تاریخچه نوروز
در گاه شماری باستانی ایرانیان هر روز نامی خاص داشت و در هر ماه روزی را که همنام همان ماه میشد جشن میگرفتند
مثل: تیرگان، امردادگان، مهرگان، آبانگان و...
علاوه بر اینها برخی جشنهای مهم دیگر نیز عبارت بودند از:
یلدا، سده، گاهنبارها و...، اما یکی از مهمترین این جشنها، نوروز بوده است که امروزه با پیشینهای سه هزار ساله کهن سالترین عید ملی در دنیاست.
نوروز ترکیب وصفی مقلوب به معنی روز نو است.
ایرانیان باستان اولین روز هر ماه را "اورمزد" (برگرفته از اهورامزدا) نام گذاشته بودند.
چون بین آنها مرسوم بوده و هست که هر کاری را با نام آفریدگار توانا آغاز کنند.
تاریخچه پیدایش نوروز
منشأ و زمان پیدایش نوروز، به درستی معلوم نیست. برپایه برخی افسانهها ۳۰۰۰ سال پیش در چنین روزی جمشید از کاخ خود در جنوب دریاچه ارومیه (منطقه حسنلوی امروزی) بیرون آمد. شدیدا تحت تاثیر آفتاب درخشان و تازگی و طراوت محیط قرار گرفت. آن روز را نوروز نامید و تصمیم گرفت پس از آن، هر سال در چنین روزی آیینهای ویژه ای برگزار شود. در شاهنامه درباره ریشه نوروز چنین آمده است:
جمشید در حال گذشتن از آذربایجان، دستور داد تا در آنجا برای او تختی بگذارند و خودش با تاجی زرین بر روی تخت نشست. با رسیدن نور خورشید به تاج زرین او، جهان نورانی شد و مردم شادمانی کردند و آن روز را روز نو نامیدند.
نوروز در تخت جمشید
براساس گمانه زنی برخی از مورخان در سال ۵۳۸ قبل از میلاد کوروش بزرگ نوروز را جشن ملی اعلام کرد.
در این روز برنامههایی برای ترفیع سربازان، پاکسازی اماکن عمومی و گردگیری خانهها انجام میشد.
همچنین محکومان در این روز بخشیده میشدند.ی از پژوهشگران مانند کریشمن هرتسفلد مدعی هستند تخت جمشید برای مراسم نوروز ساخته شده است.
در دوران هخامنشی جشن باشکوه نوروز در بازهی زمانی ۲۱ اسفند تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشد.