فضای ابری چیست؟

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، همه‌ی ما کم و بیش با فضای ابری آشنایی داریم، البته اکثرا تعریفی که از آن می‌دانیم "فضای ذخیره سازی آنلاین" است. اما به راستی فضای ابری چیست؟ این اصطلاح این روز‌ها در اطرافمان زیاد به کار برده می‌شود. بنا براین شاید یک عبارت سرراست و عامیانه به نظر برسد. چه اهمیتی دارد که در مورد فضای ابری بدانیم؟ دانستنش چه کمکی به ما خواهد کرد؟

در ابتدای امر عباراتی پیچیده و تخصصی همانند "فضای ابری هیبریدی" و یا مخفف‌هایی مانند SaaS ممکن است قدری عجیب به نظر برسد و شما را بترساند. اما جای نگرانی وجود ندارد، زیرا به شما کمک خواهیم کرد تا این ابهامات و لغات پیچیده را به سادگی درک نمایید و قول می‌دهیم اگر تا انتهای مطلب با ما همراه باشید، متوجه گردید که در واقع این اصطلاحات و عبارت‌ها بسیار معانی ساده‌ای دارند.

در حالی که فضای ابری بیشتر به یک اصطلاح قرن بیست و یکی شباهت دارد، اما ایده‌ی اولیه‌ی آن در دهه‌ی ۵۰ میلادی شکل گرفت. کامپیوتر‌های غول پیکر ابتدایی را به خاطر دارید؟ سیستم اصلی و مرکزی برخی از آن‌ها از طریق اتصال‌هایی مخصوص بین چند کاربر به اشتراک گذاشته می‌شد. در این شیوه‌ی به اشتراک گذاری، بیشتر پردازش رایانه‌ای توسط همان سیستم مادر صورت میگرفت.

خب اگر سرعت انتقال اطلاعات بین سیستم‌ها در آن زمان همراه با سرعت پردازش و فضای در دسترس برای ذخیره سازی را مد نظر بگیریم، متوجه می‌شویم که آن فضای ابری خیلی با فضای ابری کنونی متفاوت بوده است و در واقع نسخه‌ی بسیار ضعیف و سطح پایینی از رایانش ابری، ذخیره سازی ابری و بقیه‌ی سرویس‌های ابری کنونی را شامل می‌شده است.

در اصل فضای ابری مجموعه‌ای از کامپیوتر‌های به هم متصل است که طراحی شده اند تا به عنوان یک اکوسیستم واحد فعالیت کنند. فضا‌های ابری ایجاد شده اند تا یک یا چند سرویس مختلف را (اعم از فضای ذخیره سازی، ارسال و دریافت داده و امکان استفاده از نرم افزار‌های مختلف) عرضه کنند، تا کاربرانی مثل ما و شما بتوانند از راه دور از این سرویس‌ها استفاده نمایند.

نتیجه این امر بدین صورت می‌گردد که کاربران مجبور نیستند خود فضای ابری یا سرویس‌های مورد استفاده را هر بار روی سیستم (یا سیستم هایشان) نصب کنند.

اما چرا اصطلاح "فضای ابری" انتخاب شد؟ هیچ کس به قطعیت جواب را نمی‌داند. شاید علت این باشد که اگر به صورت کلی و یکپارچه به حجم عظیم سیستم‌های به هم متصل بنگریم، آن‌ها را همانند یک ابر می‌بینیم. چیزی شبیه به دسته‌های عظیم ملخ‌ها در هنگام یورش به مزارع، که از دور مانند ابری قهوه‌ای به نظر می‌رسند.

فضا‌های ابری به طور کلی به ۲ دسته تقسیم می‌شوند. استقرار (deployment) و سرویس‌ها

استقرار نیز به ۴ گروه تقسیم می‌شود:

فضای ابری خصوصی: فضای ابری خصوصی طراحی شده تا در یک نهاد یا سازمان خاص مورد استفاده قرار گیرد. اما برخلاف این تعریف، فضای ابری باید کماکان خارج از سازمان باشد تا واقعا یک فضای ابری نامیده گردد. مدیریت این نوع فضای ابری می‌تواند از داخل سازمان صورت گیرد و یا می‌تواند به یک مرکز متخصص امر سپرده شود.

فضای ابری همگانی: در‌های فضا‌های ابری همگانی به روی همه باز است. از لحاظ ساختاری تنها تفاوت این نوع فضای ابری با مدل قبلی در این است که تنها افراد معینی به فضای ابری خصوصی دسترسی دارند، اما فضای ابری عمومی در اختیار همه است. دراپ باکس یک مثال خوب در این رابطه محسوب می‌گردد.

