ادامه جدال ضرب الاجل‌ها در وین / عراقچی: طرف مقابل از تحریم دل بکند
فدریکا موگرینی ظهر دیروز در جمع خبرنگاران حاضر در مقابل هتل کوبورگ از اختلافات باقیمانده هسته‌ای و مسیر سختی سخن گفت که باید طی روزهای اتی طی شود: "مذاکرت به مرحله سخت خود رسیده است. برخی وزرا امروز(سه شنبه) وین را ترک می‌کنند اما ما همچنان به مذاکرات هسته‌ای با ایران ادامه می‌دهیم. ضرب الاجل تعیین شده (7 جولای) نیز انعطاف پذیر است و ما چند روز دیگر مذاکرات را دنبال خواهیم کرد."
این اظهارات موگرینی نشان از وجود اختلافاتی است که همچنان میان طرفین باقی مانده و رسیدن به توافق نهایی را در گلوگاه پایانی سخت ساخته است. یکی از این موارد، مربوط به بازگشت فوری تحریم‌ها و مکانیزم آن و دیگری اختلاف بر سر لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران است. دراین خصوص نه تنها میان ایران وآمریکا، بلکه میان آمریکا و دو عضو شرقی 1+5 یعنی روسیه و چین اختلاف وجود دارد.
مانور دموکراتهای ناراضی علیه مذاکرات هسته ای
ورود آشکار دموکراتهای ناراضی به صحنه تقابل با کاخ سفید طی ساعات اخیر، نشان دهنده سخت‌تر شدن بازی در وین است. یکی از این افراد بن کاردین سناتور دموکرات عضو کمیته سیاست خارجی آمریکاست. کاردین ابعاد توافق خوب را این گونه تشریح کرده است: "توافق خوب توافقی است که در آن تحریم‌های ایران به صورت مرحله‌ای رفع شود و حق بازرسی از اماکن نظامی ایران نیز به آژانس بین المللی انرژی اتمی اعطا شود!"
لازم به ذکر است که غیر از بن کاردین، باب منندز سناتور مشهور حزب دموکرات آمریکا نیز هدایت و مدیریت دموکراتهای مخالف توافق هسته‌ای را از سوی نتانیاهو و لابی آیپک بر عهده گرفته است.
علاوه بر این موارد، میان اعضای دولت اوباما نیز بر سر توافق هسته‌ای با ایران و انعطاف بر سر برخی موارد اختلافی اتفاق نظر وجود ندارد. همین مسئله سبب شده است تا همچنان آمریکا اراده کافی را برای رسیدن به توافق نهایی نداشته باشد.
ابهامی که هنوز برای خبرنگاران حل نشده است
یکی از اصلی ترین ابهامات موجود در محل مذاکرات هسته‌ای، مربوط به ترک برخی وزرای خارجه اعضای 1+5 و عدم بازگشت احتمالی برخی از آنهاست. در این میان، سوال اصلی اینجاست که آیا جهت اعلام توافق هسته‌ای اساسا نیاز به حضور وزرای امور خارجه همه اعضای 1+5 وجود دارد یا خیر؟
در این میان، یک منبع آگاه نزدیک به تیم مذاکره کننده هسته‌ای فرانسه به خبرنگار میزان می‌گوید: "به نظر می‌رسد تا زمان عدم تفاهم دو طرف (ایران و اعضای 1+5) حول موارد اختلافی باقیمانده، نمی‌توان تاریخ دقیقی را برای بازگشت وزرا معین کرد. با این حال واقعا مشخص نیست که آیا جهت اعلام توافق نهایی حضور همه وزرا لازم است یا خیر!"
با این اوصاف ابهامات موجود میان خبرنگاران در خصوص لزوم یا عدم حضور همه وزرای امور خارجه در لحظه اعلام توافق احتمالی، به قوت خود باقی مانده است. اگرچه اعلام شده است که در پایان مذاکرات سندی به سبک و سیاق توافقنامه موقت ژنو امضا نخواهد شد، اما شاید تشریفات دیپلماتیک مربوط به اعلام توافق نهایی، حضور وزرای امور خارجه اعضای 1+5 را الزامی سازد. لازم به ذکر است که در جریان قرائت بیانیه لوزان، همه وزرای امورخارجه اعضای 1+5 به غیر از روسیه در لحظه قرائت بیانیه حاضر بودند.
مدیر انجمن منع گسترش تسلیحاتی آمریکا در گفت و گوی اختصاصی با میزان:
نسبت به توافق نهایی خوشبین هستم
با وجود اختلافات موجود میان ایران و اعضای 1+5، مدیر انجمن منع گسترش تسلیحاتی آمریکا در گفت و گو با خبرنگار میزان در وین اظهارداشت که نسبت به توافق نهایی میان طرفین خوشبین است.
