تجربیات چهره‌های مطرح حوزه سلامت از درگیری با کرونا
چهره‌هایی که از همان روز‌های نخست با این اتفاق هولناک یا درگیر شده‌اند یا در نهایت دقت و حساسیت برای جلوگیری از شیوع این اپیدمی گام برداشته اند. ایرج حریرچی از همان ابتدا به دلیل بازدید‌های مستمر از مراکز درمانی به کرونا مبتلا شد و البته بعد از سپری کردن دوران بیماری و قرنطینه خانگی دوباره به ستاد ملی مدیریت مقابله با کرونا برگشت و فرماندهی نظارت بر اجرای این طرح‌ها در استان‌ها را بر عهده گرفت.در این گزارش تجربیات این افراد را در روز‌های کرونایی می‌خوانیم.
شکست خیز دوم کرونا با اجرای فاصله گذاری اجتماعی
ایرج حریرچی، ناظر اجرای طرح بسیج ملی مبارزه با کرونا می‌گوید: در شرایط کنونی که شیوع ویروس کرونا کشور را درگیر خود کرده و روی مسائل اقتصادی و معیشت مردم تأثیر گذاشته است ما شاهد هستیم که مردم در دو جبهه کرونا و تحریم در حال مبارزه‌اند، واقعیت این است مردم ما در این فاز از برنامه‌های ستاد ملی کرونا بسیارخوب عمل کردند و رفتار‌های شان در مقایسه با بسیاری از کشور‌ها مناسب بود البته در این میان برخی افراد رفتار‌هایی هم داشتند که بقیه مردم را در معرض خطر قرار دادند.
با این حال تأکید می‌کنم نباید از رفتار‌های مرتبط با فاصله گذاری اجتماعی عقب نشینی کنیم، چون خطر ویروس کرونا برای همه دنیا از جمله کشور ما کماکان جدی است و هنوز با کنترل این بیماری فاصله داریم برای همین هم باید ملاحظات اقتصادی و معیشتی مردم را در نظر گرفت. به عنوان کسی که از ابتدا درگیر با مدیریت و مقابله با بیماری کرونا بودم از همه مردم می‌خواهم تا از تردد‌های غیرضروری خودداری کنند و نگذاریم کادر درمانی ما خسته و فرسوده شود.
افسردگی‌های وحشتناک بعد از موج کرونا
مینو محرز، عضو کمیته کشوری بیماری‌های عفونی وزارت بهداشت می‌گوید:«ناقلان بی‌علامت»؛شاید بتوان این عبارت را یکی از کلیدی‌ترین و خطرناک‌ترین مسائل مربوط به ویروس کرونا دانست. افرادی که بدون هر گونه علائم بیماری حامل ویروس هستند و زنجیر‌وار دیگران را آلوده می‌کنند.
هنوز ابولا بیماری ترسناکی است، اما ویروس کرونا با کسی شوخی ندارد و فوق‌العاده هوشمند است. تجربه نشان می‌دهد، این ویروس با تمام ویروس‌ها فرق می‌کند به هر حال هنوز تازه از اپیدمی‌عبور کرده‌ایم و اطلاعات ما زیاد نیست و چون واکسن و درمانی هم ندارد به سرعت عالمگیر شده و کشتار‌های زیادی بر جای می‌گذارد. کرونا با همه تجربیات ۴۰ سال گذشته من متفاوت بوده و خیلی وحشتناک است.
در برخوردی که با مردم داشتم احساسم این بود که این افراد آگاهی ندارند، رسانه‌ها باید روی این موضوع زیاد کار کنند دانش پزشکی کم است و از همه بدتر جوانان درباره ویروس کرونا به طرف آن چیزی رفته‌اند که بیشتر تبلیغ می‌شود. یعنی طب سنتی. اما نمی‌دانند که طب سنتی هم جوابگوی این ویروس وحشتناک نیست. سنت‌گرایی بیش از حد انتظار بر دانش جدید پزشکی سایه افکنده است. به هر حال تبلیغات رسانه‌ای و غیر رسانه‌ای در این باره زیاد است. باور کنید کرونا شوخی ندارد.
این روز‌ها ما شاهدیم وسواس در سطح جامعه خیلی زیاد شده است. این ایپدمی‌ناشی از اطلاعات فضای مجازی بوده که متأسفانه به وسواس بیمارگونه در جوانان منجر شده است البته همین وسواس قدرت عمل را از جوانان گرفته و باعث شده خیلی از آنان از شیوع این بیماری بترسند.
من معتقدم در آینده نزدیک ما شاهد افسردگی وحشتناکی بین مردم خواهیم بود. رسانه‌ها باید روی این موضوع زیاد کار کنند تا اثرات روانی ناشی از این اپیدمی‌کاهش پیدا کند وگرنه زمینه وحشت از بیماری و ویروس کرونا و افسردگی عواقب بدتری در پی خواهد داشت.
تداوم نبرد با حریفی ناشناخته به نام کرونا
کیانوش جهانپور،سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از تجربیات خود در این‌باره می‌گوید: آنچه ما از کرونا می‌دانستیم شنیده‌هایی بود که از چین به ما می‌رسید و هیچ وقت نمی‌شد با آنچه که دیدیم مقایسه کنیم. متأسفانه باید بگویم این تصور را از بحران نداشتیم (البته اظهارخوشبختی می‌کنیم که با مدیریت انجام شده اوضاع بدتر از این نشد) ما می‌دانستیم تحریم هستیم و هیچ مراوده‌ای با شهر ووهان چین هم نداشتیم، همچنین اطلاعات منتشر شده نشان می‌داد شهر لاک داون قرنطینه اجباری شده است، اما مطمئن بودیم که ویروس محدود به مرز‌های یک کشور نخواهد بود و حتماً خواهد آمد، هیچ‌گاه فکر نمی‌کردیم در این ابعاد مدیریت شده فعلی ما را درگیر کند.
