک‌ها مدتی بعد به ۲ گروه اقلیت و اکثریت تبدیل شدند؛ اکثریت جمهوری اسلامی ایران و سیستم حکومتی نظام را پذیرفتند، اما اقلیت به مبارزه مسلحانه با نظام روی آوردند. «سازمان مجاهدین خلق» نیز که حقیقتاً نام «منافقین» برازنده آنهاست، دیگر گروهی بودند که برای انحلال ارتش، نظام را زیر فشار قرار داده بودند. یکسری از انقلابیون با این برداشت که انقلاب نیاز به یک ارتش جدید دارد، بدون ارتباط با گروهک‌هایی نظیر چریک‌های فدایی خلق و منافقین، خواستار انحلال ارتش و ساماندهی یک ارتش جدید متناسب با اهداف انقلاب بودند. حتی برخی چهره‌هایی که در پیروزی انقلاب نقش داشتند نیز موافق انحلال ارتش بودند. حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری، دو چهره برجسته‌ای بودند که در برابر همه فشار‌ها و اظهارنظر‌ها پیرامون انحلال ارتش ایستادگی کردند. این ۲ انسان بزرگ‌منش حقیقتا بر سیستم و بدنه ارتش، اشراف کامل داشتند. اصلا آن زمان هنوز سپاهی شکل نگرفته بود که عده‌ای بخواهند اینگونه بگویند که «ارتش قرار بود منحل شود تا سپاه تشکیل شود»؛ سپاه در روز ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ حدود ۷۰ روز پس از پیروزی انقلاب شکل می‌گیرد در حالی‌که ۳ روز قبل‌تر از آن، روز ۲۹ فروردین از سوی امام خمینی (ره) به نام روز ارتش نامگذاری شده بود. آن زمان یکسری از نیروهای کادر ارتش در روزها و هفته‌های ابتدایی انقلاب، هنوز تکلیف ادامه کار خود را ارتش نمی‌دانستند و به همین دلیل به پادگان‌ها نمی‌آمدند. عده‌ای هر روز می‌آمدند روبروی درب ستاد ارتش در چهارراه قصر می‌ایستادند و به ارتشی‌ها اهانت می‌کردند. کسی هم نمی‌دانست افراد اهانت‌کننده چه کسانی هستند، اما بعد‌ها مشخص شد چریک‌های فدایی خلق و منافقین، برنامه‌ریز اصلی این جریانات بوده‌اند. اوضاع به خصوص در شهر تهران به حدی به هم ریخته بود که ایجاب می‌کرد ارتشی‌ها با لباس شخصی به پادگان‌ها بیایند. در این هنگام مرحوم سلیمی و چند تن دیگر از هسته‌های حزب‌اللهی ارتش که از قبل با امام (ره) ارتباط داشتند، از طریق شهید مهدی عراقی تصمیم می‌گیرند با امام (ره) دیدار کنند. سرانجام دیدار ۹ تن از مقامات ارتش با امام خمینی (ره) در شب ۲۶ فروردین ۱۳۵۸ در قم صورت می‌گیرد. سرلشکر محمد سلیمی در این دیدار بعد از احوالپرسی ابتدایی با امام (ره) به عنوان سخنگوی گروه، متنی یک صحفه‌ای را که از قبل آماده کرده بود قرائت می‌کند و اتفاقات روزها و ماه‌های گذشته را بیان می‌کند. سرلشکر سلیمی پس از خواندن این متن یک صفحه‌ای خطاب به حضرت امام (ره) می‌گوید «بهترین راه نجات ارتش این است که خودتان فرماندهی نیروهای مسلح را عهده‌دار شوید». امام (ره) در برابر این درخواست سکوت و از سرلشکر سلیمی تشکر می‌کند. این گروه ۹ نفره آن شب به تهران باز می‌گردند. سرلشکر سلیمی در خاطراتش می‌گوید «از اینکه امام (ره) را دیده بودیم و ایشان به حرف‌های ما گوش کرده بود خیلی خوشحال بودیم، اما از اینکه ایشان چیزی نگفتند نگرانیم؛ یعنی امام (ره) حرف‌های ما را قبول نکرد؟ در ابهام و اضطراب بودیم که همان شب اخبار اعلام کرد پیام مهم حضرت امام خمینی (ره) بعد از اخبار ساعت ۹ قرائت خواهد شد. در آن پیام آمده بود که «ارتش ما دیگر یک ارتش اسلامی است و مردم باید از ارتش حمایت کنند. امروز ارتش برای مردم و مردم برای ارتش هستند. ارتش با تمام سازوبرگ‌های خود روز ۲۹ فروردین در خیابان‌ها رژه برود و مردم موظف هستند که بیایند و از این ارتش استقبال کنند». سرلشکر سلیمی می‌گوید دقیقا از روز ۲۷ فروردین و به فاصله چند ساعت پس از پیام امام (ره) درباره حفظ ارتش، ما با لباس نظامی وارد پادگان شدیم. حقیقتا پیام امام (ره) شاه‌کلید جلوگیری از انحلال ارتش و یکی از تصمیمات راهبردی انقلاب اسلامی بود.
مشخص نبود اگر قصد کسانی که طرفدار انحلال ارتش بودند محقق می‌شد تکلیف مبارزه با ضد انقلاب در نواحی مرزی کشور در ابتدای انقلاب و همچنین تکلیف تهاجم ارتش بعث به کشورمان در شهریور ۱۳۵۹ چه می‌شد. فرمان تاریخی امام خمینی (ره) به ارتش در خصوص حضور در خیابان‌ها با ساز و برگ نظامی در روز ۲۹ فروردین ۵۸ آبی بود بر روی آتشی که منافقان و ناآگاهان آن را شعله ور می‌کردند.
مبارزه با عناصر ضد انقلاب در هفته‌ها و ماه‌های ابتدایی انقلاب، مبادلات از پیشروی ارتش بعث در ساعات و روزها و هفته های ابتدایی جنگ، ایثارگری و ازخودگذشتگی در دوران هشت سال دفاع مقدس و همچنین اقدامات گسترده مردم یاری در مواقع بحرانی نظیر سیل و زلزله و در همین اواخر شیوع ویروس کرونا، اقدامات برجسته و ارزشمند ارتش جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شوند.
قانون اساسی جمهوری اسلامی، ارتش جمهوری اسلامی ایران را یک ارتش مکتبی و مردمی تعریف کرده است؛ بدین معنا که ارتش هم باید یک نیروی نظامی و دفاعی رزمی و بازدارنده باشد و در عین حال رفتار و عملکردش بر اساس تعالیم متعالی مکتب اسلامی باشد و کاملا مردمی و از بدنه مردم باشد. تعاریفی که به شهادت همگان در عمر بیش از ۴۰ ساله انقلاب اسلامی همگی محقق شده‌اند.
ساختار ارتش جمهوری اسلامی ایران از ابتدای پیروزی انقلاب تا سال ۱۳۷۷ و بدین گونه بود که فرمانده کل ارتش و رئیس ستاد مشترک در یکدیگر ادغام شده بود و سه نیروی هوایی، دریایی و زمینی ذیل ستاد مشترک ارتش تعریف می‌شدند. در سال ۱۳۷۷ حضرت آیت الله خامنه ای به عنوان فرمانده کل قوا دستور دادند سِمَت رئیس ستاد مشترک و فرمانده کل ارتش از یکدیگر تفکیک شود. از آن زمان تا امروز سرلشکر علی شهبازی، سرلشکر محمد سلیمی، سرلشکر عطاالله صالحی و سرلشکر سید عبدالرحیم موسوی، به ترتیب فرماندهان کل ارتش تا امروز بودند. درحال حاضر نیز نیروی پدافند هوایی به نیروهای هوایی، دریایی و زمینی ارتش ملحق شده و ارتش جمهوری اسلامی ایران با چهار نیروی تخصصی به فعالیت‌های خود ادامه می دهد
توجه بسیار زیاد به مقوله طراحی و ساخت تجهیزات پیشرفته و مدرن دفاعی و بازدارنده، نیروی انسانی مومن با بصیرت و انقلابی و با انگیزه و همچنین تجربه بالا در عرصه نبرد، از جمله خصایص ارتش جمهوری اسلامی ایران است که آن را از سایر ارتش‌های دنیا متمایز می‌کند.
