اجرای ۲۰۰ اثر نمایشی در زمستان سرد تئاتر تهران

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، تئاتر و تماشاخانه های شهر تهران در زمستان امسال که بیشترین زمان تعطیلات را به دلیل شیوع کرونا تجربه کردند، اجرای بیش از ۲۰۰ نمایش را در سالنهای مختلف پشت سر گذاشتند، آثاری که توانستند در همان زمان محدود با اقبال خوبی روبرو شوند.

نمایشنامه ایرانی؛ همچنان در اولویت

از تاریخ ۱ دی تا ۲۹ اسفند ۹۸ تعداد ۱۲۵ نمایشنامه به صحنه رفته اند؛ که در این بین ۲۴ نمایشنامه غیرایرانی و ۱۰۱ نمایشنامه ایرانی بوده اند. در این میان داریو فو با سه نمایشنامه «همه دزد‌ها که دزد نیستند»، «مرده فروشی» و «مارکولفا»، آرتور میلر با دو نمایشنامه «شصت دقیقه منهای یک» و «سقوط در کوه مورگان»، نیل سایمون با دو نمایشنامه «مسافرانی از شیکاگو» و «هتل کالیفرنیا» و مارتین مک دونا با دو نمایشنامه «ملکه زیبای لینین» و «قطع دست در اسپوکن» پیشتاز نمایشنامه نویسان غیر ایرانی هستند.

از آنتوان چخوف (خرس)، برایان فریل (فیلادلفیا من دارم میام)، بن جانسن (ولپن)، اوژن یونسکو (خانم آوازخوان کله طاس)، آرنولد وسکر (آشپزخانه)، سباستین تیری (آقای اشمیت کیه؟)، آگوتا کریستوف (جان و جو)، دیوید ممت (اولئانا)، جان پاتریک شنلی (شک)، آگوست استریندبرگ (پلیکان)، آلبرکامو (رکوئیم برای یک راهبه)، فلوریان زلر (پسر)، پیتر بروک و ماری هلن اشتاین (مردی که...)، بت هنلی (جنایات قلب) و جان لورگان (قرمز) فقط یک نمایشنامه به صحنه رفته است.

نوشتن و کارگردانی همزمان؛ تمایل نیمی از کارگردان‌ها

از میان ۱۰۱ اثر ایرانی که که در این سه ماه به روی صحنه رفته؛ ۶۶ کارگردان، علاوه بر کارگردانی، نوشتن متن‌های خود را نیز برعهده داشته اند که می‌توان به «و همیشه پاییز...» مهیار جوادی‌ها، «متساوی‌الساقین» عمادالدین رجبلو، «محرمانه» سید محسن میرهاشمی، «مراسلات فقط» حسم لک، «بوقلمون» خیرالله تقیانی‌پور، «شیرخشک» نوید معمار، «سکرات» محمدحسین معارف، «ابر شلوارپوش» علیرضا اخوان، «حیاط خانه حشمت خانم» عظیم موسوی، «ژوئیسانس» امیربابا شهابی، «فائزه یوسفی» حسین برفی‌نژاد، «پدر خط فاصله پسر» سینا دلشادی، «ابتدا وارد می‌شود» فرید یوسفی، «بیگانه در خانه» سیدمحمد مساوات، «نسخه ویراستار» بهروز سالمی، «مجلس قتل رئیس جمهور» امیر امیری، «فرمالیته» علی صفری، «آدم، آدم است؟» میلاد مرادی‌نسب، «برخورد نزدیک در نیویورک» کرم‌اله سبیمانی، «۳/۱۴» امیرموسی کاظمی، «شکستگی» حسین نیرومند، «مشق شب» امیر نجفی و «رهایی از شائولین» متین اوجانی اشاره کرد.

چهار نمایشنامه‌نویس؛ پیشتاز در نوشتن

در این میان و از بین ۱۰۱ اثر ایرانی، ۴ نویسنده بیش از یک اثر در این سه ماه به روی صحنه داشته اند. احسان امانی با «لئوپلد» و «داستان‌های عامه‌پسند»، باقر سروش با «رفتم سیگار بخرم ده سال طول کشید» و «حال همه ما خوب است»، داریوش علیزاده با «سبکی» و «لرز» و قطب‌الدین صادقی با «آئینه آنتیگون» و «چنور» پیشتاز در نوشتن بوده‌اند.

تمایل کم کارگردان‌ها به نمایشنامه‌های گروهی

در فصل پاییز و در بین تمام ۱۰۱ اثر ایرانی، هیچ نمایشی به صورت گروهی نوشته نشده است.

