موارد پرداخت دیه از بیت المال

به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی ، موارد پرداخت دیه از بیت المال به شرح ذیل قابل احصا است.

طبق ماده ۱۳ قانون مجازات اسلامی حکم به مجازات یا اقدام تامینی و تربیتی و اجرای آن‌ها حسب مورد نباید از میزان و کیفیتی که در قانون یا حکم دادگاه مشخص شده است تجاوز کند؛ و هرگونه صدمه و خسارتی که از این جهت حاصل شود در صورتی که از روی عمد یا تقصیر باشد حسب مورد موجب مسؤولیت کیفری و مدنی است و در غیر این صورت، خسارت از بیت المال جبران می‌شود.

طبق ماده ۴۸۴ قانون مجازات اسلامی در موارد وقوع قتل و عدم شناسایی قاتل که با تحقق لوث نوبت به قسامه مدعی علیه برسد و او اقامه قسامه کند دیه از بیت المال پرداخت می‌شود و در غیر موارد لوث چناچه نوبت به سوگند متهم برسد و طبق مقررات بر عدم انجام قتل سوگند بخورد دیه از بیت المال پرداخت می‌شود.

طبق ماده ۴۸۵ هرکاه محکوم به قصاص عضو یا تعزیر یا حد غیر مستوجب سلب حیات در اثر اجرای مجازات کشته شود یا صدمه‌ای بیش از مجازات مورد حکم به او وارد شود چناچه قتل یا صدمه عمدی یا مستند به تقصیر باشد مجری حکم حسب مورد به قصاص یا دیه محکوم می‌شود. در غیر این صورت در مورد قصاص و حد ضمان منتفی است و در تعزیرات دیه از بیت المال پرداخت می‌شود.

طبق ماده ۴۸۶ قانون مجازات اسلامی هرگاه پس از اجرای حکم قصاص، حد یا تعزیر که موجب قتل یا صدمه بدنی شده است پرونده در دادگاه صالح طبق مقررات آیین دادرسی، رسیدگی مجدد شده و عدم صحت آن حکم ثابت شود دادگاه رسیدکی کننده مجدد، حکم پرداخت دیه از بیت المال را صادر و پرونده را با ذکر مستندات جهت رسیدگی به مرجع قضایی مربوط ارسال می‌نماید تا طبق مقررات رسیدگی شود.

در صورت ثبوت عمد یا تقصیر از طرف قاضی صادرکننده حکم قطعی، وی ضامن است و به حکم مرجع مذکور، حسب مورد به قصاص یا تعزیر مقرر در کتاب پنجم تعزیرات و بازگرداندن دیه به بیت المال محکوم می‌شود.

طبق ماده ۴۸۷ قانون مذکور اگر شخصی به قتل برسد و قاتل شناخته نشود یا بر اثر ازدحام کشته شود دیه از بیت المال پرداخت می‌گردد.

طبق ماده ۴۷۴ و ۴۷۵قانون مجازات اسلامی در جنایت شبه عمد و خطای محض در صورتی که به دلیل مرگ یا فرار به مرتکب دسترسی نباشد دیه از اموال او گرفته می‌شود و در صورتی که مال او کفایت نکند دیه از بیت المال پرداخت می‌شود.

طبق ماده ۴۷۰ قانون مجازات در صورتی که مرتکب دارای عاقله نباشد یا عاقله او به دلیل عدم تمکن مالی نتواند دیه او را در مهلت مقرر بپردازد دیه توسط مرتکب و در صورت عدم تمکن از بیت المال پرداخت می‌شود. در این مورد فرقی میان دیه نفس و غیر آن نیست.

طبق ماده ۴۲۸ در مواردی که جنایت، نظم و امنیت عمومی را بر هم زند یا احساسات عمومی را جریحه دار کند و مصلحت در اجرای قصاص باشد، لکن خواهان قصاص تمکن از پرداخت فاضل دیه یا سهم دیگر صاحبان حق قصاص را نداشته باشد با درخواست دادستان و تایید رئیس قوه قضاییه، مقدار مذکور از بیت المال پرداخت می‌شود.

یادداشت از محمدامین پاکرو، کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی