چرا مردم اروپا در بحران به فروشگاه‌ها هجوم بردند؟
در این میان عده‌ای موبایل به دست، این چنین فیلم‌هایی در تمام کشور‌های دنیا دست به دست می‌کنند. همه ما در شاهد این صحنه‌ها از تمام دنیا هستیم. از این رو از یک جامعه شناس ارتباطات پرسیدیم چرا مردم در شرایط بحرانی تنها به منفعت خود فکر می‌کنند؟
محمدعلی الستی جامعه شناس ارتباطات و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار گروه جامعه با اشاره به اینکه علاوه بر کشور‌های توسعه یافته، رفتار توسعه یافته نیز در علوم انسانی مورد بررسی قرار گرفته است؛ گفت: ما دو نوع رفتار توسعه یافته و توسعه نیافته در علوم انسانی داریم. رفتار توسعه یافته از یک انسان مدنی و فرهیخته سر می‌زند. در برخی جوامع مانند ژاپن، با وجود حوادث طبیعی بسیار مانند زلزله، باز هم مردم برای تهیه اقلام مورد نظر خود، در صف می‌ایستند. این افراد حتی اگر کالایی در فروشگاه کم باشد برای خرید طمع نمی‌کنند؛ اتفاقا کمتر خرید می‌کنند تا همه به کالای مورد نیاز دسترسی داشته باشند.
وی اظهار کرد: این مسئله به این معنا است که دولت ژاپن سال‌ها است که روی فرهنگ مردم خود کار می‌کند و در این راه بسیار هزینه کرده است.
الستی ادامه داد: با شیوع ویروس کرونا در جهان، شاهد حمله مردم اروپا و آمریکا به فروشگاه‌ها و خرید بیش از اندازه حتی در کشور‌های توسعه یافته بودیم، که این مسئله نشان می‌دهد این کشور‌ها توسعه یافته هستند، اما مردمشان رفتار توسعه یافته‌ای را از خود نشان نمی‌دهند، یعنی فرهنگ آن‌ها در بحران‌ها جوابگو نیست.
وی افزود: به عنوان مثال در آمریکا، آمار جرم و جنایت بسیار بالا است، اما مردم علیه دولت برای رفع این خشونت‌ها اقدامی انجام نمی‌دهند، بنابراین این مردم توسعه یافتگی رفتار ندارند؛ بنابراین یک کشور می‌تواند توسعه یافته اقتصادی باشد، اما لزوما مردم همین کشور، رفتار توسعه یافته ندارند.
الستی با بیان اینکه برای بروز رفتار توسعه یافته، باید زیر ساخت‌هایی ایجاد شود. گفت: کشور‌هایی که مردمشان رفتار توسعه یافته دارند، اسیر وحشی گری نظام سرمایه داری نشده اند و تنها پیشرفت فردی را مدنظر قرار نداده اند.
این جامعه شناس ارتباطات با اشاره به افزایش قیمت کالا در زمان‌های بحرانی افزود: در برخی کشور‌های اروپایی، هنگامی که یک نوع کالا با کمبود مواجه می‌شود؛ مردم علاوه بر کم کردن مصرف خود، خرید آن کالا را کاهش می‌دهند تا قیمت آن به صورت کاذب افزایش پیدا نکند. این نوع رفتار یک رفتار توسعه یافته است.
وی افزود: اما ممکن است در همین کشور‌های اروپایی، هنگامی که ویروس کرونا شیوع پیدا می‌کند، مردم برای خرید دستمال توالت به فروشگاه‌ها حمله کنند؛ این مسئله نشان می‌دهد در برخی مواقع رفتار درست انجام نمی‌شود و مدنیت همیشه جوابگو نیست.
الستی گفت: میزان تحمل ملل با یکدیگر متفاوت است، در برخی کشور‌ها در زمان بحران مردم از همان آغاز، رفتار نادرست را انجام می‌دهند، اما در برخی ملل، مردم تا حدی شرایط را تحمل می‌کنند و رفتار خود را کنترل می‌کنند.
تمدن درجات مختلف دارد
وی با بیان اینکه انسان متمدن بودن، درجات مختلفی دارد که بر اساس ظرفیت افراد مشخص می‌شود؛ ادامه داد: به عنوان مثال در کشور ما، مردم در زمان دفاع مقدس با چنگ و دندان خاک خود را از تعرض دشمن تا دندان مسلح حفظ کردند و روحیه ایثارگری خود را به جهانیان ثابت کردند.
وی گفت: در مجموع برای توسعه رفتار انسان متمدن در کشور علاوه بر آموزش و هزینه کردن برای فرهنگ، باید از رفتار‌های نادرست سایر ملل، تجربه بگیریم.
این جامعه شناس ارتباطات اظهار کرد: ملت‌هایی که برای شکل گیری فرهنگشان زحمت کشیده شده و اصالت دارند، در مواقع بحرانی، قدر یکدیگر را بیشتر می‌دانند و ایثار گسترده تری میان آن‌ها دیده می‌شود.