تشدید شکاف ها میان آمریکا و اتحادیه اروپا
شکاف میان آمریکا و اروپا از زمان آغاز به کار دونالد ترامپ در کاخ سفید بیش از گذشته برجسته شده و سیاست های وی طی بیش از سه سال اخیر موجب گسترده تر شده این شکاف شده است.
برای نخستین بار اختلاف نظر و تفاوت‌های استراتژیک آمریکا و متحدان اروپاییاش در دوران ریاست جمهوری ترامپ در نشست امنیتی ۲۰۱۸ مونیخ که فلسفه وجودی اش حل و فصل اختلافاتی این چنینی است، بیش از پیش آشکار شد.
آن چه این نشست را به عرصه‌ای برای عریان شدن اختلاف نظر‌های آمریکا و اروپا تبدیل کرد، موضوع توافق هسته‌ای ایران و خروج یکجانبه آمریکا از آن بود. آمریکا که به این نشست به عنوان فرصتی برای همراه کردن کشور‌های اروپایی با سیاست‌های خصمانه خود علیه ایران و کمپین فشار حداکثری می‌نگریست با بی میلی و پاسخ سرد متحدان اروپایی خود مواجه شد.
عدم همراهی اروپا با آمریکا در موضوع تشدید فشار‌ها بر ایران که زیان‌های تجاری برای اروپا در پی داشت، سبب شد تا «مایک پنس» معاون دونالد ترامپ به موضوع هزینه‌های ناتو و انصراف واشنگتن از تقبل بخش زیادی از هزینه‌ها اشاره کرده و درصدد گروکشی برآید.
آمریکا که پیش از آن با بی توجهی به توافقنامه‌های بین المللی بدعهدی و عدم پایبندی خود را به نمایش گذاشته بود، این بار با توییت‌های مکرر پرسشی خود سازمان ملل و ناتو را زیر سوال برد. این آغاز روند جدایی تدریجی مسیر اروپا و آمریکا و تعمیق شکاف میان واشنگتن و متحدان سنتیاش در موضوعاتی مانند ایران، ونزوئلا، نحوه برخورد با تهدیدات ناشی از تسلیحات هسته ای و تغییرات اقلیمی، بحران سوریه و توافقات بین المللی بود که اکنون در موارد زیر خود را نمایان ساخته است:
*انتقاد مکرر ترامپ به کشور‌های اروپایی در موضوع ناتو و سهم اندک این کشور‌ها در تامین هزینه‌های محافظتی خود سبب شد تا مباحث جدیدی درباره استقلال استراتژیک اروپا مطرح شود. ایده ارتش اروپایی «امانوئل مکرون»، رئیس جمهور فرانسه، که در واکنش به اظهارات ترامپ مطرح شد، اختلافات اروپا به عنوان بلوک خواهان حفظ نظم بین المللی موجود و آمریکا به عنوان کشور به چالش کشنده نظم موجود و مخالف آن را وارد فاز جدیدی کرد.
این اختلافات تنها به این زمینه محدود نمانده و جنگ لفظی سران دو کشور را به دنبال داشت. ادامه این اختلاف نظر را می‌توان در اظهارات ترامپ دید که فرانسه و شخص مکرون را به مداخله در سیاست‌های خود متهم کرد.
*اختلافات تجاری با کشور‌های اروپایی که در افزایش تعرفه‌های بازرگانی در کشاورزی و صنعت هواپیمایی خود را نمایان ساخت.
*مخالفت اولیه نزدیک‌ترین متحد اروپایی واشنگتن از مشارکت در ائتلاف دریایی در تنگه هرمز. لندن در پی دریافت درخواست رسمی واشنگتن مبنی بر مشارکت در ائتلاف دریایی با آن مخالفت کرد. آمریکا پس از آن اعلام کرد انگلیس باید امنیت تردد دریایی خود را خودش تامین کند.
*واشنگتن در پی مخالفت برلین با مشارکت در ائتلاف دریایی در تنگه هرمز، ناکافی بودن هزینه های دفاعی آلمان برای ناتو را بهانه‌ای برای تهدید این کشور برای انتقال بخشی از نیروهایش به لهستان کرد.
