تدبیری که با تحسین بین المللی همراه شد/صفر تا صد اعطای مرخصی به حدود یکصد هزار زندانی

به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی ، در پی شیوع ویروس کرونا در کشور، قوه قضاییه نیز در کنار قوای دیگر و همگام با جامعه پزشکی و ستاد ملی مقابله با بیماری کرونا، اقدامات ویژه‌ای را در دستور کارخود قرار داد و با اتخاذ تدابیر بهداشتی و پیشگیرانه در زندان ها و در شرایط فعلی و با توجه به شیوع کرونا در کشور اقدام کرد.

در کنار این موضوع، قوه قضاییه با اعطای مرخصی و عفو زندانیان ضمن اینکه از احتمال درگیر شدن زندانیان به بیماری کرونا جلوگیری کرد، سبب شد تا بار دیگر فرصت زندگی و در کنار خانواده بودن به زندانیان اعطاء شود.

دستور رئیس قوه قضاییه برای رسیدگی ویژه به وضعیت زندانیان در جهت پیشگیری و مقابله با ویروس کرونا

ششم اسفندماه، اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه از دستور آیت الله رئیسی برای رسیدگی ویژه به وضعیت زندانیان در جهت پیشگیری و مقابله با ویروس کرونا خبر داد.

وی با اشاره به شیوع ویروس کرونا در کشور، از تمهیدات ویژه بهداشتی و قضایی در زندان‌های کشور خبر داده و گفت: در جلسه شورای عالی قوه قضائیه و متعاقب گزارش سازمان پزشکی قانونی از وضعیت مبتلایان به این ویروس در برخی استان ها، حسب دستور ریاست محترم قوه قضاییه مقرر گردید کمیته ویژه‌ای توسط سازمان زندان‌ها با همکاری و مشارکت پزشکی قانونی و وزارت بهداشت و درمان تشکیل و اقدامات بهداشتی و پیشگیرانه در جهت حفظ سلامت زندانیان انجام و پیش بینی لازم در زمینه تدارک بخش‌های پزشکی و درمانی صورت پذیرد.

سخنگوی قوه قضائیه به تشکیل کمیته‌ای قضایی با موضوع بررسی وضعیت زندانیان اشاره کرده و افزود: همچنین در جلسه شورای عالی قوه قضائیه مقرر گردید کمیته‌ای به ریاست معاون اول قوه وضعیت قضایی زندانیان را بررسی و به اتخاذ و ابلاغ سیاست کیفری مناسب به واحد‌های قضایی بپردازد. بر اساس این سیاست کیفری مقرر شد تدبیری اتخاذ شود که ورودی زندان‌ها در شرایط فعلی کشور حتی الامکان کاهش یافته و بجز مواردی که بازداشت متهمان ضرورت دارد، از صدور قرار منتهی به بازداشت اجتناب شود. همچنین در مورد زندانیان واجد شرایط نیز بنا بر اعطای مرخصی ویژه قرار گرفت.

اعطای مرخصی به بیش از 54 هزار نفر از زندانیان

اسماعیلی همچنین در 13 اسفندماه در پاسخ به سئوال مبنی بر اینکه در خصوص سلامت زندانیان بویژه زندانیان امنیتی از جمله در مورد خانم نازنین زاغری، هنگامه شهیدی و ندا ناجی و ضیا نبوی شایعات زیادی به گوش می‌رسد وضعیت سلامت این زندانیان به چه صورت است، گفت: در مرخصی که اعطا شد، بیش از ۵۴ هزار نفر از زندانیان به مرخصی رفتند. از سوی دیگر در رابطه با بهداشت و تامین امنیت و سلامت زندانیان اقدامات بسیار خوبی با همکاری وزارت بهداشت انجام شده است.

وی ادامه داد: در مورد افرادی که اسم بردید باید اشاره کنم که خانم نازنین زاغری بررسی کردیم که در سلامت کامل بسر می‌برد. فضا سازی شد و دیروز نیز او با خانواده تماس داشت و سلامتی خود را به خانواده اعلام کرد، اما فضایی ایجاد می‌شود و وقتی این فضا تکذیب می‌شود و خبر سلامتی اعلام می‌شود دیگر کسی این خبر سلامتی را منتشر نمی‌کند.

اسماعیلی تصریح کرد: برخی دیگر از زندانیان هم در حال حاضر در بیرون هستند و داخل زندان نیستند. در مورد یک نفر دیگر نیز ضمن اینکه بررسی کردیم و در سلامت کامل بسر می‌برد، مقدمات اعطای مرخصی به او هم فراهم شده است و ظرف امروز و فردا به مرخصی خواهد آمد.

سخنگوی قوه قضاییه با بیان اینکه سلامت همه زندانیان برای قوه قضاییه اهمیت دارد، گفت: می‌توانم ادعا کنم که شرایط نگهداری زندانیان امنیتی به مراتب مناسب‌تر از شرایط نگهداری سایر زندانیان است؛ اما وظیفه خود می‌دانیم که همه زندانیان حداکثر استفاده از تسهیلات زندان را بویژه در این شرایط ببرند.

اسماعیلی درپاسخ به سوال دیگر خبرنگار مبنی بر اینکه مرخصی این ۵۴ هزار زندانی مربوط به چه بازه زمانی است، گفت: از روز صدور بخشنامه ریاست قوه قضاییه یعنی از هفته گذشته تا امروز، بیش از ۵۴ هزار نفر از زندانیان به مرخصی اعزام شدند.

وی ادامه داد: همچنین در راستای بخشنامه کاهش ورودی زندانیان آماری که گرفتیم در این هفته در مقایسه با هفته قبل از صدور بخشنامه ورودی زندانیان بیش از ۳۵ درصد کاهش پیدا کرده است. هم با کاهش ورودی و هم با اعطای مرخصی مواجه بودیم و خوشبختانه اقدامات شایسته‌ای در این حوزه انجام شده است.

افزایش اعطای مرخصی به زندانیان به 85 هزار نفر تا 26 اسفندماه

26 اسفندماه نیز رئیس قوه قضاییه در آخرین جلسه شورای عالی قوه قضاییه در سال ۹۸ با اشاره به اقدام صورت گرفته در اعطای مرخصی به ۸۳ هزار زندانی، خطاب به رئیس سازمان زندان‌ها گفت: در اجرای بخشنامه صادره در این خصوص واقعاً کاری جهادی صورت گرفت؛ چرا که دریافت سند و وثیقه و اجرای فرایند‌های قضایی برای این تعداد در مدتی کوتاه، نیازمند یک همت بزرگ و تلاش شبانه روزی است و من به نوبه خود از همکاران عزیز تشکر می‌کنم.

اعطای مرخصی به بیش از 50 درصد از زندانیان امنیتی

27 اسفندماه، سخنگوی قوه قضاییه در بیست و دومین نشست خبری در پاسخ به سئوالی پیرامون آخرین وضعیت مرخصی زندانیان با توجه به بخشنامه رییس قوه قضاییه و اینکه چه تعداد از زندانیان امنیتی از مرخصی بهره‌مند شده‌اند، گفت: به لحاظ درک درست دستگاه قضا از شرایط موجود و برنامه سنواتی که برای ایام نوروز داشتیم، بخشنامه ریاست قوه قضاییه با شرایط خاصی برای اعطای مرخصی به زندانیان واجد شرایط تصویب شد که تا به امروز حدود ۸۵ هزار نفر از زندانیان از این مرخصی بهره‌مند شدند.

 

اسماعیلی تاکید کرد: این اعطای مرخصی زحمت فوق العاده‌ای برای همکاران داشت که لازم است از آن‌ها تشکر کنم، همه این ۸۵ هزار خانواده برای پیگیری مرخصی زندانیان خود به واحد‌های قضایی مراجعه کردند. لازم بود تامین لازم بسپارند و وثیقه و کفالت ارائه کنند تا بتوانند با تامین از مرخصی استفاده نمایند.

سخنگوی قوه قضاییه یادآور شد: در این زمان بسیار کوتاه و ظرف دو هفته، همکاران قضایی در واحد‌های اجرای احکام پذیرای بیش از ۸۵ هزار خانواده زندانی بودند که مقدمات اعطای مرخصی به آن‌ها را فراهم کنند و پرونده‌ها را بررسی و ضوابط و مقررات قانونی را بسنجند.