فضای ابری هیبریدی: وقتی یک تامین کننده‌ی فضای ابری، ترکیبی از نوع خصوصی و همگانی آن را در اختیار کاربران قرار می‌دهد، به آن فضای ابری هیبریدی می‌گویند. این اتفاق زمانی می‌افتد که مثلا ۲ فضای ابری جدا قرار است اطلاعاتی را با هم به اشتراک بگذارند، یا زمانی که یک شرکت رشد پیدا کرده و شروع به گسترش خدماتش و ارائه‌ی سرویس‌های بیشتر می‌کند.

فضا‌های ابری اجتماعی: وقتی یک فضای ابری خصوصی در میان نهاد‌ها و سازمان‌های مختلفی به اشتراک گذاشته می‌شود، به آن فضای ابری اجتماعی می‌گویند. یا از نگاهی دیگر، فضای ابری اجتماعی، یک فضای ابری همگانی است که دراختیار بخش محدودی از سازمان‌ها و شرکت‌ها قرار می‌گیرد.

خدمات پایه‌ای (Infrastructure-as-a-Service: IaaS): وقتی خدماتی که ارائه می‌شود شامل پردازش ابری، پهنای باند شبکه‌ای یا سیستم‌های همتراز باشد، به آن سرویس خدمات پایه‌ای می‌گویند. یکی از مثال‌های این مورد سرویس خدمات اینترنتی آمازون (Amazon’s web services) است.

خدمات زمینه سازی (Platform-as-a-Service: PaaS): وقتی فضای ابری خدماتی را ارائه می‌کند تا کاربران بتوانند در آن به توسعه‌ی نرم افزار بپردازند، به آن سرویس خدمات زمینه سازی می‌گویند. این سرویس زمانی کاربرد دارد که کاربران بخواهند بدون نیاز به تهیه‌ی سخت افزار و نرم افزار مورد نیاز، به توسعه‌ی نرم افزاری خاص بپردازند. یک مثال از این مورد force.com است.

خدمات نرم افزاری (Software-as-a-Service: SaaS): معمول‌ترین نوع خدمات در این دسته، استفاده از برنامه‌ها و نرم افزار‌هایی است که بر روی فضای ابری قرار دارند. پرطرفدار‌ترین خدمات نرم افزاری در این زمینه جیمیل، Basecamp و نت فلیکس هستند.

اگر کمی به خدماتی که فضای ابری ارائه می‌کند فکر نمایید، متوجه می‌شوید که در سال‌های پیش رو به طرز اعجاب آوری به این نوع سرویس‌ها وابسته خواهیم شد.

نرم افزار‌های موبایل اطلاعات خود را در فضای ابری ذخیره سازی خواهند کرد، این فضا می‌تواند متعلق به خدماتی مانند dropbox باشد یا google drive. سرویس‌های پایه‌ای فضای ابری به نام‌های بزرگی همانند آمازون و یوتیوب اجازه خواهند داد تا اطلاعات مورد نیاز را هر چه سریع‌تر به دست کاربران برسانند. بدون فضای ابری، نصف نرم افزار‌هایی را که الان در اختیارمان است نداشتیم.

اما از این‌ها مهم تر، آینده‌ی فضای ابری به چه شکل خواهد بود؟

 

اولین مورد ریسک‌های امنیتی است. ذخیره سازی ابری به کاربران این امکان را می‌دهد تا به اطلاعاتشان در هر زمان و مکانی دسترسی داشته باشند، حتی اگر در هنگام کار با آن‌ها سیستم شان به هم بریزد و یا خراب شود.

 

جنبه‌ی منفی این قضیه در اینجاست که ارائه کننده‌های خدمات فضای ابری تا چه حد می‌توانند اطلاعات شما را با امنیت کامل ذخیره سازی کنند؟ همینطور که به پیش می‌رویم، تکنولوژی فضای ابری باید به مرحله‌ی خوبی از امنیت برسد تا کاربران بیشتری را مجاب کند که به آن روی بیاورند.

نرم افزار‌های اینترنتی بیشتری را تجربه خواهیم کرد و این قضیه از خیلی وقت پیش شروع شده است. شرکت‌ها در حال حرکت به سمتی هستند که نرم افزارهایشان فقط از طریق اینترنت قابل استفاده باشد. هر چه جلوتر می‌رویم نرم افزار‌های بیشتری بر پایه SaaS ارائه خواهند شد؛ و در نهایت می‌رسیم به اینترنت اشیاء، این بخش بیشتر با عنوان مه شناخته می‌شود تا ابر. اینترنت اشیاء آینده‌ی بسیار محتمل و نزدیکی است. دنیایی را تصور کنید که در آن همه‌ی ابزار‌های الکترونیکی بوسیله‌ی یک شبکه‌ی بسیار عظیم به هم متصل هستند. در آن جهان بجای این که اطلاعات به یک فضای ابری وارد و خارج شوند، به صورت مستقیم تری به اشتراک گذاشته می‌شوند.