واکنش شرکت‌های چینی نسبت به شیوع ویروس کرونا چگونه بوده است؟
با استفاده از داده‌های فراوان بدست آمده) در مورد میزان گردش افراد و کالاها، میزان تولید و اعتماد کسب شده (تحلیلی صورت گرفته است که بر اساس نتایج آن باور داریم که کشور چین از این شرایط برای رشد بیشتر اقتصادی بهره برده است.
بدون شک با وجود موج جدید شیوع بیماری، بهبود شرایط فعلی تاحدی سخت میشود. با این وجود، بسیاری از شرکت‌های چینی، تاکنون با برنامه ریزی برای دوران بهبودی و همچنین دوران پس از بهبودی، اقداماتی فراتر از صرفاً واکنش به وضعیت بحرانی فعلی انجام داده اند.
در اینجا ما بر اساس تجربه کاری خودمان و همچنین اقدامات و برنامه‌های موسسات اقتصادی برای بهبود شرایط، ۱۲ درس اولیه به رهبران و مدیران شرکت‌های دیگر ارائه کردهایم. اگرچه قطعا کشور چین در کنار این اقدامات، سیستم-های سیاسی- اجرایی مجزا و عرف‌های اجتماعی خود را دارد، ولی بسیاری از راهکار‌های این تحقیق تا حد زیادی قابل عمومیت هستند.
۱- به پیش رو نگاه کنید و با توجه به شرایط جدید، طرح کلی اقدامات خود را تغییر دهید
طبق تعریف، بحران‌ها خط سیری پویا و پرتوان دارند، که همین مسئله نشان دهنده نیاز مدام به تغییر طرحبندی الگو‌ها و برنامه‌های ذهنی است.
نکته مثبت قابل ذکر این است که نبود دانش و سابقۀ قبلی در مورد این ویروس سبب شده تا راه برای کشف و ادراک، برنامه ریزی برای وضعیت بحران و واکنش به آن، یافتن خط مشی برای دوران بهبودی و دوران پس از بهبودی و در نهایت، تعمق و یادگیری باز شود.
این فرآیند باید سریع– و البته تحت نفوذ اجرایی یک مدیر عامل – صورت گیرد تا بتواند جلوی پیچیدگی‌های موجود در در فرآیند‌هایی مانند هماهنگی‌های داخلی و همینطور کاهش زمان واکنش نسبت به شرایط متغیر را بگیرد.
در کشور چین، برخی از شرکت‌ها که بالاترین سرعت بهبودی را داشتند، در همان مراحل اولیه، پس از بررسی وضعیت ۶ پیش روی خود، تغییرات محتمل را پیش بینی کردند.
برای مثال، در مراحل اولیه شیوع، مستر کونگ، تولیدکننده برتر درعرصه ماکارونی و نوشابه، به طور منظم، عوامل متغیر را به طور روزانه بازبینی کرد و اقدامات خود را در اولویتبندی جدیدی قرار داد. همچنین شرکت مستر کونگ توانست میزان احتکار و کمبود موجودی را نیز پیشبینی کند. سپس تمرکزش را از روی کانال‌های خرده فروشی بزرگ و فروش مستقیم به سوی فروشگاه‌های کوچکتر، فروش اینترنتی( عرضه حضوری)و تجارت الکترونیک تغییر داد.
با بازگشایی مجدد فروشگاه‌های خرده فروشی، این شرکت توانست تا چرخه موجودی خود را تا حد زیادی با شرایط جدید وفق دهد.
در نتیجه، چرخه موجودی شرکت در زمانی بسیار کوتاه و تنها چندهفته پس از شیوع، به مقدار بیش از ۵۰ درصد برگشت و همچنین توانست به ۶۰ درصد فروشگاه‌هایی که در این بازۀ زمانی مجددا بازگشایی شده بودند، محصول عرضه کند – این یعنی سه برابر میزان توان عرضۀ محصولِ برخی رقبای تجاری.
۲- از رویکرد انطباقی جزء به کل، برای اجرای اقدامات کل به جزء استفاده کنید
واکنش سریع و هماهنگ نیازمند وجود مدیریت کل به جزء است. اما سازگار شدن با این تغییر غیرقابل پیشبینی) که قدرت پویایی متفاوتی را در جوامع مختلف داراست (به ابتکار عملی نیاز دارد که قابل تعمیم به مناطق دیگر هم باشد. برخی شرکت‌های چینی از یک رویکرد قابل اجرا که نتیجه یک تعادل بین رویکرد‌های کل به جزء و جزء به کل است، استفاده کردند. به این صورت که از چارچوب کل به جزئی استفاده کردند که در ساختار آن کارمندان هم میتوانند توآوری و ابتکار داشته باشند.
برای مثال، شرکت هواژو، که ۶۰۰۰ هتل را در ۴۰۰ شهر سرتاسر چین بهره برداری کرده است، یک گروه اجرایی عملیات بحران را تعیین کرده تا بطور روزانه، فرآیند‌ها را بررسی و بازدید کنند. همچنین این شرکت پیشنهاداتی هم) با رویکرد جزء به کل (به کل زنجیره ارائه کرده است
علاوه بر این، شرکت با استفاده از یک اپلیکیشن به نام هاوتانگ بر بستر اطلاعاتی داخلی اعمال نفوذ کرده است، تا اطمینان حاصل کند که کارمندان و دارندگان امتیاز، به اطلاعات به روز دسترسی دارند.
همین موضوع به دارندگان امتیاز کمک کرد تا راهکار‌های ارائه شده را با موقعیت محلی خودشان (در مورادی مانند شرایط بیماری و ارزیابی‌های سالمت عموم محلی) تطبیق دهند.
۳- به طور پیشنگرانه ای، برای کارمندانتان شفافیت و امنیت ایجاد کنید.
در شرایط بحرانی، ایجاد شفافیت سخت میشود (وقتی شرایط و اطلاعات در دسترس مدام در حال تغییر هستند، و تنها تحت کنترل الگوی سرایت بیماری است).
شاید اصلا هیچ راهکار موثق و رسمی هم ارائه نشده باشد، و به طور متناقضی، راهکار‌هایی پیشنهاد شود که به روز نیستند، یا اینکه برای اهداف عملیاتی به اندازه کافی خرد (قابل هضم )نشده باشند.
در کنار این موارد، سردرگمی بوجود آمده و حجم زیاد گزارشات رسانه‌ای با دیدگاه‌ها و پیشنهادات متفاوت، وضعیت را تشدید میکنند. در این شرایط، کارمندان نیاز به تطبیق با شیوه‌های جدید کار کردن دارند، ولی تا زمانیکه اطلاعات و خط مشی کلی واضح و ثابتی نداشته باشند، قادر به انجام اینکار نیستند.
برخی شرکت‌های چینی راهکار بسیار پیشنگرانه‌ای را برای کارمندانشان ایجاد کرده اند. برای مثال، بزرگترین کارخانه سازندۀ ابزار آشپزخانه در چین به نام سوپُر، دستورالعمل‌ها و فرآیند‌های اجرایی بسیار خاصی برای کارمندانش ایجاد کرده است.
(راهکار‌هایی مانند اعمال محدودیت بر میزان رودرو شدن افراد در زمان صرف شام (داخل فضای غذاخوری ها) و همینطور در مواقعی که برنامهای ضروری برای موقعیت‌های غیرعادی پیش می‌آید. (شرکت، همچنین خدمات بررسی وضعیت سالمت را برای کارمندان و خانواده آن‌ها از مراحل اولیۀ شیوع راه اندازی کرده است و تجهیزات پیشگیری کننده را هم برایشان فراهم کرده است.
همه این موارد با هدف از سرگیری کار طبق زمانبندی از پیش تعیین شده و بازگشایی مجدد خطوط تولید در هفته دوم فوریه، به خوبی از پیش برنامهریزی شده بود.