نمایشنامه‌هایی با چند نویسنده

در این سه ماه ۹ نمایشنامه بیش از یک نویسنده داشته اند؛ که می‌توان از «پاتوق» مهدی پاشایی و سیما تاجیک، «است» امیر ابراهیم‌زاده و پرنیا شمس، «یل بانوآن» محمدمهدی مروتی و المیرا غفوریان، «مانداب» اشکان بخشنده و فردین افشارفر، «دکتر سایکو» رضا زارعی و یاسمن صمدزاده، «لانچر ۵» مسعود صرامی و پویا سعیدی، «مانستر» حمیدرضا اسدزاده و کوروش شاهونه، «قتل در موقعیت ۳۵ درجه شمالی» شهاب مهربان و علی ساعدی و «ماسک» بهزاد اقطاعی و ماهک مجد نام برد.

زنان نویسنده در زمستان

در این فصل، ۱۹ نفر از مجموع نمایشنامه نویسان، زنان بوده اند که نمایشنامه‌های آن‌ها اجرایی شده؛ اما اکثریت آن‌ها نسل جدیدی از بانوان در نمایشنامه نویسی ایران به شمار می‌روند. از نمایشنامه نویسان زن که در این سه ماه متنی از آن‌ها به روی صحنه بوده میتوان به نغمه ثمینی (بچه)، کیمیا کاظمی (تولدبازی)، کاملیا غزالی (من یه زنم صدامو میشنوین؟)، صبا نجاتی (دریم‌لند)، نغمه نوذری (اتاق پرو)، لیلی عاج (نایب سرخی‌ها)، الهه مجلسی (نیم فاصله)، نورا کاظمی (تنها)، فاطمه محمودی (نقل مکان)، سارا حسین (دارالمجانین مدرن)، مهدیه طاهری (رویای لاک رنگی)، صحرا فتحی (پونز)، شیما اسدی (من مردم روزی که به دنیا آمدم) و شادی اسدپور (بازگشت مردگان) اشاره کرد.

آثار اقتباسی در فصل زمستان

در بین ۱۰۱ نمایشنامه ایرانی، ۱۳ نمایشنامه به صورت اقتباسی نوشته شده اند؛ حقیغت حغیقت امیرعلی ابراهیمی (با برداشتی آزاد از چنین است اگر چنین به نظرتان می‌رسد لوئیجی پیراندلو)، قهوه قجری آتیلا پسیانی (بر اساس هملت شکسپیر)، ملکوت پوریا طهرانی (بر اساس ملکوت بهرام صادقی)، اختراع والس مهدی اسدزاده (بر اساس اثر ولادیمیر ناباکوف)، شازده احتجاب افشین زمانی (با نگاهی به شازده احتجاب نوشته هوشنگ‌گلشیری)، دزدان شماره ۴۳ شاهین صادقیان (بر اساس همه دزد‌ها که دزد نیستند داریو فو)، قتل در موقعیت ۳۵ درجه شمالی شهاب مهربان و علی ساعدی (براساس رمان در خیابانی که تو در آن زندگی میکنی اثر ماری هیگینز کلارک)، یل بانوآن محمدمهدی مروتی و المیرا غفوریان (اقتباسی از داستان‌های شاهنامه)، نقل مکان فاطمه محمودی (اقتباسی از داستانی از محمدعلی جمال‌زاده)، مرثیه‌ای برای ژاله م؛ و قاتلش میلاد فرج‌زاده (براساس داستان مرثیه‌ای برای ژاله م؛ و قاتلش از ابوتراب خسروی)، فرانکنشتاین ایمان افشاریان (بر اساس فرانکنشتاین مری شلی)، سمفونی کوچک سکوت سیتا راستگو (نگاهی به نمایشنامه مردگان بی کفن و دفن ژان پل سارتر) و سوختن مهرداد کوروش‌نیا (با نگاهی به رمان مفتش و راهبه نوشته کالین فالکنر و به ترجمه جواد سید اشرف).

متن‌هایی که بیش از یکبار اجرا شده‌اند

در فصل زمستان و از بین ۱۲۵ نمایشنامه، هیچ نمایشنامه‌ای با دو گروه متفاوت به صحنه نرفته است.

تمایل کم کارگردان‌ها به نمایشنامه‌های پر پرسوناژ

در این فصل، ۸ نمایشنامه با ۱ پرسوناژ (نقش)، ۴۰ نمایشنامه بین ۲ تا ۵ پرسوناژ، ۴۴ نمایشنامه بین ۶ تا ۹ پرسوناژ، ۲۴ نمایشنامه بین ۱۰ تا ۱۵ پرسوناژ، ۷ نمایشنامه بین ۱۶ تا ۲۵ پرسوناژ و ۲ نمایشنامه «آشپزخانه» آرنولد وسکر و به کارگردانی حسن معجونی و «اپرای ۹۰» به نویسندگی و کارگردانی عباس عبدالله‌زاده با بیش از ۲۵ پرسوناژ به روی صحنه رفته‌اند.