"کلسی داون پرت" در این خصوص می‌گوید: "اینکه اختلافاتی میان طرفین در مذاکرات هسته‌ای وجود دارد کاملا طبیعی است. با این حال من درکل نسبت به توافق هسته‌ای با ایران خوشبین هستم. به نظر من یک توافق خوب هسته‌ای برای هر دو طرف فوایدی به دنبال داشته و در حوزه امنیت بین المللی نیز انعکاس مستقیمی خواهد داشت."
پیش بینی‌هایی که نادرست از آب در آمد
یکی دیگر از سوژه‌هایی که روز گذشته به شدت مورد توجه خبرنگاران قرارگرفته است، پیش‌بینی‌های قطعی نادرستی بود که از سوی برخی رسانه‌ها و خبرنگاران بیان شده است. دریکی از این موارد، ایتارتاس مدعی شده بود که مراسم اعلام توافق هسته‌ای امروز(سه شنبه صبح) در وین برگزار خواهد شد و پس از آن وزرا به کشورهایشان باز خواهند داشت. همچنین برخی خبرنگاران غربی نیز به نقل از منابع آگاه از احتمال توافق در صبح سه‌شنبه خبر می‌دادند. با این حال نه تنها طی ساعات اخیر نشانه‌ای از توافق مشاهده نشده است، بلکه شواهد موجود نشان از استمرار اختلافات طرفین دارد.
در این خصوص محمد قادری خبرنگار ایرانی حاضر در محل مذاکرات هسته‌ای به خبرنگار میزان می‌گوید: "بخشی از این پیش بینی‌های نادرست می‌تواند طبیعی و ناشی از پیچیدگی مذاکرات باشد اما برخی از آنها ناشی از شیطنت و گمانه زنی‌های بی‌پایه و اساس است. تاکنون در هر دور از مذاکرات هسته‌ای، شاهد مجموعه‌ای از پیش بینی‌ها بوده‌ایم که در نهایت بسیاری از آنها تحقق پیدا نکرده است."
ادامه جدال ضرب الاجل‌ها در وین
جدال ضرب الاجل‌های اعلامی در هتل کوبورگ وارد مرحله‌ای تازه شده است. اگرچه برخی از رسانه‌ها به استناد به سخنان موگرینی روز 5 شنبه را به عنوان ضرب الاجل نهایی مذاکرات هسته‌ای اعلام کرده‌اند، اما برخی منابع غربی دیگر از احتمال تمدید مذاکرات تا روز یکشنبه و بلکه بیشتر خبر می‌دهند. با این حال به نظر می‌رسد آنچه در جدال ضرب الاجل‌ها مغفول مانده، موضوعات اصلی و اختلافاتی است که منجر به طولانی‌تر شدن مذاکرات شده است.
خبرنگاران اروپایی به شدت کلافه هستند
خبرنگاران اروپایی حاضر در محل مذاکرات هسته‌ای، به شدت نسبت به آنچه در وین می‌گذرد کلافه هستند. این کلافگی ریشه در تحولاتی دارد که هم اکنون در آتن رخ می‌دهد. موسی عاصی خبرنگار المیادین که هم اکنون از محل مذاکرات هسته‌ای جهت پوشش تحولات یونان به آتن سفر کرده است در این مورد می‌گوید: "آنچه در یونان می‌گذرد انقلابی واقعی در اروپاست. من الان به چشمان خود شاهد ایستادگی یونانی‌ها در مقابل اروپای واحد هستم. در چنین شرایطی باید میان مذاکرات هسته‌ای ایران و اعضای 1+5 و پوشش تحولات یونان یکی را انتخاب کرد. از این رو بسیاری از خبرنگاران اروپایی میان این دو پدیده همزمان و موازی سردرگم مانده‌اند."
داد و فریاد کویتی‌ها هم راه به جایی نبرد
شانتاژ رسانه‌ای روزنامه کویتی الرای العام در خصوص دخالت ایران در امور داخلی کویت، که با هدف تاثیرگذاری منفی بر جو مذاکرات هسته‌ای و با هدایت و مدیریت مستقیم عربستان سعودی و دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس منتشر شد در عمل نتوانست خللی در مسیر مذاکرات هسته‌ای ایجاد کند.
لازم به ذکر است که رسانه‌های غربی نیز نسبت به ادعای الرای العام واکنش چندانی نشان نداده و صرفا بر روی آنچه در هتل کوبورگ می‌گذرد تمرکز کرده‌اند. این اقدام روزنامه‌ها و رسانه‌های عربی در خلال مذاکرات هسته‌ای و در گلوگاه‌های حساس زمانی آن مسبوق به سابقه بوده است.