۴-از نیروی کار شرکت در بخش‌های مختلف و به طور متغیری استفاده کنید
در کسب و کار‌های سخت، مانند کار در رستوران به علت بحران موجود، کارمندان دیگر نمی‌توانستند وظایف روزانه خود را انجام دهند. برخی موسسات اقتصادی چینی بجای مرخصی دادن یا تعلیق پرسنل، از کارگران در بخش‌های جدید و همچنین در وظایف ارزشمند دیگری استفاده کردند (فعالیت‌هایی مانند برنامهریزی برای بهبود شرایط)؛ یا اینکه این افراد را موقتاً در شرکت‌های دیگر بکار گماشتند.
بعنوان مثال در واکنش به کاهش شدید درآمد، بیش از ۴۰ رستوران، هتل و سینمای زنجیر‌های با آزادسازی بخش) یک فروشگاه زنجیر‌های ۱۰ عمده نیروی کار خود، از آن‌ها استفاده بهینه کردند. این شرکت‌ها نیروی کار خود را با هِما خرده فروش جدید که علی بابا مالک آن است)، سهیم ساخت. این در شرایطی بود که شرکت علی بابا) به دلیل افزایش ناگهانی در خرید آنلاین (به نیروی کار برای ارائه خدمات نیاز فوری داشت.
شرکت‌های برتر مانند Ele، Meituan، و Fresh s’JD با امانت گرفتن نیروی کار از رستورانها، از فرآیند آنلاین به آفلاین (فروش اینترنتی-مستقیم (استفاده کردند.
۵. کانال‌های فروش خود را به صورت ترکیبی تغییر دهید
در این شرایط بسیاری از خرده فروشی‌هایی که به صورت فرد-به-فرد و به روش سنتی) بدون استفاده از اینترنت (عمل میکردند، در نواحی درگیر شدیداً محدود شدند.
در حالیکه برخی از موسسات تجاری چینی به صورت هوشمندانه‌ای کار فروش را به سرعت و با استفاده از روش‌های جدید (هم در موسسات B۲C و هم موسسات B۲B )آغاز کردند.
برای مثال، شرکت عرضه کننده محصولات آرایشی Quingxuan Lin مجبور شد که ۴۰ درصد فروشگاه‌های خود را) که شامل همه شعب شهر ووهان هم میشد) در شرایط بحران ببندد.
اگرچه، شرکت مجدداً بیش از ۱۰۰ نفر از مشاوران زیبایی خود را که در آن فروشگاه‌ها کار میکردند مجدداً بکار گرفت تا بتوانند به صورت آنلاین از ابزار‌های دیجیتالی مانند WeChat برای جذب مشتریان به صورت مجازی و همینطور فروش آنلاین، بهره گیرند.
در نتیجه، فروش این شرکت در شهر ووهان به میزان رشد ۲۰۰ %در مقایسه با سال گذشته رسید.
۶-از رسانه‌های اجتماعی برای هماهنگی بین کارمندان و شرکا بهره ببرید.
بسیاری از شرکت‌های چینی به علت دورکاری و وجود چالش‌های پیچیده جدید در مسیر هماهنگی بین پرسنل، از بستر رسانه اجتماعی مانند WeChat برای هماهنگی بین کارمندان و شرکا استفاده کردند.
برای مثال، شرکت Lady Cosmo که بزرگترین شرکت لباس زیر و زیرپوش زنانه در چین است، برنامهای را با هدف افزایش فروش از طریق WeChat شروع کرد. به منظور تقویت شبکه‌های اجتماعی بین کارمندان شرکت، لیستی از اسامی آن‌ها تهیه شد. همچنین شرکت نوعی رتبه بندی فروش بین همه پرسنل ایجاد کرد (که شامل رئیس هیات مدیره و مدیرعامل هم میشد) تا با این روش همه پرسنل انگیزه پیدا کنند و برای فروش پیشگام شوند.
۷- خود را برای بهبودی اوضاع زودتر از زمانی که انتظار داشتید، آماده کنید.
تنها شش هفته پس از شیوع اولیه، به نظر میرسد که کشور چین در مراحل اولیه بهبود شرایط قرار گرفته است. تاخیرات ناشی از ازدحام جمعیت در حال حاضر باعث شده تا در جایگاه ۷۳ (%نسبت به سال ۲۰۱۹) قرار داشته باشد که از جایگاه ۶۲ %در بدترین منطقه شیوع ویروس هم بالاتر است.
این آمار بیانگر این است که فعالیت مردم و کالاها دوباره از سر گرفته شده است.
همینطور مصرف زغال سنگ هم از سطح ۴۳ %که مربوط به دوران کوتاه بی فعالیتی بحران میشد، به سطح بهبودیافتۀ فعلی ۷۵ %رسیده است.
این آمار نشان می‌دهد که چرخه تولید از سر گرفته شده است. همینطور از آنجاییکه معاملات املاک و مستقلات) که طی دوران بحران تنها ۱ %از سطح سال ۲۰۱۹ کمتر شد، ولی مجددا به میزان ۴۷ %افزایش یافت (واضح است که حس اعتماد به نفس هم بازگشته است.
اگرچه نمی‌توان شدت و دوره اثر تاثیر اقتصادی در دیگر کشور‌ها را پیش بینی کرد، ولی میتوان از تجربه کشور چین به عنوان یک سناریوی قابل استفاده) بعنوان طرح کلی (در دیگر شرکت‌ها که شرایطی مشابه دارند، استفاده کرد.
با در نظر گرفتن زمانی که برای فرمولبندی، انتشار و بکارگیری سیاست‌های جدید در شرکت‌های بزرگ نیاز است صرف شود؛ برنامه ریزی برای بهبود شرایط باید هرچه زودتر شروع شود، حتی اگر هنوز دارید با بحران دست و پنجه نرم می‌کنید.
به عنوان نمونه، یک آژانش مسافرتی چینی معتبر که در کسب وکار کوتاه مدت خود با شکست مواجه شد، مجددا تمرکز خود را بر اقدامات تمهیداتی بلند مدت‌تر قرار داد.
بجای کاهش پرسنل، این آژانس کارمندانش را تشویق کرد تا از زمانشان برای ارتقاء سیستم‌های داخلی، پیشرفت در مهارت هایشان، و طراحی محصوالت و خدمات جدید استفاده کنند تا بتوانند خودشان را برای بهبودی نهایی بهتر آماده کنند.
۸. انتظار سرعت‌های متفاوت بهبودی را در بخش‌های متفاوت شرکتتان داشته باشید.
بدون شک، بخش‌ها و گروه‌های محصوالت با سرعت‌های متفاوتی بهبود می‌یابند، بنابر این آن‌ها به رویکرد‌های گوناگونی نیاز دارند. قیمت سهام در دو هفته نخست که سرایت بیماری در چین تسریع یافته، در همه مناطق افت داشته، ولی بخش‌های اصلی و مهم مانند نرم افزار‌ها و خدمات و تجهیزات مراقبت سالمتی، با افزایش ۱۲ %طی چند روز به وضعیت بهبودی برگشته اند.
اگرچه بسیاری از بخش‌های شرکت به آرامی در حال بهبودی هستند، ولی میتوان شاهد بود که تنها طی چند هفته به وضعیت عادی پیش از بحران برگشته اند.
با این وجود، تاثیرگذارترین و کلیدیترین بخش‌ها (مانند حمل و نقل، خرده فروشی و انرژی، که با دارا بودن ۲۸% سهم سرمایهگذاری بازار چین، بزرگترین سهام این کشور را تشکیل می دادند) اکنون با در اختیار داشتن تنها ۵ %سهم سرمایهگذاری، در وضعیت نسبتا بدی قرار دارند و کمترین نشانه‌های بهبودی را نشان می‌دهند.
