با پرنده بمب انداز یزدی آشنا شوید

به گزارش خبرنگار گروه جامعه ، هوبره نماد استان یزد است. پرنده بمب انداز یا هوبره یکی از پرندگان زیبای ایران است. این پرنده دونده خاکی رنگ به جای پرواز کردن بر روی زمین می‌دود و راه می‌رود. پرنده گردن دراز ایرانی از تیره درناسانان است.

اندازه و سایز هوبره

چثه این پرنده کمی بزرگ است. بدنی به طول ۶۰ سانتی متر دارد. دو بال آن طولی به پهنای ۱۵۰ سانتی منر یا معادل ۱.۵ متر است.

محیط زیست و زیستگاه هوبره

این پرنده بیابان دوست است. هوبره‌ها در بیابان‌ها و مناطق کویری، ریگزارها، دشت‌ها و تپه‌های ماهوری با پوشش بسیار کم و پراکنده بوته‌ها زندگی می‌کنند.

پراکندگی (پراکنش) و جمعیت هوبره

از جمعیت این پرنده تعداد مشخصی نیست. در جهان این پرنده پرطرفدار در مناطقی، چون بیابان‌های سوریه، عراق، جزایر قناری، جزایر شرقی، افغانستان، عربستان، روسیه، جنوب فلسطین، ارمنستان و مغولستان پراکندگی دارد. یکی دیگر از مناطق پرطرفدار هوبره بیابان‌ها و مناطق نیمه بیابانی ایران است. براساس پژوهش‌های صورت گرفته این پرنده در فصل زمستان و پاییز در ایران بسیار دیده می‌شود. بر اساس گزارش و شواهد بدست آمده، آن‌ها در استان‌هایی، چون کرمان، یزد، فارس، سمنان، خراسان رضوی و تهران تخم گذاری می‌کنند.

این پرنده چثه نسبتا بزرگی در میان پرندگان دارد. پر‌هایی به رنگ قهوه‌ای روشن و یا خاکی دارد. دسته‌ای پر سفید رنگ در نقاطی از بدنش همچون پیشانی دیده می‌شود. در جنس نر پر‌هایی ریشگونه به رنگ سیاه پایین گردنش به چشم می‌خورد. چشمان این پرنده درشت و زرد رنگ است.

تغذیه و رژیم غذایی هوبره

هوبره حیوانی همه چیز خوار است. در رژیم غذایی این پرنده گیاهان، حشرات و حیوانان ریز جثه مانند قورباغه به چشم می‌خورد.

تولید مثل هوبره

هوبره‌ها، پرندگانی وفادار به زندگی زناشویی هستند. آن‌ها بر روی زمین با استفاده از گیاه گون و خاک لانه‌ای می‌سازند، که به سادگی با چشم قابل تشخیص نیست و ۲ تا ۳ تخم به رنگ خاکی در لانه می‌گذارند.

وضعیت حفاظت و حمایت هوبره

این پرنده در دنیا و ایران از جمله پرندگان حفاظت شده بشمار می‌روند. خطر انقراض این گونه زیبای بیابانی را تهدید می‌کند. این خطر عوامل و دلایل بسیاری دارد. چرای دام یکی از علل تهدید نسل آنهاست. لانه و تخم‌های این پرنده به رنگ خاک و بر روی زمین است. دام‌های اهلی به هنگام چرای روزانه لانه‌های آن‌ها و تخم‌هایشان را در مسیر حرکت تخریب می‌کنند. دلیل عمده و مهم دیگر شکار بی رویه و قاچاق این پرنده نازنین به کشور‌های شیخ نشین اعراب است.

قاچاق هوبره

بر اساس فرهنگ و سنت قدیمی شکار هوبره که در کشور‌های عربی رواج دارد، متاسفانه این پرنده محبوب اعراب است (مخصوصا عربستان). آن‌ها پرندگان شکاری، چون شاهین را برای شکار این پرنده تربیت می‌کنند. رواج و تفریط در انجام این سنت در عربستان موجب کم شدن چشمگیر هوبره در این کشور شده است. چندی ست قاچاقچیان حیوانات برای سود بیشتر این پرنده ارزشمند را به طور غیر قانونی از ایران خارج و به کشور‌های عربی منتقل می‌کنند.

نقش و وظیفه هوبره در طبیعت

این پرنده در زنجیره غذایی بیابان نقشی چشمگیر دارد. خود پرنده غذای لذیذ برای پرندگان شکاری همجون عقاب و شاهین و خود انسان (که به هیچی رحم نمی‌کنیم؟! حتی خودمان) است. این درحالی ست که خود پرنده از دسته همه چیز خواران است. او با خوردن بذر گیاهان و دفع آن در جایی دیگر به پراکنش گیاهان کمک می‌کند.

پرندگان زیباترین جانوران روی زمین هستند. جذاب‌ترین توانایی آن‌ها پرواز کردن است. این پرنده جذاب و پرطرفدار با وجود داشتن توانایی پرواز کردن علاقه بسیاری به راه رفتن و دویدن در بیابان را دارد. این پرنده ریشدار حتی در مواقع خطر دویدن بر روی زمین را ترجیح می‌دهد. این پرنده زیبا با آن گردن بلند، در دو جنس نر و ماده به یکدیگر بسیار شبیه اند. تنها موردی که وجه تمایز آنهاست، پر‌های ریش مانندی ست که روی گردن نر‌ها قرار دارد. این طناز بیابان‌های ایران، به گونه‌ای شگرف خود را با محیط زندگی خود وفق داده است.

این همخوانی و همراه شدن با طبیعت تا جایی ست، که رنگ پر‌های این پرنده به رنگ خاک و محیط است. این پرندگان لانه‌ی خود را به رنگ تخم‌های خود (خاکی) می‌سازند. این امر سبب می‌شود، لانه این پرنده به آسانی قابل تشخیص نباشد. وفاداری در زندگی زناشویی یکی دیگر از ویژگی‌ها آن‌ها است.

پرنده بمب انداز بیابان

تناسب ویژه این پرندهبا محیط اطراف، پوشش مطمئن برای مخفی ماندن از دید شکارچیان است. این پرنده جذاب و پرطرفدار دونده ماراتون بیابان است. این پرنده حتی زمانی که احساس خطر می‌کند، ترجیح می‌دهد بر روی زمین بدود. در هنگام پرواز اگر مورد تعقیب و حمله پرندگان شکاری قرار گیرد، مدفوع چسبناک خود را مانند بمب به سمت پرنده شکاری پرتاب می‌کند. چسبناک بودن مدفوع این پرنده باعث چسبیدن پر‌های پرنده شکاری و مختل شدن پروازش می‌گردد.

«هوبره» به دلیل شیوه دفاعی اش در برابر پرندگان شکارچی «پرنده بمب انداز» نام گرفته است. این پرنده زمانی که احساس خطر کند، مدفوعی چسبناک که مانند یک بمب است به سمت دشمنش پرتاب می‌کند، این بمب طبیعی در بیشتر اوقات باعث می‌شود پر و بال پرنده شکارچی به هم بچسبد و سقوط کند. این پرنده را بیشتر می‌توان در دشت‌های باز با پوشش گیاهی کم دید، «هوبره» پراکندگی جهانی محدودی دارد و بیشترین جمعیت آن در ایران زندگی می‌کنند.

رفتار جالب «هوبره» باعث شده که به عنوان پرنده‌ای مرموز شناخته شود، برای مثال این پرنده در زمان جفت گیری می‌رقصد و این مورد مهمترین شاخصه اکوتوریستی این گونه پرنده است. هوبره را می‌توان از شروع فصل زمستان تا اوایل بهار در منطقه شکار ممنوع قره تپه در استان یزد، پارک ملی کویر و پارک ملی توران در استان سمنان دید. هوبره گاهی در کشتزار‌های یونجه هم دیده می‌شود.