در همین ارتباط، امیر سرتیپ رضا خرم طوسی مشاور عالی فرمانده کل ارتش در بخشی از گفت‌وگوی تفصیلی خود با گفت: مهمترین شاخصه‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران را حضرت آقا در فرمایشات سال‌های قبل در همین ایام توصیف فرمودند. ارتش‌های دنیا نقاط اشتراک زیادی با یکدیگر دارند و بر اساس یک منطق بین‌المللی و جهانی که همان تولید امنیت و دفع دشمن است شکل می‌گیرند. اما من اینجا برخی از وجوه تمایز ارتش جمهوری اسلامی ایران با سایر ارتش‌های جهان را بیان می‌کنم. نخست آنکه ارتش ما از یک فرماندهی خاص برخوردار است. در دنیا ارتشی را سراغ نداریم که فرماندهی‌اش بر عهده نایب امام زمان (عج) باشد. ما ساده از کنار این مطلب عبور می‌کنیم. فرماندهان سایر ارتش‌های جهان برای ما شناخته شده هستند. ما با ارتش‌های جهان ناآشنا نیستیم. در دنیا هیچ ارتشی را نداریم که از چنین فرمانده مهذب، عالم، فرزانه و انقلابی که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از آن بهره‌مند هستند، برخوردار باشد. ویژگی دوم ارتش جمهوری اسلامی ایران این است که یک ارتش مردمی است. درست است که جنس ارتش قبل از انقلاب نیز از مردم بود، اما بعد از انقلاب نوع این پیوند تغییراتی داشت و طی آن جنبه‌های مردمی ارتش تقویت شد. ارتش جمهوری اسلامی ایران کاملاً برخاسته از مردم است و نزدیک‌ترین جنس را به مردم دارد. ویژگی سوم این است که ارتش ما نسبت به سایر ارتش‌های جهان، یک ارتش آب‌دیده به حساب می‌آید. ارتش‌هایی در جهان هستند که یک ماه یا دو ماه یا نهایتا چند ماه درگیر یک جنگی بوده‌اند و امروز ادعا دارند که ما جنگ را تجربه کرده‌ایم؛ حال آنکه ما ۸ سال دفاع مقدس را در برابر تمام امکانات قدرت‌های غربی و شرقی با موفقیت پشت سر گذاشتیم. ویژگی چهارم، خودکفا بودن ارتش جمهوری اسلامی ایران است. ارتش‌های دنیا عموما تجهیزات‌محور هستند و غالبا هم در این زمینه وابسته به حساب می‌آیند. امروز حتی ارتش‌های بزرگ جهان نیز بخش‌هایی از تجهیزات‌شان را واردکننده هستند یا بعضی از ارتش‌های منطقه‌ای که ما می‌شناسیم نه تنها همه تجهیزات‌شان را وارد می‌کنند بلکه نیروی انسانی مورد نیاز خود را نیز می‌خرند. اما ارتش ما ارتشی است که دستانش را بر روی زانو‌های خود گذاشته و به حرکتش ادامه می‌دهد. قبل از انقلاب تجهیزات ارتش به کشور وارد می‌شد، اما با تحریم‌های ناحقی که مستکبران علیه جمهوری اسلامی ایران ترتیب دادند، این «اجبار مطلوب» نصیب ما شد که یا علی بگوییم و روی پا‌های خودمان بایستیم. پنجمین ویژگی ارتش جمهوری اسلامی ایران این است که یک ارتش کاملا مکتبی و مومن است. حضرت آقا صفت «مومن» را مکرر به ارتش