این به معنای آن است که شرکت‌ها باید رویکرد خود را با نوع کسبوکارشان تعیین کنند – و شرکت‌های بزرگ هم بایستی برای انتخاب رویکرد مناسب، ابتدا شرکت را بخش بندی کنند. برای مثال، یک مجتمع بزرگ جهانی مطرح در عرصه محصوالت خوراکی و نوشیدنی از این بحران برای تسریع در روند تغییرات بلند مدت خود استفاده کرد تا بتواند ترکیب محصولاتش در کشور چین) که دومین بازار بزرگ شرکت در سراسر جهان است (را تغییر دهد. این تغییرات شامل افزایش تمرکز بر محصوالت مرتبط به سلامتی، کالا‌های وارداتی و کانال‌های فروش آنلاین میشود.
۹. تهدید‌ها را به فرصت تبدیل کنید
بحران بوجود آمده در چین همه بخش‌های این کشور را(حتی در سطوح بسیار پایینتر )تا حدی تحت تاثیر قرار داده، با این وجود میزان تقاضا در بسیاری از حوزه‌ها به طور خاص افزایش یافت. این حوزه‌ها شامل تجارت الکترونیک با مدل B۲C (سازمان به مشتری (به خصوص مدل‌های خانهبهخانه، تجارت الکترونیک با مدل B۲B (سازمان به سازمان (سرویس جلسات از راه دور، رسانه اجتماعی، محصولات بهداشتی، بیمه سلامت و محصولاتی از گروه‌های دیگر می شود.
بنابر این، سریعاً گروه‌های فعال و تاثیرگذاری برای ارائه خدماتی از این دست تشکیل و اعزام شدند.) یک پلتفرم یا بستر ویدئویی اجتماعی با ارزشی درحدود ۲۸ میلیارد دلار (ویدئو‌های آموزشی را ۱۱ برای مثال، کوایشو به صورت آنلاین قرار داد تا بتواند بسته شدن مدارس و دانشگاه‌ها را تا حدی جبران کند.
این شرکت و شرکت‌های مشابه دیگری که بر بستر اینترنت فعالیت داشتند، برای ارائه خدمات آموزشی به دانش آموزان به صورت آنلاین) تحت عنوان کالس درس ملی (با وزارت آموزش و پرورش همکاری کردند. یک رستوران زنجیر‌های مطرح هم از این زمان برای برنامه ریزی در مورد یافتن راهکار در مورد غذا‌های دستخورده استفاده کرد. همچنین توانست از موقعیت بوجود آمده و همینطور افزایش تقاضا برای غذای خانگی، به نفع خود استفاده کند.
۱۰-برای انتخاب رویکرد مناسب، موقعیت مکانی خود را در نظر بگیرید
عواملی مانند سیاست‌های سالمت جمعی منطقهای، قدرت پویایی بیماری و راهنمایی‌های اجرایی میتوانند قدرت بهبودی را) که با توجه به موقعیت متغیر است (ایجاد کنند. از آنجایی که این موارد متاثر از ساختار جغرافیایی شرکت‌ها نیست، پس به وجود یک رویکرد متغیر نیاز است. برای مثال، یک شرکت برتر در حوزه محصوالت لبنیاتی چین) با سرمایه پای‌های در حدود ۱۰ میلیارد دلار و توزیع ملی گسترده در چین (از رویکردی بخش بندی شده استفاده کرد که با در نظر گرفتن مواردی مانند توان بازآفرینی شهر و منطقه، زیرساخت‌های زنجیره تامین کالای شرکت و تعداد کارکنان قسمت فروش شکل گرفته بود.
عرضه کالای مقرر شده از کارخانه‌هایی که در مناطق شدیداً بحرانی قرار داشتند، به کارخانه‌های نواحی دیگر) طبق رویکردی مرحله بندی شده (تخصیص یافت. فعالیت‌های بازاریابی و فروش، ارسال پیام و تخصیص بودجه هم به طور مدام با توجه به شرایط جدید تغییر یافت تا بتواند با توجه به تفاوت‌های منطقهای با سرعت بهبود انتظار رفته، پاسخگوی حس و نیاز مصرف کننده باشد.
