سالانه هزار و ۵۰۰ میلیارد صرف تحصیل دانش آموزان خارجی می‌شود/جهش ۸۰ هزارنفری دانش آموزان اتباع در سال تحصیلی ۹۸/تحصیل ۱۲۰ هزار دانش آموز خارجی در شهرستان‌های تهران
غلامرضا کریمی، قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین الملل و رئیس مرکز بین الملل و مدارس خارج از کشور در گفت وگوی تفصیلی با خبرنگار گروه جامعه ، به بیان توضیحاتی درباره تعداد دانش آموزان اتباع در کشور، مراکز تحصیل این دانش آموزان، هزینه تحصیل این دانش آموزان، میزان کمک‌های بین المللی برای تحصیل دانش آموزان اتباع، مدرسه ویژه اتباع در کشور، علت تحصیل دانش آموزان اتباع در کنار دانش آموزان ایرانی پرداخت.
: تمامی دانش آموزان اتباع در کشور اجازه تحصیل دارند؟
رئیس مرکز بین الملل و مدارس خارج از کشور: سیاست کلی نظام جمهوری اسلامی بر این بوده که همیشه دانش آموزان و یا کسانی که در سن لازم التعلیم در ایران بوده اند در مدارس داخل کشور تحت پوشش قرار بگیرند و بر اساس دستور مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۳ مقرر شد تمامی کودکان لازم التعلیم افغانستانی چه آن‌هایی که مجوز رسمی دارند و چه آن دسته از دانش آموزانی که مجوز لازم را ندارند. اگر در سن تحصیل هستند در مدارس ثبت نام شوند. از این مقطع زمانی که مصوبه هیات دولت را داشتیم درب همه مدارس کشور بر روی تمامی کودکان اعم از ایرانی و غیر ایرانی باز شد. این افراد به مدارس محل سکونت خود مراجعه می‌کنند و ثبت نام می‌کنند.
: علت اینکه در برخی استان‌های کشور دانش آموزان اتباع تبت نام نمی‌شوند چیست؟
قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین الملل: در برخی استان‌ها اتباع خارجی نمی‌توانند سکونت داشته باشند. آموزش و پرورش هم اعلام کرده هر دانش آموز اتباعی هر جایی که سکونت داشته باشد و اجازه سکونت دارد می‌تواند در مدارس حضور یابد.
: تعداد دانش آموزان اتباع در کشور چه میزان است؟
در حال حاضر ۵۵۸ هزار و ۸۰ دانش آموز تبعه خارجی در مدارس داریم که از این تعداد ۴۷۴ هزار و ۲۵۵ هزار نفر اتباع افغانستانی هستند که از بعد از دستور مقام معظم رهبری سالانه بین ۲۰ تا ۳۰ هزار نفر به تعداد دانش آموزان اتباع خارجی ما اضافه شده است. سیاست کلی نظام بر این است که هیچ دانش آموزی خارج از مدرسه باقی نماند و اعتقاد ما بر این است که اگر کسی فرصت تحصیل از دستش برود نمی‌تواند در سنین بعدی آن را جبران کرد؛ لذا هم اکنون که این دانش آموزان در کشور هستند علی رغم تمام محدودیت‌ها اراده بر این است که این دانش اموزان بتوانند در مدارس ثبت نام کنند.
: در سال تحصیلی جدید چند دانش آموز اتباع در مدارس ثبت نام کرده اند؟
رئیس مرکز بین الملل و مدارس خارج از کشور: در سال تحصیلی ۹۸ با یک جهش ۸۰ هزار تایی در ثبت نام دانش آموزان اتباع مواجه شدیم که در حال بررسی علت این افزایش ۸۰ هزار تای هستیم. میزان ثبت نامی‌ها برای سال گذشته ۴۷۴ هزار نفر وبرای امسال ۵۵۸ هزار نفر بوده است.
: میزان کمک‌های بین المللی برای هزینه تحصیل دانش آموزان اتباع چقدر است؟
قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین الملل: برای رفع هزینه‌های این دانش آموزان در عرصه بین الملل این نرم وجود دارد که کمک‌های بین المللی به کشور‌ها اعطا می‌شود. متاسفانه حجم و میزان کمک‌های بین المللی به کشور ما بسیار محدود است و ما مرتبا اعتراض خود را به مجامع بین المللی و کمیساریای عالی پناهندگان اعلام کردیم. مجموع هزینه ما برای این دانش آموزان چیزی حدود هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است، ولی کمکی که سازمان‌های بین المللی انجام می‌دهند چیزی کمتر از دو درصد این مبلغ است و معمولا روال سازمان‌های بین المللی این است که بین ۴۰ تا ۶۰ درصد هزینه‌ها را تامین کنند.