وی اظهار کرد: در این بخشنامه برای اعطای مرخصی به زندانیان امنیتی پیش بینی‌های لازم به عمل آمده و صراحتا اعلام می‌کنم که بر اساس آمار جمع آوری شده، بیش از پنجاه درصد از زندانیان امنیتی هم از مرخصی استفاده کرده‌اند و در مورد فضاسازی که بعضا انجام می‌شد که زندانیان امنیتی از این مرخصی محروم هستند، باید گفت که اصلا اینگونه نیست.

عفو نوروزی با موافقت رهبری و آزادی 10 هزار نفر از زندانیان

اسماعیلی همچنین در 28 اسفندماه در گفت‌وگو با خبر ۲۱ در رابطه با جزییات و ویژگی‌های عفو نوروزی اخیر با قدردانی از مقام معظم رهبری گفت: این عفو، توام با کارشناسی‌های ملموس، عینی و حقوقی، برمبنای یافته‌های ریاست قوه قضاییه در بازدید از زندان‌ها و جلب نظر کارشناسان مختلف است.

وی افزود: تمام کسانیکه در این عفو مشمول عنایت رهبر معظم انقلاب قرار گرفتند، از زندان آزاد می‌شوند و این در حالی است که در عفو‌های قبلی در برخی موارد تقلیل مجازات بود و فرد کماکان در زندان باقی می‌ماند، اما تمام مشمولان این عفو حتما از زندان آزاد می‌شوند و دیگر در زندان نخواهند ماند.

سخنگوی قوه قضاییه با بیان اینکه این عفو طیف‌های گسترده‌ای از جرایم مختلف را در برمی‌گیرد، ادامه داد: محکومان خطرناک، زندانیانی که آزادی آن‌ها امنیت شهروندان را به مخاطره می‌اندازد، مجرمان حرفه‌ای و سابقه دار و کسانیکه که قبلا مورد عنایت قرار گرفتند، ولی تنبه حاصل نکردند و مجددا مرتکب جرم شدند، از این عفو بهره‌مند نخواهند شد.

وی تاکید کرد: جمع زیادی از محکومان امنیتی، هم در این عفو مورد عنایت رهبر معظم انقلاب قرار گرفتند.

اسماعیلی خاطرنشان کرد: برآورد اولیه ما این است که حدود ۱۰ هزار نفر از زندانیان مشمول این عفو خواهند بود و در بین زندانیان امنیتی هم پیش بینی می‌شود که بیش از یک دوم آن‌ها مشمول عفو مقام معظم رهبری قرار گیرند و از زندان آزاد شوند.

آغاز موج دوم اعطای مرخصی به زندانیان در 10 فرودین ماه

این پایان ماجرای اعطای مرخصی، عفو و آزادی زندانیان نبود، چرا که 10 فرودین ماه اسماعیلی در جمع خبرنگاران در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه با توجه به اینکه مرخصی مرحله اول زندانیان رو به اتمام است، قوه قضاییه برای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا چه تدابیری را در نظر گرفته است، گفت: با توجه به شرایط عمومی کشور و متعاقب مرخصی اعطایی از ناحیه ریاست قوه قضاییه به زندانیان کشور که قریب به ۱۰۰ هزار نفر از زندانیان از این مرخصی اعطایی تاکنون بهره‌مند شدند، لازم می‌دانم اعلام کنم با دستور صریحی که امروز ریاست قوه قضائیه صادر کردند، موج دوم اعطای مرخصی به زندانیان آغاز شده است.

وی ادامه داد: در دستور ریاست قوه قضاییه اولا مرخصی اعطایی به زندانیانی که در این ایام از مرخصی استفاده کردند و پانزدهم فروردین ماه روز پایان مرخصی آنهاست، تا پایان فروردین ماه تمدید شد.

اسماعیلی در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به دستور دیگر رییس قوه قضاییه، تصریح کرد: رییس قوه قضاییه مقرر کرد که از هم اکنون، دادستان‌ها با تدوین برنامه زمانبندی و شرایط و نحوه بازگشت زندانیان در پایان مرخصی، تلاش کنند که وضعیت بازگشت آن‌ها را از طریق پیامک و ارتباط تلفنی، به خود زندانی و یا خانواده و ضامن او ابلاغ نمایند و در صورت لزوم زندانی را فراخوان نمایند و شرایط و کیفیت بازگشت او به زندان را به وی ابلاغ کرده تا هریک از زندانیان دقیقا از برنامه بازگشت خود به زندان، مطلع باشد.

وی با اشاره به تاکیدات رییس قوه قضاییه در مورد تمدید مرخصی‌ و اعطای مرخصی‌های جدید، شاخص اصلی برای مرخصی زندانیان را حسن رفتار آن‌ها چه در دوران تحمل حبس و حضور در زندان و چه در ایام مرخصی بر اساس رفتاری که توسط ضابطین به صورت مستمر مورد رصد و پایش قرار می‌گیرد، اعلام کرد و افزود: این حسن و نحوه رفتار است که وضعیت تمدید و میزان آن و حتی مخالفت با اعطای مرخصی به زندانیان را تعیین خواهد کرد.

سخنگوی دستگاه قضا ادامه داد: در روزهای پایانی سال گذشته، ریاست قوه قضاییه بعد از بخشنامه اولیه اعطای مرخصی به زندانیان، بخشنامه دیگری صادر کرد و در آن مقرر شد که در مورد زندانیانی که به هر دلیل از بهره‌مندی مرخصی این ایام، محروم شدند و نتوانستند از این مرخصی استفاده کنند، چنانچه شورای طبقه بندی زندان بر مبنای نحوه رفتار زندانی در دورن زندان آن‌ها را مستحق تشویق و اعطای مرخصی بداند، پیشنهاد مرخصی را به کمیته‌ای مرکب از رییس کل دادگستری استان، دادستان مرکز استان، دادستان مجری حکم و نماینده نیروی انتظامی یا ضابط خاص پرونده ارائه دهد و این کمیته می‌تواند به کسانی که تا امروز به هر دلیل نتوانستند ار مرخصی استفاده کنند، مرخصی دهد و مقرر شد این کمیته دایره فعالیت خود را گسترده تر کرده و فعال‌تر از گذشته وضعیت یکایک زندانیان موجود را بر مبنای نظر شورای طبقه بندی زندانیان مورد بررسی قرار دهد و در صورت لزوم زندانیان دیگری نیز از امتیار مرخصی اعطایی نظام قضایی برخوردار شوند.

ماموریت رئیس قوه قضاییه برای سازمان زندان ها برای تدوین پروتکل ویژه بهداشتی مربوط به بازگشت زندانیان از مرخصی

رئیس قوه قضاییه در نخستین جلسه شورای عالی قوه قضائیه در سال ۹۹ به رئیس سازمان زندان‎ها مأموریت داد پروتکل ویژه بهداشتی مربوط به بازگشت زندانیان از مرخصی را با همکاری وزارت بهداشت تدوین و عملیاتی کند.

استقبال کمیسرعالی حقوق بشر سازمان ملل متحد از اقدام قوه قضاییه در اعطای مرخصی به حدود یکصد هزار زندانی

17 فرودین ماه ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران در تبیین "سراب حقوق بشر غربی" و "حقیقت کرامت انسانی اسلامی" در دوره شیوع ویروس کرونا بیانیه صادر کرد.

در بخشی از این بیانیه آمده است؛

در این میان ابتکار اعطای مرخصی به حدود یکصد هزار زندانی از جمله بی نظیرترین اقدام‌های قوه قضاییه در سطح جهان استتا جایی میشل باچلت، کمیسرعالی حقوق بشر سازمان ملل متحد به آن اذعان نموده و از اقدام قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران استقبال کرده است. وی در بیانیه اخیر خود جمهوری اسلامی ایران را به عنوان کشوری نمونه در زمینه کاهش جمعیت زندان‌ها برای مقابله با شیوع کرونا و تضمین حق سلامتی زندانیان معرفی کرد. این در حالی است که به دلیل حاکمیت پول و سرمایه بر مناسبات حکومتی رژیم امریکا، بخش زیادی از زندان‌های این کشور در اختیار بخش خصوصی بوده و این شرکت‌ها نیز از زندانیان به عنوان نیروی کار اجباری استفاده کرده و به دلیل درآمدزایی زندانیان برای صاحبان سرمایه، زمین‌های برای آزادی موقت زندانیان امریکایی وجود نداشته و حتی زندانیان پُرریسک و در معرض خطر ابتلا به کرونا نیز مشمول مرخصی از زندان نشده اند.

ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران ضمن تأکید بر مسئولیت‌های دولت امریکا برای تضمین سلامت شهروندان ایرانی دربند در زندان‌های این کشور، از حق این دسته از ایرانیان برای خروج از امریکا در دورهی پُرخطر شیوع ویروس کرونا حمایت نموده و از سازمان‌های مسئول بین‌المللی بهویژه سازمان ملل متحد و بالاخص کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد می‌خواهد تا به مسئولیت‌های خود در صیانت از حقوق ایرانیان دربند در زندان‌های امریکا عمل نموده و اجازه ندهند رویکرد ضدحقوق بشری رژیم امریکا بیش از این حق حیات و حق سلامت ایرانیان در زندان‌های امریکا را تهدید نماید.

قدردانی بیش از هزار حقوقدان از رئیس قوه قضاییه در خصوص عفو و مرخصی زندانیان

 بیش از ۱۰۰۰ حقوقدان طی نامه ای از اقدامات تامینی رئیس قوه قضائیه جهت عفو و مرخصی زندانیان در پی شیوع کرونا طی نامه‌ای حمایت کردند.

در قسمتی از متن این نامه که خطاب به رئیس قوه قضاییه تنظیم شده آمده است؛

در این میان، اقدامات تامینی و حفاظتی قوه قضائیه و دستورات صادر شده حضرتعالی در جهت پاسداری از حقوق محکومین و عفو، اعطا و تمدید مرخصی حدود ۱۰۰ هزار نفر زندانی که با لحاظ شرایط، ضوابط و اقتضائات لازم به افراد موجد صلاحیت این مزایا اعطا شده و گفتنی است که این موضوع ریشه در موازین اسلامی داشته در راستای پاسداری از حقوق شهروندان است.

اقدام هوشمندانه‌ی اخیر حضرت عالی منجر شد میشل باچلت، کمیسرعالی حقوق بشر سازمان ملل متحد ایران را به عنوان کشوری نمونه در زمینه کاهش جمعیت زندان‌ها برای مقابله با شیوع کرونا و تضمین حق سلامتی زندانیان معرفی کند؛ لذا ضمن تقدیر از اتخاذ این تصمیم مدبرانه در شرایط حساس کنونی، مراتب تشکر جامعه‌ی حقوقی کشور اعم از اساتید دانشگاه، قضات، وکلا، کارشناسان رسمی و ... را از آن مقام اعلام می‌نماییم.

تدوین دستورالعمل نحوه بازگشت زندانیان از مرخصی

جهانگیر رئیس سازمان زندان‎ها نیز در جلسه شورای عالی قوه قضاییه با اشاره به تأثیر تعیین کننده اعطای مرخصی به زندانیان در تأمین سلامت زندان‎ها در ایام شیوع ویروس کرونا، به تشریح اقدامات سازمان متبوعش در حفظ بهداشت و سلامت زندانیان پرداخت.

وی از خدمات کارکنان سازمان زندان‎ها به‎صورت ویژه تقدیر کرده و افزود: همکاران ما در سازمان زندان‎ها به‎صورت جهادی و شبانه‎روزی در تلاش هستند تا این بیماری وارد زندان‎ها نشود که این تلاش‎ها به بهای به خطر افتادن سلامتی بسیاری از آن‌ها بوده است.

رئیس سازمان زندان‎ها همچنین از تدوین دستورالعملی برای نحوه بازگشت زندانیان از مرخصی خبر داد که بر اساس آن با همکاری وزارت بهداشت، زندانیان ابتدا در محل‎های پیش‎بینی شده برای قرنطینه مستقر می‎شوند و پس از دریافت گواهی سلامت وارد زندان خواهند شد.