سینمای ایران یکسال در فراق «جمشید مشایخی»/آخرین گفت‌وگو با بازیگر کمال الملک

این هنرمند پیشکسوت کشورمان در نقش‌های تاریخی بسیاری در آثاری همچون «کمال‌الملک»، «هزاردستان»، «پهلوانان نمی‌میرند» و «گل‌های داوودی» تصویری خاطره‌انگیز از خود را در ذهن ایرانیان به یادگار گذاشته است.

 

استاد جمشید مشایخی به خاطر ایفای نقش در دو فیلم «گل‌های داوودی» و «کمال‌الملک» سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش نخست مرد را از جشنواره فیلم فجر دریافت کرد.

 

از جمله آثاری که در کارنامه هنری جمشید مشایخی در عرصه تلویزیون دیده می شود، می‌توان به مجموعه‌های آخرین گناه، ستایش، عشق گمشده، پیله‌های پرواز، روشن‌تر از خاموشی، راه سوم، ضیافت، امام علی (ع) و سلطان صاحبقران اشاره کرد.

 

در کارنامه سینمایی این پیشکسوت عرصه بازیگری نیز می‌توان فیلم های "پایان خدمت"، "جرم"، "سیزده 59"، "نسکافه داغ داغ"، "یک بوس کوچولو"، "خانه‌ای روی آب"، "بانوی من"، "دندان طلا"، "پدر آن دیگری"، "کمال الملک" و "رفقای خوب" را به عنوان آثاری در نظر گرفت که در هر یک از آن ها نشانه‌های هنرمندی این بازیگر پیشکسوت به خوبی دیده می شود.


آخرین بار خبرنگار گروه فرهنگی به پاس یک عمر فعالیت هنری جمشید مشایخی و خاطره‌های ماندگاری که او با ایفای نقش‌های مختلف در ذهن هنردوستان برجای گذاشته، گفت‌وگویی را با او ترتیب داد که در ادامه می‌توانید متن آن را بخوانید.

جمشید مشایخی بازیگر پیشکسوت عرصه تلویزیون، سینما و تئاتر در حاضر شد و ضمن بازدید از بخش های مختلف خبرگزاری در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار گروه فرهنگی گفت: زمانی‌که در عرصه بازیگری باندبازی ایجاد شود و برخی افراد در عرصه سینما همه‌کاره شوند، هیچ کس جرأت صحبت کردن پیدا نمی‌کند به جز جمشید مشایخی.

 

وی ادامه داد: در عرصه بازیگری هنرمندان جوان، میانسال و کهنسالی داریم که به خوبی به کار خود آگاهی دارند، اما ما می‌بینیم که خارج از محدوده بازیگران، افرادی را برای بازی وارد این عرصه می‌کنند که به هیچ عنوان بازیگر نیستند و این اتفاق‌ها تنها به‌خاطر پول رخ می‌دهد.

بازیگر سریال تاریخی «پهلوانان نمی‌میرند» تصریح کرد: گروه‌بندی‌های موجود در عرصه بازیگری به عرصه تئاتر هم راه پیدا کرده در حالی که تئاتر یک رشته هنری تخصصی است و افرادی که وارد این عرصه می‌شوند باید از مهارت، توانایی و تخصص لازم برخوردار باشند به‌گونه‌ای که مردم به خاطر دیدن هنر بازیگران، به تماشای آن نمایش بنشینند.

وی در ادامه صحبت‌های خود اظهار کرد: به یاد دارم سال‌ها قبل در یک جشنواره خارجی در پاریس، هنرمندی جهانی که شاید زیبایی قابل توجهی نداشت، حضور پیدا کرد و روی صحنه نمایش به ایفای نقش پرداخت. این هنرمند با فردی که زیبایی در خور توجهی داشت روی صحنه حاضر شد و در چنین مقطعی، موضوع زیبایی این دو نفر بیش از پیش خود را نمایان کرد.

بازیگر فیلم سینمایی «روز واقعه» افزود: پس از پایان بازی این هنرمند، به قدری مخاطبان مجذوب بازی او شده بودند که همه با هم به اتفاق به این باور رسیدند که این بازیگر، زیباترین هنرپیشه‌ای است که تاکنون مشاهده کرده‌اند از این رو باید توجه داشته باشیم که شیوه و چگونگی ایفای نقش توسط یک بازیگر نقش بسزایی در شکل گرفتن او حتی از نظر ظاهری، بین مخاطبان ایفا می‌کند.

وی توضیح داد: چند سال قبل مشغول بازی در یک پروژه بودم که در زمان استراحت در حالی که مشغول نوشیدن چای بودم، دخترخاله یکی از عوامل که سر صحنه حاضر شده بود نزد من آمد و پس از سلام و احوالپرسی من از او درخواست کردم تا دقایقی بنشیند. پس از حضور این خانم، او به رازی اشاره کرد که مدت‌ها در دلش مانده و اکنون تصمیم دارد آن را برای من بیان کند.

بازیگر سریال تاریخی «معمای شاه» یادآور شد: این خانم در ادامه صحبت‌های خود گفت: من اعتقاد دارم آقای الهی قمشه‌ای زیباترین فرد عالم است. صحبت این خانم مرا به یاد ایفای نقش آن هنرمند خارجی در جشنواره پاریس انداخت و این موضوع نمایانگر این است که بازی یک بازیگر و افکار و منش یک فرد معمولی، گاهی می‌تواند به جای زیبایی ظاهری موجب جلب نظر اطرافیان شود.

 

وی همچنین تصریح کرد: سواد و آگاهی، نوع کیفیت ، فعالیت و اخلاق افراد می‌تواند موجب محبوبیت آن‌ها شود چه این فرد هنرمند و چه اینکه فردی معمولی باشد.

بازیگر سریال «تبریز در مه» اظهار کرد: بازیگری که مهارت لازم در این عرصه را نداشته باشد، در لحظه‌ای حساس که زمان بیان کردن دیالوگ‌ها محسوب می‌شود، ناخودآگاه از روی ترس مقابل تماشاگر تمام دیالوگ‌های خود را فراموش می‌کند.

وی با اشاره به تئاتر‌هایی که هم‌اکنون روی صحنه می‌رود، گفت: برخی از تئاتر‌هایی که هم‌اکنون اجرا می‌شود خیلی خوب است و می‌توان گفت به اصطلاح سرشان به تنشان می‌ارزد و از بازیگران توانا در این زمینه بهره می‌گیرند. بسیاری از جوانان با برخورداری از دانش و آگاهی لازم وارد این عرصه شده اند و روندی موفقیت آمیز را پیش روی خود ترسیم کرده‌اند.

این پیشکسوت عرصه بازیگری با اشاره به دلیل حضور بسیاری از بازیگران در شبکه «جم» توضیح داد: به بسیاری از بازیگرانی که از راه این حرفه، زندگی خود را سپری می‌کنند، کاری داده نمی‌شود به همین دلیل آن‌ها وارد شبکه‌هایی مانند شبکه «جم» می‌شوند و تصور می‌کنم اصلی‌ترین دلیل ورود برخی از هنرمندان به این شبکه موضوع مالی و گذران زندگی است. بازیگرانی که تنها از راه بازیگری امرار معاش می کنند، اگر پیشنهادی برای ایفای نقش در  فیلم سینمایی و یا تئاتر نداشته باشند، پس از گذشت مدت زمانی با مشکل جدی رو به رو می شوند و این موضوع را تنها افرادی که در چنین موقعیتی قرار دارند، به درستی درک می کنند.

وی با اشاره به اصلی‌ترین دلیل ماندن خود در عرصه فرهنگ و هنر کشورمان یادآور شد: یک مرتبه سؤالی از خودم پرسیدم، مبنی بر اینکه اگر من از این کشور می‌رفتم، به کجا می‌رفتم؟ وقتی بیشتر با خودم فکر کردم متوجه شدم که در واقع من بعد از ترک کردن ایران به کشور دیگری مثل آلمان یا فرانسه نمی‌رفتم بلکه از دل مردم ایران می‌رفتم، من از ایران جایی نمی‌روم، چون معتقدم هر مسئله‌ای هم که اتفاق بیفتد، اینجا سرزمین من است، اجداد من در این کشور خاک شده‌اند، من اینجا پرورش پیدا کرده‌ام و عاشق مردم کشورم هستم. همچنین دوست دارم در خاک کشور خودم از دنیا بروم.

بازیگر فیلم سینمایی «گل‌های داوودی» در ادامه صحبت‌های خود اظهار کرد: دوست دارم در مملکت و سرزمین خودم باشم و فعالیت کنم، اما نباید فراموش کرد که مشکلاتی در عرصه هنر وجود دارد که برخی از هنرمندان تحمل آن را ندارند، من به این افراد حق می‌دهم چرا که ممکن است وقتی یک بازیگر یا کارگردان کاری نداشته باشد و در شرایط مالی سختی قرار بگیرد، تصمیم به رفتن بگیرد.

 

وی همچنین ادامه داد: نمی‌شود به افرادی که به خارج از کشور رفته‌اند، خرده گرفت که چرا رفته‌ای، اما می‌توانم بگویم که دلم برای آن‌ها می‌سوزد چرا که می‌دانم به مرور زمان نمی‌توانند در کشورهای بیگانه دوام بیاورند چرا که شرایط برایشان بد و بدتر می‌شود.

مشایخی تصریح کرد: نمی‌گویم خارج از ایران رفتار بدی با من می‌شود چرا که همه مردم جهان را دوست دارم، اما اینجا خانه و وطن من است و پدرم و مادرم و فرزندانم همگی در این خاک ریشه دارند. من نمی‌توانم از ایران دل بکنم.

وی در ادامه با اشاره به رویدادی که در آن تصمیم گرفته بود برای ادامه زندگی از ایران برود، توضیح داد: به یاد دارم در یک دوره زمانی از موضوعی ناراحت بودم به همین دلیل به همسرم گفتم که از ایران می‌رویم و دیگر باز نمی‌گردیم. دخترم و نوه‌هایم در آمریکا سکونت دارند به همین دلیل تصمیم گرفتیم نزد آن‌ها برویم، اما وقتی که تنها دوماه از رفتن ما زمان سپری شد، به همسرم گفتم که به ایران بازگردیم، چون نمی‌توانم بیش از این، دور از خاک سرزمینم دوام بیاورم و این اتفاق در حالی رخ داد که در آنجا دختر و نوه‌هایم هم حضور داشتند.

بازیگر فیلم سینمایی «این ترانه عاشقانه نیست» در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به اینکه برخوردار شدن از فرزند دختر یکی از آرزوهایش بوده است، گفت: من سه فرزند دارم و همیشه از خدا می‌خواستم که اول از همه، به من دختر بدهد، اما فرزند اول من پسر و فرزند دومم دختر بود. منظورم از بیان این موضوع این بود که با وجو علاقه بسیاری که به دخترم و دو دختر او دارم، اما نتوانستم دور از وطن و خاک سرزمینم دوام بیاورم چرا که میلیون‌ها انسان در ایران حضور دارند که عاشقانه دوستشان دارم.

وی همچنین تصریح کرد: من به همه نقاط ایران سفر کرده‌ام و در همه جا از سیستان و بلوچستان و کردستان گرفته تا جنوب ایران، افرادی را مشاهده کردم که با من همدل و همزبان هستند، اما به‌طور کلی افرادی هم که رفته‌اند، گناهی نداشته‌اند چرا که شاید شرایط به گونه‌ای برایشان رقم خورده که فرصتی برای ادامه کار و فعالیت نداشتند.

این استاد عرصه بازیگری تلویزیون، سینما و تئاتر توضیح داد: همیشه از نابود کردن درختان و آسیب رساندن به طبیعت ناراحت می‌شوم و معتقدم آسیب رساندن به گیاهان مانند آسیب زدن به انسان‌ها و نابود کردن یک فرد است و در آن لحظه است که از شدت عصبانیت، می‌خواهم همه چیز را بشکافم.

وی با اشاره به علاقه‌اش به برخی از بازیگران سینمای ایران تصریح کرد: شهاب حسینی را خیلی دوست دارم، همچینن پرویز پرستویی و کوروش تهامی را هم خیلی دوست دارم.

مشایخی در بخش دیگری از صحبت‌های خود اظهار کرد: اگر بخواهیم عادلانه قضاوت کنیم، معتقدم که هیچ کشوری به اندازه کشور ما در عرصه ادب افراد شاخص و بزرگی ندارد به عنوان نمونه انگلیسی‌ها شخصیتی بالاتر از شکسپیر ندارند یا فرانسوی‌ها و آلمانی‌ها، سوئدی‌ها و نروژی‌ها هم اینگونه هستند و با اینکه شخصیت‌ها و مفاخر بزرگی داشتند، اما هیچ‌یک از آن‌ها به اندازه بزرگان ما دریک اقیانوس پهناور وسعت و عمق ندارند.

 

وی همچنین افزود: جناب حافظ، جناب سعدی، جناب فردوسی برخی از بزرگان عرصه ادب در کشورمان هستند و در این روند حتی اگر به رده‌های پایین‌تر هم نگاهی بیندازیم، اساتیدی مانند محمدرضا شفیعی کدکنی را مشاهده می‌کنیم که او و شخصیت‌هایی مانند هوشنگ ابتهاج (سایه) از بزرگان و مفاخر کشورمان قلمداد می‌شوند.

بازیگر فیلم سینمایی «رفقای خوب» در ادامه صحبت‌های خود خاطرنشان کرد: هنرمندی که در ایران به‌دنیا آمده، پرورش پیدا کرده و بزرگ شده باید وطنش را دوست داشته باشد به‌خصوص که ما بزرگان زیادی را داریم که به وجود آن‌ها افتخار می‌کنیم و کوروش بزرگ یکی از این شخصیت‌های برجسته است.

این هنرمند پیشکسوت در ادامه با اشاره به پروژه هایی که به تازگی در آن ها به ایفای نقش پرداخته، گفت: در سریال تلویزیونی " در جست‌وجوی آرامش " به کارگردانی سعید سلطانی و تهیه کنندگی علی آشتیانی‌پور به ایفای نقش پرداختم که از بازی در این مجموعه رضایت داشتم.

وی ادامه داد: فیلمنامه سریال تلویزیونی در جست‌وجوی آرامش از ویژگی هایی برخوردار بود که برایم جذابیت لازم را ایجاد می کرد تا در این مجموعه حضور پیدا کنم.

مشایخی با اشاره به حضورش در سریال ماه تی تی نیز خاطرنشان کرد: چند قسمت از فیلمنامه سریال ماه تی تی را به من داده بودند و بسیار کار جالب و خوبی با یک کارگردان حرفه‌ای بود و بنده هم مشغول حفظ کردن دیالوگ‌ها بودم که یک مرتبه فعالیت‌های مربوط به تولید این اثر توقف پیدا کرد.