: تحصیل دانش آموزان اتباع و ایرانی باعث ایجاد چالش برای وزارت آموزش و پرورش نشده است؟
معاون وزیر آموزش و پرورش: علی رغم اینکه برای این دانش آموزان فرصت تحصیل را فراهم کرده ایم این دانش آموزان از تامین لوازم التحریر، لباس مدرسه، کفش و خیلی از مسائل بهداشتی که باید رعایت کنند به دلیل محدودیت‌های مالی برخوردار نیست و این مسائل را رعایت نمی‌کنند. عدم رعایت این شرایط باعث ایجاد چالش‌هایی برای مدارس ما و موجب اعتراض برخی از اولیا شده است. این شرایط باعث شد که آموزش و پرورش دوره‌های آموزش‌های بین فرهنگی را برای مدیران و معلمان این مدارس برگزار کند تا تعارض نهادینه شده‌ای در این مدارس بین دانش آموزان ایرانی و دانش آموزان اتباع به وجود نیاید.
: تعداد دانش آموزان اتباع در کدام استان‌ها بیشتر است؟
رئیس مرکز بین الملل و مدارس خارج از کشور: در برخی از استان‌ها تعداد دانش آموزان اتباع خیلی زیاد است مثل شهرستان‌های تهران که ۱۲۰ هزار دانش آموز خارجی داریم. در خود شهر تهران حدود ۴۴ هزار دانش آموز، در مشهد ۵۰ هزار نفر و اصفهان و شیراز و سیستان در رتبه‌های بعدی هستند. در مجموع در ۱۷ استان کشور پذیرای دانش آموزان اتباع هستیم.
: آموزش و پرورش برای فراهم کردن تحصیل این دانش آموزان با چالش مالی مواجه نشده است؟
قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین الملل: با توجه به اینکه تعداد این دانش آموزان اتباع خیلی افزایش پیدا کرده در حال برنامه ریزی با وزارت کشور برای ساماندهی وضعیت این دانش آموزان برای سال تحصیلی آینده هستیم. این دانش آموزان چالش‌های مالی جدی را برای آموزش و پرورش ایجاد کرده است.
: سازمان‌های بین المللی در داخل کشور ما مدرسه می‌سازند؟
رئیس مرکز بین الملل و مدارس خارج از کشور: تعدادی مدرسه هر سال با کمک‌های بین المللی ساخته می‌شود و به طور متوسط ۱۲ تا ۱۳ مدرسه در کشور ساخته می‌شود. ولی معمولا این مدارس را در مکان‌های می‌سازیم که دانش آموزان اتباع خیلی زیاد هستند و کمبود مدرسه وجود دارد تا این مدارس بتواند کمبود بخشی از فضای آموزشی ناحیه و مدرسه را جبران کند. این مدارس ویژه اتباع نیستند.
: مدرسه ویژه اتباع در کشور وجود دارد؟
قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین الملل: در کشور مدرسه ویژه اتباع نداریم. در مدارس دانش آموزان ایرانی و اتباع کنار هم درس می‌خوانند.
: علت تحصیل دانش آموزان اتباع در کنار دانش آموزان ایرانی چیست؟
رئیس مرکز بین الملل و مدارس خارج از کشور: علت این موضوع هم این است که در کشور‌های خارجی پناهندگان را در کمپ‌ها اردوگاه‌های خاص نگهداری و در آنجا ایزوله می‌کنند، ولی در کشور ما پناهندگان در سطح شهر پخش هستند و در مکان‌های خاصی نگهداری نمی‌شوند. به همین دلیل فرزندان آن‌ها به هر مدرسه‌ای که نزدیک خانه آن‌ها است مراجعه می‌کنند و لذا مدرسه خاص برای اتباع و خارجی‌ها در کشور وجود ندارد. این وضعیت در کشور ما وجود ندارد. به همین دلیل آن‌ها در کنار هم درس می‌خوانند.
: نسبت دانش آموزان دختر و پسر در دانش آموزان اتباع در کشور ما به چه صورت است؟
معاون وزیر آموزش و پرورش: این نسبت نزدیک به هم است و ۵۲ درصد پسر و ۴۸ درصد دختر هستند. این دانش آموزان با نظام آموزشی کشور خودمان آموزش می‌بینند.
: دانش آموزان پناهنده در کشور ما بر اساس چه نظام آموزشی تحصیل می‌کنند؟
قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین الملل: کشور‌های دنیا به این جمع بدنی رسیده اند که بهینه‌ترین مدل برای آموزش دانش آموزان پناهنده ادغام در نظام آموزشی کشور میزبان است. به این دلیل که این دانش آموزان قرار نیست که بعد از ۶ ماه یا یک سال به کشور خود بازگردند و سکونت آن‌ها در خیلی از مواقع دائم می‌شود.