نشست امنیتی مونیخ در ماه فوریه سال ۲۰۲۰ بار دیگر شکاف میان آمریکا و اروپا را آشکارتر کرد و در واقع پنجاهمین نشست ۲۰۲۰ مونیخ در میانه دوگانگی فزاینده غرب و ناتو آغاز به کار کرد. این امر در اظهارات «هایکو ماس»، وزیر خارجه آلمان در مورد لزوم مسئولیت بیشتر کشور‌های اروپایی در پذیرفتن نقش امنیتی با توجه به تحولات به وجود آمده در روابط اروپا با آمریکا و نیز هشدار «فرانک والتر اشتاین مایر»، رئیس جمهور آلمان در مورد "لزوم پویایی فزاینده در سیاست جهانی به دلیل فاصله گرفتن از همکاری‌های بین المللی برای داشتن جهانی صلح آمیزتر"، ملموس است.
روند روزافزون خروج واشنگتن از معاهدات بین المللی اعم از نظامی به ایده ایجاد اتحادیه امنیتی و دفاعی اروپا به عنوان ستون قدرتمند و اروپایی ناتو منجر شد. سخنرانی مکرون با توجه به تلاشش برای تحقق ایده ارتش اروپایی و درگیری لفظی وی با ترامپ در مورد ناتو نیز قابل توجه بود. وی که پیشتر از مرگ مغزی ناتو سخن گفته بود، طی اظهاراتی در واکنش به سخنان وزیر خارجه آمریکا که گفته بود ناتو همچنان قوی است، وی را مورد انتقاد قرار داد و اظهار داشت که «غرب در حال ضعیف شدن است.» رئیس جمهور فرانسه در بخش دیگری اظهار داشت که «یک سیاست آمریکایی وجود دارد که چندین سال پیش و نه در دولت فعلی این کشور آغاز شده و شامل نوعی عقب نشینی از یک بازنگری در روابط با اروپا است.»
بیشتر بخوانید:
- برگزاری کنفرانس امنیتی مونیخ در میانه بحران فزاینده اضمحلال مفهوم غرب
- متحدان دیرینه واشنگتن در حال فاصله گرفتن از دولت آمریکا
«امانوئل مکرون» اوایل ماه نوامبر در مصاحبهای با نشریه «اکونومیست» گفت: آنچه که ما در حال حاضر تجربه می‌کنیم مرگ مغزی ناتو است.
رئیس جمهور فرانسه در این مصاحبه مواضع کنونی دولت آمریکا در قبال ناتو را مورد انتقاد قرار داد و درباره تداوم تعهد آمریکا به این پیمان نظامی ابراز تردید کرد.
این واکنش ترامپ به اظهارات مکرون در حالی منتشر می‌شود که او پیش از این از کشور‌های عضو ناتو درخواست کرده تا بودجه دفاعی خود را ۲ برابر کنند.
رئیس جمهور آمریکا بار‌ها از کشور‌های عضو ناتو خواسته تا ۲ درصد از تولید ناخالص ملی خود را به این پیمان نظامی اختصاص دهند.
نگاهی به وضعیت کنونی پیمان آتلانتیک شمالی و عدم هماهنگی میان کشور‌های عضو این پیمان با آمریکا به نوعی تایید کننده اظهارت مکرون در این باره است.
نکته قابل تامل در روابط آمریکا و متحدان سنتیاش در اروپا، بی اعتمادی آشکار پایتخت‌های اروپایی به واشنگتن است. این بی اعتمادی که اخیرا با خروج آمریکا از پیمان‌های بین المللی تشدید شده به گفته «برت استفنز» روزنامه نگار آمریکایی و ستون نویس نیویورک تایمز، به ویژه در زمینه اتحاد نظامی در پایتخت‌های کشور‌های عضو ناتو واضح است.
همانگونه که گفته شد دونالد ترامپ، نخستین رئیس جمهور آمریکا نیست که از سوی اروپا با دیده تردید به آن نگریسته می‌شود. بدعهدی و نقض عهد واشنگتن در دوره‌های متفاوت سبب ایجاد هزینه برای اروپا شده بود.
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *