همه تبعات جنگ ۱۹ ساله آمریکا علیه افغانستان

به گزارش گروه بین الملل ؛ تاکنون گزارش‌های متعددی در مورد هزینه‌های جنگ افغانستان در ابعاد مالی و جانی منتشر شده است.

 

از جمله گزارش‌های مهم در این مورد گزارشی است که «استفانی ساول»، مدیر پروژه هزینه‌های جنگ در دانشگاه «واتسون» منتشر کرده و تاکید دارد: «میراث مهم جنگ علیه تروریسم در افغانستان توسط آمریکا از اکتبر ۲۰۰۱ تاکنون که علائم ناکامی اش دیگر کاملا آشکار شده، تنها منحصر به بقایای مواد منفجره مورد استفاده در جنگ است.»

این گزارش با اشاره به نابودکننده و ویرانگر بودن جنگ بی پایان آمریکا در افغانستان که همچنان ادامه دارند، نوشت: «کشاورزی در افغانستان به امری دشوار مبدل شده است، احساس سعادت از میان مردمان این سرزمین رخت بر بسته، از امنیت سایه‌ای گریزان باقی مانده و کودکان به دلیل برخورد زیاد با بقایای مواد منفجره در هنگام بازی، مراقبت از دام ها، جمع آوری هیزم و تهیه آب به قربانی‌های اصلی این جنگ ویرانگر تبدیل شده اند.»

گزارش در ادامه آماری هولناک از مین‌های به جامانده و دستگاه‌های انفجاری تعبیه شده در زمین ارائه می‌دهد.

 

براساس این گزارش، دست‌کم ۵۴۴۲ نفر بر اثر این ادوات انفجاری کشته شده اند و ۱۴۶۹۳ نفر از زمان آغاز جنگ زخمی شده اند؛ اما نکته مهم تر، هزینه هنگفت و زمان طولانی پاکسازی این سرزمین از مواد منفجره به جامانده از جنگ است؛ پاکسازی افغانستان از مین‌های به جامانده و مواد منفجره در افغانستان تا سال ۲۰۲۳ به طول می‌انجامد و نیازمند هزینه‌ای معادل ۷۴۷.۵ میلیون دلار پول است.

گزارش در ادامه با ابراز تردید در مورد اجرایی شدن خروج نظامیان آمریکایی در افغانستان در کوتاه مدت با توجه به شکست‌های متعدد مذاکرات صلح طالبان و واشنگتن، تاکید دارد که ارائه کمک و جبران خسارات ناگوار ضایعات ناشی از انفجار‌های نظامی باید در دستور کار و برنامه‌های دارای اولویت واشنگتن قرار بگیرد؛ سیر نزولی کمک‌های مالی آمریکا برای مقابله با بقایای انفجاری در سال‌های اخیر و نیز کاهش کمک‌های بین المللی به میزان ۴۱ درصد در قیاس با سال ۲۰۱۱ نیز از جمله مواردی هستند که نگرانی‌ها را تشدید می‌کنند.

گزارش مذکور با نام "هزینه‌های انسانی و مالی بقایای مواد منفجره از جنگ در افغانستان"، تصریح دارد که بخش بزرگ قربانیان مردان و پسران هستند؛ این امر به دلیل فعالیت‌های روزانه آنان است که آسیب پذیری آنان را بالاتر می‌برد؛ در مقابل زنان و دختران، بیشتر در مراسم و مسافرت‌های مختلف قربانی می‌شوند.

 

براساس اعلام سازمان ملل در سال ۲۰۱۷ میزان کشته شدگان و زخمی‌های ناشی از بقایای مواد منفجره در افغانستان در مناطق نظامی پرجمعیت ۶۵ درصد رشد داشته است.

افغانستان که در تاریخ پر تنش و جنگ خود و پیش از حمله آمریکا نیز در جمع کشور‌های با آمار بالای مین‌های انفجاری قرار داشت، در سال‌های اخیر شاهد خنثی سازی ۲ میلیون قطعه انفجاری بوده است.

 

در عین حال آمار تلفات ناشی از بقایای مواد منفجره و رها شده از جنگ از سال ۲۰۱۵ در سیری صعودی قرار گرفته و قابل توجه بوده است؛ از مهم‌ترین دلیل این روند افزایشی می‌توان به افزایش درگیری میان نیرو‌های امنیتی افغانستان و طالبان و داعش و تشدید درگیری‌های درون گروهی طالبان اشاره کرد؛ ضمن این که فضای مجازی نیز این فرصت را در اختیار افراد مختلف قرار می‌دهد که بتوانند دستگاه‌هایی انفجاری با ابتدایی‌ترین ابزار بسازند.

 

دیگر عامل مهم در این روند صعودی، افزایش حملات هوایی آمریکا از سال ۲۰۱۷ به موازات تشدید عملیات‌ های گروه طالبان برای تصرف اراضی بیشتر است.

 

تعطیلی برخی از پایگاه‌های آمریکایی و رها کردن آن‌ها بدون انجام عملیات پاکسازی از دیگر عوامل هستند.

آن چه که این موضوع را به تراژدی تبدیل می‌کند آماری است که نشان می‌دهد از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۵ از سوی سازمان ملل ارائه شده است.

 

براساس آمار مذکور در این بازه زمانی ۱۳۸ نفر بر اثر انفجار در مراکزِ به حال خود رها شده آمریکایی، کشته شدند که ۷۵ درصد آنان کودکان بودند.

 

این تراژدی یعنی زندگی در کنار ضایعات انفجاری نظامی که برخی از آن‌ها عمر فعال بالایی دارند، در کشور‌هایی مانند بلژیک، بوسنی هرزگوین، کلمبیا، شبه جزیره لاکره، لائوس و ویتنام نیز تجربه شده و چند نسل با مخاطرات ناشی از ادوات انفجاری به جا مانده از جنگ مواجه بودند؛ اما در افغانستان این امر مرگبارتر از سایر موارد است؛ چراکه براساس آمار‌ها در افغانستان در سال ۲۰۱۸ تقریبا ۱۷۸۰ کیلومتر مربع از اراضی این کشور آلوده به ضایعات نظامی انفجاری هستند؛ این مساحت ۱۰ برابر مساحت شهر واشنگتن در آمریکا است؛ این اراضی آلوده شامل مزارع، جاده ها، بازارها، بیمارستان ها، مدارس، پایگاه‌های نظامی و ... هستند.

مین‌های زمینی و سایر بقایای منفجره باقی مانده از جنگ که محققان از آن با عنوان میراث امپریالیسم یاد می‌کنند، علاوه بر کاشت بذر نفرت از آمریکا و تشدید و نهادینه کردن احساسات ضد آمریکایی در نسل‌های آینده افغانستان، عامل مهم مرگ و میر مردم فقیر افغانستان می‌شود که به رغم آگاهی از مخاطرات همچنان ناچار به استفاده از زمین‌های آلوده هستند.

تاثیرات عمیق روانشناختی این موضوع نیز نباید مورد غفلت قرار بگیرد. مردم افغانستان نه تنها با ترس از چنین انفجار‌هایی زندگی می‌کنند بلکه برای ترمیم جراحات ناشی از انفجار و ادامه زندگی پس از جراحت نیز با دشواری‌های زیادی مواجه هستند.

 

کمیته بین المللی برنامه توانبخشی جسمی صلیب سرخ سالانه بیش از ۱۹ هزار پا، دست و سایر اعضای ارتوپدی بدن تولید می‌کنند و به کودکان آسیب دیده نحوه استفاده از آن‌ها را می‌آموزند.

در پایان باید گفت که ناکارآمدی استراتژی "جنگ برای پیروزی" دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، برای افغانستان و رساندن شمار نیرو‌ها به ۱۴ هزار نفر نیز که ظاهرا با هدف اعمال فشار نظامی حداکثری بر طالبان و در نهایت وادار کردن آن‌ها برای مذاکره با دولت افغانستان اتخاذ شده و منجر به امضای توافق آتش بس شد، شکست خورده است.

 

کارشناسان، محققان و ناظران بین المللی به توافق مذکور به عنوان توافقی عقیم می‌نگرند که حتی در صورت اجرایی شدن نیز تنها به نفع آمریکا بوده و برای مردم افغانستان نتیجه‌ای جز تداوم درگیری‌های داخلی نخواهد داشت.

در واقع امنیت افغانستان قربانی جاه طلبی آمریکا و طالبان برای افزایش نفوذ و قلمرو تحت کنترلشان است. این امر در نهایت منجر به افزایش ظرفیت سربازگیری طالبان و ایجاد شاخه‌های جدید آن شده است. از سوی دیگر آمریکا با تشدید تنش‌های واشنگتن با بازیگران مهم منطقه‌ای عملا تلاش‌های آنان در راستای بازگرداندن امنیت به افغانستان را خنثی می‌کند.

به نظر می‌رسد زمان آن رسیده که آمریکا به ناکامی خود در این جنگ اعتراف کرده و بدون شرط از افغانستان خارج شود؛ آمریکا باید دست‌کم نه به خاطر مردم افغانستان که جانشان را به دلیل تشدید جنگ و حملات ناشی از حضور آمریکایی‌ها از دست می‌دهند بلکه به دلیل هزینه جانی حدود ۲۴۰۰ نفری و هزینه مالی ۵ تریلیون دلاری افغانستان را ترک کند.