۱۱. سریعاً از ابتکار عملتان برای رفع نیاز‌های جدید استفاده کنید
فراتر از این هدف که بتوانید دارائی محصولتان را دوباره به وضعیت تعادل قبلی بازگردانید، نیاز‌های جدید مشتریان فرصت‌هایی را برای ابداع و نوآوری در کسبوکارتان ایجاد میکند. هنگامی که یک بحران کسب و کار ما را تهدید میکند، بسیاری از شرکت‌ها تنها به یافتن راهکار‌های دفاعی می اندیشند، ولی در همین شرایط برخی شرکت‌های دیگر از این فرصت‌های نوظهور، برای نمایش ابتکار عمل خود استفاده میکنند.
پوشش ۱۲ نیاز به توضیح نیست که صنعت بیمه، صنعتی محافظه کار است، ولی در واکنش به بحران، شرکت مالی انت بیم‌های رایگان مرتبط به ویروس کرونا را به محصولاتش اضافه کرد. این اقدام در جهت رفع نیاز مشتریان صورت گرفت، در عین حال آگاهی مشتریان در خصوص پیشنهادات آنالین شرکت و همچنین حس اعتماد آن‌ها را نیز ارتقاء میداد.
در حال حاضر این شرکت افزایش درآمد در حدود ۳۰ %برای بیمه سالمت را در ماه فوریه) در مقایسه با ماه گذشته (پیشبینی میکند.
۱۲. عادت‌های مصرفی جدید را که در حال شکلگیری هستند، شناسایی کنید
برخی تغییرات احتمال در مقابل بحران مقاومت میکنند و در بسیاری از بخش‌ها در قالب واقعیت‌های جدیدی در بازار فروش و بخش‌های دیگر خود را بروز خواهند داد.
در واقع، بحران سارس( سندرم تنفسی حاد )عمدتاً با تسریع قابلیت تطبیق تجارت الکترونیک در چین اعتبار یافته است. هنوز برای اطمینان از اینکه این عادت‌ها به مدت طولانی باقی خواهند ماند، خیلی زود است، ولی اعمال تغییرات در برخی موارد مانند تغییر آموزش آفلاین) حضوری (به آنالین، تغییر شکل در ارائه خدمات مراقبت سالمتی و افزایش کانال‌های دیجیتالی B۲B به احتمال قوی رخ خواهد داد.
برخی شرکت‌های چینی همچنان در حال برنامه ریزی برای رویارویی با تغییرات دنیای پسا بحران هستند. بعنوان مثال، یک شرکت چینی که در حوزه تولید شیرینی در سرتاسر دنیا فعالیت دارد، به اعمال تغییرات در عملکرد‌های دیجیتالی خود شتاب داد. این شرکت کمپین‌هایی را که) به مناسبت روز ولنتاین و یا اقدامات تبلیغاتی دیگر (به صورت آفلاین برگزار میشد، لغو کرد تا بتواند همین منابع را بر بازاریابی دیجیتالی، برنامه WeChat و همکاری با پلتفرم‌های مدل O۲O (آنلاین به آفلاین (سرمایه گذاری کند. به این صورت شرکت میتواند بالاترین نفع را از رفتار‌های جدید مشتریان طی دوره شیوع و حتی بعد از آن بدست آورد.
بدون شک، میتوان از کشور‌هایی نظیر چین، کره، ایتالیا، و نهایتا ایاالت متحده درس‌های بسیار بیشتری آموخت. قطعاً شرکت‌هایی که از رویکرد‌های پرتکرار و رایج یادگیری، رمزگذاری و کسب تجربه) مرتبط به نواحی دیگر استفاده میکنند، بهتر قادر خواهند بود تا از کارمندان و کسب و کارشان در مقابل بحران‌ها محافظت کنند. در واقع در این دنیای متغیر و بیثبات، نیاز برای بکارگیری چنین رویکرد قابل تطبیقی با هدف مدیریت بحران، تا حد زیادی احساس میشود.