وقتی همه از رویترز ناراضی هستند
نارضایتی شدید خبرنگاران، دیپلمات‌ها و کارشناسان مستقر در محل مذاکرات هسته‌ای از خبرگزاری رویترز همچنان ادامه دارد. این خبرگزاری در روز یکشنبه و در گزارشی زرد و جنجالی از فعالیت پررنگ فاحشه خانه‌های اتریشی در زمان برگزاری مذاکرات هسته‌ای خبر داده بود. به این ترتیب، رویترز خبرنگاران و سایر افرادی که برای پوشش مذاکرات هسته‌ای به وین سفر کرده‌اند را به فساد اخلاقی متهم نموده است.
این اقدام رویترز منجر به اعتراض بسیاری از خبرنگاران و حتی دیپلمات‌های حاضر در محل مذاکرات نسبت به این خبرگزاری بد سابقه شده است. یک روزنامه نگار غربی که نخواست نامش فاش شود در این خصوص به خبرنگار میزان می‌گوید: "من سال‌هاست خبرگزاری رویترز و ساختار آن را می‌شناسم. این خبرگزاری معمولا در مواردی که قدرت تولید اخبار واقعی و تاثیرگذار را ندارد دست به تولید اخبار زرد و جنجالی می‌زند. انتشار خبر اخیر رویترز هم در همین راستا باید مورد ارزیابی قرار گیرد. بدیهی است که این گزارش رویترز صرفا لایق خود خبرنگاران رویترز و دیپلمات‌های انگلیسی است و از این رو حق شکایت از این خبرگزاری برای همه کسانی که در وین و برای پوشش مذاکرات هسته‌ای زحمت می‌کشند محفوظ است."
هاموند هم از وین رفت
فیلیپ هاموند وزیر امور خارجه انگلیس هنگام تر هتل کوبورگ به خبرنگاران گفت: "حل و فصل اختلافات جاری میان ایران و اعضای 1+5 نیاز مند اراده سیاسی است. من امروز(سه شنبه) از وین خواهم رفت و فردا شب بار دیگر به محل مذاکرات باز خواهم گشت تا مذاکرات را برای رسیدن به توافق نهایی ادامه دهیم."
این اظهارات هاموند در حالی مطرح می‌شود که عدم دستیابی به توافق نهایی، معلول فقدان اراده واقعی از سوی ایالات متحده آمریکا و دیگر اعضای 1+5 است. این موضوع خود را در مواردی حساس مانند رفع تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد و مکانیزم بازگشت تحریم‌ها نشان داده است. در این مورد ادبیات فیلیپ هاموند و لوران فابیوس وزرای امور خارجه انگلیس و فرانسه بسیار نزدیک به هم است. این موضوع، نشان دهنده رویکرد هماهنگ لندن و پاریس با واشنگتن در تقابل با برنامه هسته ای صلح آمیز ایران است.
موارد اختلافی نیاز به تصمیم سیاسی طرف مقابل دارد
سیدعباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده کشورمان شب گذشته در جمع خبرنگاران گفت: هیچ ضرب الاجلی برای ما مقدس نیست. ما آمادگی داریم تا هرزمانی که لازم باشد برای ادامه مذاکرات در وین بمانیم حتی اگر مذاکرات روز به روز تمدید شود.
وی افزود: موارد اختلافی نیاز به تصمیم سیاسی طرف مقابل دارد.
معاون وزیرخارجه کشورمان با اشاره به جلسات دوجانبه بین ایران و ۱+۵ و نیز جلسات داخلی ۱+۵ گفت: کار سخت است و موضوعات به مرحله ای رسیده که از حساسیت بالایی برخوردار است ولی تلاش می کنیم اختلافات موجود کمتر شود و اگر مقدور باشد به یک توافق برسیم.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده کشورمان در خصوص اینکه مقامات آمریکایی اعلام کرده‌اند بر خلاف قطعنامه‌های ۱۹۲۹ و ۱۷۴۷ خرید و فروش سلاح‌های متعارف جزو ممنوعیت کاری شماست؟ گفت: اساس قطعنامه‌های شورای امنیت تحریم تسلیحاتی علیه ایران است.
طرف مقابل از تحریم دل بکند
وی ادامه داد: آنچه خواسته ما است این است که در پی این توافق باید موضوع تحریم‌ها به طور کلی کنار گذاشته شود و طرف‌های غربی و مقابل ما آمادگی داشته باشند دل خود را از تحریم‌ها بکنند. نمی‌شود توافقی داشت که در کنارش نظام، رژیم و ساختار تحریم وجود داشته باشد.
عراقچی افزود: حتما باید این رویکرد عوض شود. ما در خصوص تحریم های اصلی مورد نظرمان که تحریم های اقتصادی و مالی است، به یک توافق و جمع بندی رسیدیم و تحریم ها در روز اول اجرایی شدن همه برداشته خواهد شد، ولی در مورد برخی از تحریم های دیگر مثل تحریم های تسلیحاتی اختلافات ادامه دارد.