امروز تجربه‌ای که حوزه بهداشت و درمان کشور پیدا کرد بسیج ملی مقابله با کرونا و راه‌اندازی سامانه‌های پاسخگویی در کشور بود، این اقدام در پاندمی‌کرونا در مقایسه با کشور‌های درگیر کم‌نظیر بود. زمانی که در پیک بیماری بودیم روزانه دو هزار نفر از طریق بسیج ملی و سامانه‌ها شناسایی می‌شدند همین ریل‌گذاری ترافیک و ازدحام مراکز درمان را حذف کرد و التهاب اجتماعی را تسکین داد.
اطلاع‌رسانی موجب شد دغدغه‌های مشترک بین مردم ایجاد شود و همین پذیرش عمل بالا اتفاق مثبتی بود، ما بسیاری از مسیر‌هایی را که برای مردم ناآشنا بود از طریق اطلاع‌رسانی پیش بردیم. در رویکرد فاصله‌گذاری اجتماعی و فاز سوم این طرح را بدون اعمال مجازات اجرا کردیم که نشان می‌داد رویکرد مشارکتی برای جامعه ما جواب می‌دهد و امروز این قضاوت راحت است که کشورمان را با کشور‌های مدنی‌تر مقایسه کنیم.
اگر از تصورم نسبت به آینده ویروس کرونا بگویم، باید اذعان کنم نگاهم خوشبینانه است اگرچه ویروس خسارت‌هایی را هم داشت و خواهد داشت و مهم‌ترین آن از دست دادن چند هزار هموطن عزیزمان است، ولی فکر می‌کنم نسبت به اغلب کشور‌های دنیا که دچار طغیان بیماری شدند با همه محدودیت‌هایی که بود نتایج بهتری داشتیم و فکر می‌کنم با همین نگاه خوشبینانه در هفته‌های آتی با رویکرد مشارکتی در مسیر مقابله توفیقات زیادی داشته باشیم، البته هیچ کسی به بحران نگاه مثبتی ندارد و اگرچه بنده نیز نزدیکانم را به‌خاطر ابتلا به کرونا از دست دادم، ولی فکر می‌کنم نهایتاً آثار و پیامد‌های آن برای ما در یک نگاه بدبینانه از آن چیزی که دنیا بیم و واهمه دارد کمتر خواهد بود.
تلخ‌ترین خاطره من از این روز‌هایی که پشت سر گذاشتم یادآوری پیامک دوست پزشکم «مجید فرهاد» است زمانی که بر اثر ابتلا به کرونا روی تخت بیمارستانی بود و گفت «دکتر از تنگی نفس مُردم یک کاری بکن» این حس مستأصل بدترین خاطره من از این ایام است.
جای خالی دیپلماسی پزشک و بیمار در ایران
حسین کرمانپور، رئیس روابط عمومی سازمان نظام پزشکی کشور می‌گوید: در آن روز‌ها علائمی‌که از کرونا داشتم را با کمک رضایی‌زاده (متخصص داخلی) و همسرم کنترل می‌کردیم. من هم به این رسالت رسیدم به جای پرداختن به بیماری به بیمار بپردازم و یکی از ادله‌هایی هم که مطرح شد این بود که اغلب همکارانم درباره بیماری توضیح می‌دادند و من آمدم بگویم حالا که بیماری اتفاق افتاده چکار کنیم.
این کار را به عنوان رسالت و نذر در نظر گرفتم هر چه که بهتر می‌شوم وقتم را برای بیماران صرف کنم از لحظه اول که توانستم بنشینم و بنویسم و با شبکه‌ها ارتباط بگیرم شروع به نوشتن داستان بیماری‌ام کردم. در واقع برای کرونا یک استوری ایجاد کردم. شروعش هم از همان پست اولی بود که در اینستاگرام گذاشتم. بعد از آن هر اتفاقی را به صورت کلی نوشتم.
روزانه هزار تا سؤال را جواب می‌دادم و این خیلی کمک کرد قرنطینه را با این چیز‌ها سپری کنم. همین‌طور باعث شد تمام پروتکل‌ها را مطالعه کنم و پاسخ مردم را بدهم. چکیده‌اش محصول تجربه خودم بر تخت قرنطینه خانگی و لطف دوستان پزشکم و سؤالات بی‌نظیر مردم در مورد علائم‌شان به ۲۷ مورد تبدیل شد که به زودی بازبینی و به روز می‌کنم.
در این دوره تلاش کردم این موضوع را به زبان ساده‌تر برای مردم بیان کنم تا بهره‌مند شوند. در پایان تأکید می‌کنم وقتی بواسطه رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، مراودات و پرسش و پاسخ من با مردم بالا گرفت چرخه مبارکی ایجاد شد. من اطلاعات مردم را افزایش می‌دادم و مردم هم اطلاعات مرا. شاید در پزشکی ایران و جهان جای چنین دیپلماسی پزشک و بیمار خالی است هنوز.