: هینه‌ترین حالت آموزش دانش آموزان پناهنده چیست؟
کریمی: در کشور‌های اروپایی نام ایران جز ۶ کشور برتر دنیا قرار دارند که تمامی دانش آموزان پناهنده را در نظام آموزشی داخلی خودش ادغام کرده و لذا این بهینه‌ترین حالت است که مشابهه دانش آموزان ایرانی آموزش ببینند.
: علت اینکه اقدامات ایران در حمایت از پناهنده منفی جلوه داده می‌شود؟
رئیس مرکز بین الملل و مدارس خارج از کشور: متاسفانه سلطه خبری بین المللی بر این است که هیچ تصویر مثبت از ایران در محیط بین المللی ارائه نشود. این موضوع یک برنامه ریزی سازمان یافته است. اقدامات مثبتی که ایران در زمینه پناهندگی و کمک به دانش آموزان و اینکه هیچ بچه‌ای خارج از مدرسه باقی نمی‌ماند در هیچ رسانه‌ای منعکس نمی‌شود. علت بخشی از این خودمان هستیم که خیلی در ارائه اقدامات در محیط بین المللی حرفه‌ای نیستیم و بخشی از آن هم اراده رسانه‌ها است.
: رسانه‌های داخلی تا چه اندازه‌ای به خدمات پناهندگان می‌پردازند؟
قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین الملل: متاسفانه در رسانه‌های داخلی هم به اخبار منفی خیلی جزئی مثل عدم ثبت نام ۱۰ دانش آموز پرداخته می‌شود و کمتر به خدمات پرداخته می‌شود. در حالی که در دنیا وقتی یک پروژه برای ۲ هزار نفر از آوارگان اجرا می‌شود به شدت روی آن مانور داده می‌شود درحالی که به خدمات گسترده‌ای که دولت در این شرایط تحریم انجام می‌دهد کمتر پرداخته می‌شود. متاسفانه رسانه‌های داخلی هم بیشتر به همین نقاط ضعف کوچک می‌پردازند.
: آموزش و پرورش چه اقدامی برای برون رفت از عدم پوشش اقدامات ایران در حمایت از پناهنده‌ها انجام می‌دهد؟
معاون وزیر آموزش و پرورش: برای شکستن این فضا برنامه ریزی‌هایی شده تا کنفرانس بین المللی دیپلماسی آموزشی با تاکید بر آموزش پناهندگان در دانشگاه خوارزمی ۲۰ اسفند برگزار شود. از نمایندگی سازمان‌های بین المللی و سازمان‌های غیردولتی بین المللی و اساتید دانشگاه‌ها برای شرکت در این کنفرانس دعوت شده است. ایراد کار ما این است که ادبیات علمی پیرامون این موضوع کم تولید می‌شود.
: ایران چند هزار پناهنده را در خود جای داده است؟
رئیس مرکز بین الملل و مدارس خارج از کشور: به عنوان مثال با تدوین کنندگان گزارش ارزیابی جهانی یونسکو صحبت کردیم که در سال ۲۰۱۹ به آموزش پناهندگان و مهاجرین اختصاص پیدا کرده بود گلایه کردند که چرا در ۴۰۰ صفحه گزارش تهیه شده که راجب به هر کشور آفریقایی ۴ صفحه مطلب درج شده بود، ولی راجب ایران که ۵۰۰ هزار پناهنده را درون خود پذیرش می‌کند کمتر اطلاعاتی پوشش داده و اشاراتی در حد نام شده است. تدوین کنندگان این گزارش بیان کردند که منِ استاد دانشگاه وقتی گزارش تدوین می‌کنم نمی‌توانم از روی روزنامه مجله و مطالب غیر مستند استفاده کنم و باید از مقالات علمی پژوهشی و از کتاب‌هایی که گزارش معتبر داشته باشند مطالبم را تهیه کنم. در حالی که اطلاعات خاصی در مجلات معتبر جهانی درباره موضوع پناهندگان در ایران که کار علمی روی آن انجام شده باشد وجود نداشته است. در این کنفراس بین المللی که با همکاری دانشگاه‌های مختلف کشور برگزار می‌شود ۳۰ مقاله عملی پژوهشی راجب این موضوع تولید خواهد شد و بخشی از این مقالات را بعدا در انتشارات معتبر در سطح بین المللی منتشر می‌کنیم. با این اقدام ترویج ادبیات علمی پیرامون آموزش پناهندگان در خارج از کشور فراهم می‌شود و جلوی این قبیل بهانه‌ها گرفته می‌شود.