نسبت میدهند و این مدال افتخارآمیز را بر سینه ارتش نصب می‌کنند. در کنار این ویژگی‌هایی که بیان شد، ما معتقدیم ارتش ما یک ارتش پاک بوده و از سلامت برخوردار است و در گیر و دار فعالیت‌های اقتصادی و حرکت‌های عمومی کسب‌وکار، خودش را حفظ کرده است. پیکره ارتش از سلامت برخوردار است. وقتی همه این خصوصیت‌ها در کنار سایر ویژگی‌های عمومی ارتش از جمله انضباط، تجهیزات، نیروی انسانی، آموزش، اطلاعات، طرح و برنامه و یک ساختار سازمانی قوی قرار می‌گیرد، یک مجموعه ایده‌آل را به ما نشان می‌دهد. اگر بخواهم در یک جمله حق مطلب را ادا کنم باید بگویم که ارتش امروز جمهوری اسلامی ایران یک ارتش مومن، با نشاط، متدین، مردمی، پا در رکاب، جنگ‌دیده، باتجربه و در عین حال صبور، مقاوم و قانع است.
امیر دریادار حبیب‌الله سیاری نیز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاسی گفت: حفظ تمامیت ارضی، صیانت از نظام اسلامی و استقلال کشور از ماموریت‌های ارتش جمهوری اسلامی است که در بیش از ۴۰ ساله گذشته با تمام وجود این ماموریت‌ها را انجام داده است.
معاون هماهنگ‌کننده ارتش با بیان اینکه ارتش در راستای رسیدن به تمامی اهداف و سرفصل‌های بیانیه گام دوم انقلاب حرکت می‌کند، گفت: ارتش در این مسیر به علم، اقتصاد مقاومتی، جایگاه جوانان، جهاد علمی و مدیریت جهادی توجه خاصی دارد.
امیر دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان نیز روز گذشته در یک پیام توئیتری نوشت: ارتش حزب‌الله، نیروی مومن، فداکار و زبده‌ای است که حضورش در عرصه‌های مختلف پیام‌آور آرامش، امنیت و اقتدار برای مردم و ناامیدی و هراس برای دشمنان است. ۲۹ فروردین روز ارتش بر مدافعان همیشه بیدار مرز‌های جمهوری اسلامی ایران خجسته باد.
همچنین سردار سرلشکر پاسدار محمد باقری روز گذشته در حاشیه دیدار با فرمانده کل ارتش در جمع خبرنگاران با تبریک روز ارتش گفت: عزیزان ما در ارتش جمهوری اسلامی ایران، چه در مسئله رفع آلودگی از معابر و شهر‌ها و مناطق آلوده، چه در مسئله کنترل تردد در جاده‌ها در دوره محدودیت رفت و آمد‌ها و چه در مسئله مداوای بیماران در بیمارستان‌های ارتش که بیش از ۳۰ بیمارستان ارتش در این مأموریت سهیم بودند و سهیم هستند و بیمار پذیرفتند و بیمار دارند، مانند همه عزیزان ما در بخش سلامت کشور که مشغول کار شبانه روزی‌اند در حال اجرای مأموریت هستند.
کلام آخر اینکه، ارتش جمهوری اسلامی ایران نه تنها با شعارهای انحرافی ابتدای پیروزی انقلاب منحل نشد بلکه با فرمان تاریخی امام (ره) و پس از آن توجهات ویژه مقام معظم رهبری، پا بر جا و مستحکم ماند و سنگر به سنگر از استقلال و تمامیت ارضی کشورمان دفاع کرد.