شرایط عمومی اجرای قصاص چیست؟

به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی ، قطع عضو اعم از آنکه عمدی باشد یا غیر عمدی جرم بوده و حسب مورد دارای مجازات‌های مقرر قانونی خواهد بود.

مطابق ماده ۱۶ قانون مجازات اسلامی، قصاص مجازات اصلی جنایات عمدی بر نفس، اعضا و منافع است.

همچنین طبق ماده ۳۸۶ قانون مجازات اسلامی، مجازات جنایت عمدی بر عضو در صورت تقاضای مجنیُ علیه یا، ولی او و وجود سایر شرایط مقرر در قانون، قصاص و در غیر این صورت مطابق قانون از حیث دیه و تعزیر عمل می‌گردد.

از طرف دیگر، طبق ماده ۳۸۷ قانون مذکور، جنایت بر عضو عبارت از هر آسیب کمتر از قتل مانند قطع عضو، جرح و صدمه‌های وارد بر منافع است.

یکی از شرایط قصاص عضو در ماده ۳۹۳ قانون مجازات اسلامی ذکر شده است. از همین روی مطابق ماده مذکور، در قصاص عضو، علاوه بر شرایط عمومی قصاص، شرایط ذیل باید رعایت شود.

الف: محل عضو مورد قصاص، با مورد جنایت یکی باشد.
ب: قصاص با مقدار جنایت مساوی باشد.
پ: خوف تلف مرتکب یا صدمه بر عضو دیگر نباشد
ت: قصاص عضو سالم، در برابر عضو ناسالم نباشد.
ث: قصاص عضو اصلی، در مقابل عضو غیر اصلی نباشد.
ج: قصاص عضو کامل در مقابل عضو ناقص نباشد.
تبصره: در صورتی که مجرم دست راست نداشته باشد دست چپ او و چناچه دست چپ هم نداشته باشد پای او قصاص می‌شود.

النهایه باید بیان داشت مطابق ماده ۶۱۴ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی:

هرکس عمداً به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دائمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی علیه گردد در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد چناچه اقدام وی موجب اخلال در نظم و امنیت و صیانت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنیُ علیه مرتکب به پرداخت دیه نیز محکوم می‌شود.

همچنین مطابق تبصره ماده، در صورتی که جرح وارده منتهی به ضایعات فوق نشود و آلت جرح چاقو یا اسلحه و امثال آن باشد مرتکب به سه ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.

محمدامین پاکرو- کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی