انتخابات ۹۸ از نمای نزدیک؛ از کم‌وکیف رأی‌دهندگان و نامزد‌ها تا شعب اخذ رأی و نحوه نظارت
گروه سیاسی ؛ فردا جمعه دوم اسفند، بار دیگر حماسه سیاسی مردم ایران متجلی می‌شود و واجدین شرایط رأی دادن در سراسر ایران اسلامی برای انتخاب ۲۹۰ نماینده یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی به پای صندوق‌های رأی می‌روند.
البته مردم ۵ استان تهران، خراسان‌رضوی، خراسان‌شمالی، قم و فارس، روز جمعه علاوه بر انتخاب نمایندگان مجلس یازدهم، برای شرکت در انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس خبرگان پنجم نیز پای صندوق‌های رأی حاضر می شوند.
انتخابات روز جمعه، سی‌وهفتمین انتخاباتی است که در تاریخ جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شود. به عبارتی دیگر، طی ۴۱ سال گذشته، ۳۶ انتخابات در ایران برگزار شده است، یعنی به طور متوسط هر یک سال و چند ماه، یک انتخابات ملی در ایران برگزار شده است. انتخاباتی که تجلی الگوی مترقی مردم‌سالاری دینی و نقش‌آفرینی و مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود و پیشبرد امور کشور است.
روز جمعه، تعداد ۵۷ میلیون و ۹۱۸ هزار و ۱۵۹ نفر واجد شرایط رأی دادن هستند که از این تعداد دو میلیون و ۹۳۱ هزار نفر رأی اولی به شمار می‌روند. همچنین حدود ۲۸ میلیون و ۸۷۲ هزار نفر از رأی‌دهندگان را بانوان و حدود ۲۹ میلیون نفر را آقایان تشکیل می‌دهند.
- بیشتر بخوانید:
همه چیز درباره انتخابات ۹۸
در جریان انتخابات روز جمعه دوم اسفند، تعداد ۲۰۸ حوزه انتخابیه در ۳۱ استان کشور دایر است. تعداد شعب اخذ رأی در این ۲۰۸ حوزه انتخابیه، ۵۴ هزار و ۶۱۱ شعبه است؛ که از این میزان، ۴۰ هزار و ۲۱۰ شعبه به صورت ثابت و ۱۴ هزار و ۴۰۱ شعبه به صورت سیار هستند.
از ۲۰۸ حوزه انتخابیه، ۲۰۳ حوزه انتخابیه، ملی محسوب می‌شوند و ۵ حوزه انتخابیه نیز مربوط به اقلیت‌های دینی است. همچنین ۱۷۴ حوزه انتخابیه هم تک‌نماینده هستند.
- بیشتر بخوانید:
تنور انتخابات و ائتلاف‌ها/ از «از دورهمی وزراء و سفرای پیشین» تا «تمرین سیاست‌ورزی جوانان»
فرآیند رأی‌گیری از ساعت ۸ صبح روز جمعه دوم اسفند آغاز خواهد شد و تا ساعت ۱۸ ادامه خواهد داشت؛ طبق قانون، این مدت حداکثر تا ساعت ۱۲ شب تمدید خواهد شد.
برگزاری انتخابات شامل ۲۵ مرحله است؛ از نام‌نویسی اولیه تا اخذ و شمارش آراء. در انتخابات دوم اسفند، ۲۴ مرحله از جمله مرحله احراز هویت رأی‌دهندگان، به صورت الکترونیکی خواهد بود و تنها مرحله اخذ و شمارش آراء، الکترونیکی نیست.
به گفته عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزیر کشور، دستگاه‌های الکترونیکی احراز هویت مستقر در شعب اخذ رأی، در کمتر از یک دقیقه فرد رأی‌دهنده را احراز هویت می‌کنند و با این روش جلوی بیش از ۹۰ درصد تخلفات از جمله چندبار رأی دادن با یک شناسنامه گرفته می‌شود. تهیه این دستگاه‌های احراز هویت، حدود ۸۰۰ میلیارد تومان هزینه داشته است.
- بیشتر بخوانید:
نگاهی به آرایش احزاب در آستانه دوم اسفند/ روزشماری برای آغاز یکی از رقابتی‌ترین انتخابات
در هر شعبه اخذ رأی، ناظر شورای نگهبان و بازرس وزارت کشور حضور دارد؛ همچنین احزاب و گروه‌ها هم نمایندگانی در شعب اخذ رأی دارند. به طور کلی بیش از یک میلیون نفر در فرآیند برگزاری انتخابات همکاری می‌کنند که عمدتاً خود مردم هستند.
آنطور که عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان گفته است، بین ۳ تا ۷ ناظر در هر شعبه اخذ رأی حضور دارند؛ البته شورای نگهبان دارای بازرسان سیار نیز هست که در روز انتخابات، به حوزه‌ها سرکشی می‌کنند.
همچنین سامانه ثبت‌نام نمایند‌های نامزد‌های انتخاباتی برای حضور در شعب اخذ رأی توسط شورای نگهبان راه‌اندازی شده است.
تعرفه‌های انتخاباتی به اندازه کافی و تحت نظارت شورای نگهبان چاپ و توزیع شده است. این برگه‌های تعرفه رأی دارای بیش از ۱۰ نوع شاخص امنیتی هستند.
چنانچه در برخی حوزه‌های انتخابیه، انتخابات مجلس یازدهم به دور دوم کشیده شود، ۲۹ فروردین ۹۹، انتخابات مزبور برگزار خواهد شد.
- بیشتر بخوانید:
۲ هزار فرماندار و بخشدار آموزش انتخاباتی دیده‌اند
برای نامزدی در انتخابات مجلس یازدهم، ۱۶ هزار و ۳۳ نفر ثبت‌نام کردند که از این تعداد صلاحیت ۷ هزار و ۱۵۷ نفر تایید شده است.
در میان این نامزد‌های انتخابات مجلس یازدهم،۱۰۲۱ نفر دارای تحصیلات دکتری، ۵۳۰۸ نفر دارای کارشناسی ارشد و ۴۲۲ نفر حوزوی هستند.
یکی از تغییرات در انتخابات مجلس پیش‌رو نسبت به انتخابات مجالس پیشین، کاهش میزان رأی‌آوری منتخبین از ۲۵ درصد به ۲۰ درصد است. بدین معنا که در ادوار قبلی اگر کسی می‌خواست وارد مجلس شود باید ۲۵ درصد آراء صحیح حوزه انتخابیه را از آن خود می‌کرد، اما با اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس در تاریخ سوم خردادماه ۹۵، از این به بعد، نامزد‌ها با تصاحب ۲۰ درصد از کل آراء می‌توانند جواز حضور در بهارستان را به نمایندگی از مردم حوزه انتخابیه خود کسب کنند.
شمارش آراء نیز به مجرد پایان فرآیند اخذ رأی آغاز می‌شود. در دوره‌های پیشین، یک نفر آراء را می‌خواند و نفر دیگری جلوی اسم نامزد انتخاباتی، تیک می‌زد که برای این دوره، این اقدام علاوه بر این دو نفر توسط دو نفر دیگر به صورت جداگانه انجام می‌شود؛ اگر نتیجه دو طرف اختلاف نداشت که مشکلی نیست، اما اگر اختلاف بود، آن صندوق باید دوباره شمرده شود.
- بیشتر بخوانید:
ورود کشور به فضای انتخابات؛ از آغاز چاپ تعرفه تا آخرین تغییرات قانون/ داوطلبان بخوانند
ناظران شورای نگهبان و بازرسان وزارت کشور و نمایندگان احزاب و گروه‌ها نیز بر فرآیند مزبور نظارت خواهند داشت تا به بهترین شکل ممکن از آرای مردم صیانت شود.
در شعبی که انتخابات مجلس یازدهم و میان‌دوره‌ای خبرگان پنجم، همزمان انجام می‌شود پس از اتمام رأی‌گیری ابتدا آرای ریخته شده به صندوق‌های مجلس یازدهم، شمارش می‌شود.
طبعا نتایج انتخابات در ۱۷۴ حوزه انتخابیه تک‌نماینده‌ای زودتر از نتایج کلانشهر‌ها اعلام می‌شود؛ البته آنطور که جمال عرف رئیس ستاد انتخابات کشور گفته است، تا روز یکشنبه ۴ اسفند، نتایج انتخابات در تهران و سایر کلانشهر‌ها نیز اعلام می‌شود. بر همین مبنا، احتمال تعطیلی مدارس در کلانشهر‌ها در روز شنبه ۳ اسفند وجود دارد.