شوخیهای انتگرالی!
هدف هم فقط انتگرال نیست؛ گاهی سخن از لگاریتم است و گاه مثلثات. حتی فقط بحث ریاضیات هم نیست. قوانین فیزیک و موازنههای شیمی مدرسه نیز در قالب این شوخی قرار گرفتهاند. نگاه اصلی همه این شوخیها به یک نکته است: چرا این مباحث که نسبتا به طور عین به عین دوباره در دانشگاه تدریس میشود، باید در دوره دبیرستان و آن هم با سختی بسیار تدریس شود ومحتوای آموزشی ارائه شده در مدارس ایران چقدر به کار دانشآموزان میآید؟ در ادامه با نگاهی به این شوخیها از انتقاد استادان و فرجام این تغییرات نوشته ایم.
آمادگی زندگی به جای انتگرال
دانشآموزان بسیاری در طول دوران تحصیل خود با این سوال مواجه شدهاند که آن چه را میخوانند، قرار است در کجای زندگی خود استفاده کنند؟ با این حال پاسخ گویی به این سوال چه از جنبه توجیه دانشآموزان و چه از جنبه تغییر همواره فراموش شده یا هیچ پاسخی به آن داده نشده یا باتاخیر زیاد انجام شده است.
حجتالاسلام علی ذوعلم، رئیس سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی در نشستی خبری، درباره حذف مبحث انتگرال از کتابهای ریاضی دوره متوسطه گفته است: «بچهها باید در دانشگاه انتگرال بخوانند نه در مدرسه؛ گاهی انتقادها به ما، این است چرا دانشآموزان باید همه چیز را در مدرسه بخوانند؟ آنها باید برای زندگی آماده شوند و بتوانند گلیم خودشان را از آب بیرون بکشند».
وی ادامه داد: «حذف برخی مباحث از کتاب ریاضی درست بوده و چه بسا نیاز به حذفیات بیشتری داشته باشیم. باید از دانشآموزان پرسید که آیا به همه آموزشها نیاز دارند یا خیر؟» یک معلم ریاضی هم در این باره نوشت: راستش خونم به جوش آمد و یاد سالهای تحصیل و تدریس در دبیرستان و دانشگاه افتادم. یاد جبر و آنالیز، مثلثات، هندسه تحلیلی و ریاضیات جدید و حسابان و سه معادله و سه مجهول و هزار یک .. دیگری افتادم که در دبیرستان به زور دگنک توی کله مان کردند و بعدها من هم همانها را توی کله بچههای مردم کردم بگذریم از درسی به نام محاسبات عددی یا معادلات دیفرانسیل که عملا سعی داشتند از ما به عنوان ماشین حساب و کامپیوتر کار بکشند.
در آن سالهایی که ریاضیات تدریس میکردم، بارها بچهها از من پرسیدند که آقا معلم، این چیزها به چه درد ما میخورد؟ و پاسخ این بود که بعدا خواهید فهمید! بعدا، اما هرگز برای خود من هم نیامد!
انتگرال شبیه مراعات نظیر
اما این دیدگاه رئیس سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی مخالفان جدی هم دارد. استادان ریاضی دانشگاه از مهمترین مخالفان حذف این درس از دوره متوسطه اند. یکی از این استادان معتقد است که مشتق و انتگرال از مهمترین کشفیات ریاضی توسط نیوتن و لایب نیتس بوده و وقتی این کشفیات از دانش آموز گرفته شود، در اصل انگیزه تحصیل ریاضی از دانش آموز گرفته میشود.
یکی دیگر از استادان ریاضی حذف انتگرال را ضربهای به آینده مهندسی میداند. این استاد ریاضی دانشکده فنی گفته است: «ما با دانشجویانی که مباحث انتگرال را در دوران دبیرستان خوانده اند، مشکل داریم. حالا فکر کنید این درس حذف شود و دانشجو قرار باشد در خود دانشگاه آن را بیاموزد که بسیار دشوارتر خواهد شد.» این استاد دانشگاه برخورها درباره به درد نخور بودن انتگرال را هم در حد شوخی دانست و انتگرال را اصلیترین و بنیادیترین مبحث ریاضی برای بسیاری از رشتههای فنی برشمرد.
او در ادامه هم گفته است: «این حرف که انتگرال به درد نمیخورد مثل این است که دانش آموختگان رشتههای انسانی بگویند مراعات نظیر کجا به درد زندگی ما میخورد؟!»
شوخیهای انتگرالی!
۹۹ درصد ترک تحصیل تو زمان دبیرستان به خاطر انتگرال بود، بعد الان میگن باید تو دانشگاه بخونن نه دبیرستان!
انتگرال رو حذف کردین، چون بچهها باید برای زندگی آماده شن؟ عذر میخوام مشتق، کسینوس، هایپربولیک ۳۰ درجه، پیوند کوالانسی، پیوند یونی کجای زندگیمه؟ میشه نشونم بدین؟
انتگرال رو حذف کردن که حواسمون از کرونا پرت بشه!
با حذف انتگرال از دبیرستان الان میتونم هر بچه دبیرستانی رو دیدم بگم دیپلم زمان ما اندازه فوق لیسانس شما میارزه.
من حاضر بودم کنیزی انتگرال رو بکنم، ولی فرایند کاهش نیکوتین آمید آدنین دی نوکلئوتید و ایجاد پیوند با پروتون بار مثبت هیدروژن رو نخونم.
یه انتگرال رو بذارید دیگه برا مردم بمونه.
نمونههای دیگری مثل انتگرال
کاربران بعد از حذف انتگرال، پیشنهادهای دیگری هم برای حذف از دروس مختلف دوره متوسطه داشتند مثل پیوند کوالانسی، جدول مندلیف، گرامر زبان انگلیسی، پایتخت کشورها، اسم رودخانه ها، نام پادشاهان دورههای مختلف، آرایههای ادبی، مثلثات، استدلال استقرایی، استدلال استنتاجی، آمار، جبر و احتمال، قواعد دستور زبان عربی و.
البته شاید خیلی از این موارد بالا مثل گرامر عربی و انگلیسی، تاریخ و... در طول زندگی به دردمان بخورد، ولی برخی از آنها هیچ گاه در هیچ کجای زندگی به دردمان نمیخورند و فقط برای مباحث بنیادین و اختصاصی هر رشتهای کاربرد دارند.
البته این فهرست میتواند به مباحث بیشتری هم اختصاص پیدا کند.
سابقه و فرجام تغییرات جنجالی
اعمال تغییرات در کتابهای درسی همیشه موافقان و مخالفانی داشته و گاهی به جنجال هم کشیده شده است. چند سال پیش حذف پتروس فداکار همان کودک هلندی که انگشت در شکاف سد کرده بود تا جان مردم روستا را نجات دهد، صدای برخی را در آورد هرچند بعدتر آنها این موضوع را پذیرفتند که حذف یک قصه خیالی که با منطق هم سازگار نیست، اشکالی ندارد. چند سال بعد دوباره عدهای به حذف اشعار برخی چهرهها مثل اخوان ثالث، هوشنگ ابتهاج، نیما یوشیج و ... اعتراض داشتند و هنوز هم حتی به جایگزین شدن اشعار این شاعران معترض میشوند.
سال گذشته هم که ماجرای تغییر اصطلاحات خارجی درس زیست حواشی زیادی را ایجاد کرد، این بار دیگر پای حذف در میان نبود بلکه بحث جایگزینهایی مثل «آویزه» به جای «آپاندیس»، «سپردیس» به جای «تیروئید» و ... بود. جایگزینهایی که نه تنها سوژهای برای شوخی کاربران شبکههای اجتماعی بود بلکه صدای زیست شناسان و مدرسان این درس را هم در آورده بود. البته در تمام این اتفاقات آموزش و پرورش از تصمیمش کوتاه نیامد و کتابهای درسی به همان شکل مد نظر آموزش و پرورش به چاپ رسید. درباره انتگرال هم با این که انتقادهایی به حذف آن توسط استادان ریاضی وارد است، اما به نظر نمیآید آموزش و پرورش در تصمیمش تغییری اعمال کند.