وی با بیان اینکه تحریم تسلیحاتی از نظر عملیاتی و اجرایی برای ما کمترین بهانه را دارد، افزود: تحریمی که بیشترین برکت را برای ما داشت تحریم‌های تسلیحاتی است که باعث شد صنعت دفاعی و ساخت تسلیحات ما رشد فوق العاده‌ای داشته باشد.
معاون وزیر امور خارجه گفت: تحریم تسلیحاتی فی نفسه موضوع مهمی نیست ولی اینکه بخواهد تحریمی به عنوان تحریم در چارچوب تحریم و ساختار آن بماند باید عوض شود.
عراقچی ادامه داد: اگر ۱+۵ توافق بخواهند باید رویکرد و نگاه خود را به تحریم عوض کنند. باید بحث دلبستگی به تحریم را کنار بگذارند. در این صورت می‌توانیم به یک توافق برسیم.
اختلافات کلان ۲-۳ مورد است
وی در خصوص اختلافات گفت: اختلافات اساسی و کلان شاید دو سه مورد بیشتر نباشد. در مرحله بعدی اختلافات دیگری است که از اهمیت کمتری برخوردار است شاید هفت تا ۱۰ مورد باقی مانده باشد. در برخی جزییات فنی و تکنیکی هنوز اختلافاتی هست و پرانتزهایی است که مانده که اگر بشمارم نمی دانم چند تا بشود.
عضو ارشد تیم مذاکره کنند هسته ای گفت: مهم این است که تعداد اختلافات کمتر و کمتر و انگشت شمار شده است. اینها بین وزرا در حال بحث است. البته اینکه کم و انگشت شمار شده و همچنان مانده است نشانگر اهمیت آنهاست. اگر اهمیت کمی داشت زودتر از آن حل می شد. اینها موضوعاتی است که برای همه از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است اعم از ما و آنها و اینکه چگونه به راه حل بینابینی رسید هنوز بحث ها ادامه دارد.
معاون وزیر خارجه درباره نگارش متن توافق گفت: نگارش متن توافق توسط معاونان صورت می گیرد و وزرا خودشان وارد این کار نمی شوند.
متن توافق تقرییا کامل شده است/چند پاراگراف باقیمانده نیازمند تصمیم سیاسی
عراقچی گفت: متون توافق آنقدری که مقدور بوده همه را تمام کرده ایم و بخش هایی از توافق و ضمایم آن که هنوز در پرانتز است منوط به تصمیم گیری هایی است که باید در سطح وزرا گرفته شود.
وی ادامه داد: اگر وزرا در هر کدام از اینها به تصمیم برسند ما بلافاصله عبارات مربوطه را در مذاکره توافق کرده و وارد متن می کنیم. متن اصلی توافق تقریبا کامل تر شده شاید چند پاراگراف بیشتر نمانده که تصمیم گیری سیاسی آن گرفته شود.
عراقچی گفت: ضمیمه مربوط به برنامه هسته‌ای خیلی جدی بین آقای صالحی و مونیز و طرف‌های مقابل بحث می‌شود پیشرفت‌های خیلی خوبی در آن حاصل شده و تقریبا به مراحل پایانی نزدیک می‌شود. ضمیمه مربوط به تحریم‌ها تقریبا بالای ۹۵ الی ۹۶ درصد تمام شده شاید دو سه موضوع کوچک باقی مانده باشد.
وی گفت: ضمیمه مربوط به همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای با ایران تقریبا کامل است. حوزه‌های مختلف همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای مشخص شده، ضمیمه مربوط به کمیسیون مشترک غیر از دو سه مورد اختلافی تقریبا نهایی است.
عراقچی ادامه داد: در ضمیمه آخر که مربوط به برنامه اجرایی که اقدامات دو طرف در چه جدول زمانی انجام خواهد شد هنوز روی آن کار می‌کنیم. چون اول باید همه مسائل حل شود بعد ترتیبات زمانی آن مشخص شود.
وی گفت: از نظر نگارش متن دیگر مشکلی نداریم. مواردی در متن الان حل نشده که تصمیم سیاسی درباره آن اتخاذ نشده است.
معاون وزیر خارجه اضافه کرد: به محض اینکه وزرا در خصوص آن به تصمیم برسند متن را نیز کامل خواهیم کرد.
توافق خوب برای ما مهم است نه زمان آن
سیدعباس عراقچی گفت: در مورد تمدید مذاکرات ما مقید به هیچ تاریخ زمانی نیستیم. ما هیچ ضرب الاجلی را قائل نیستیم برای ما ملاک این است که به توافق خوبی که مدنظرمان است برسیم. اگر دیگران برای خودشان ضرب الاجل دارند مشکل ما نیست. ما آمادگی داریم هر چقدر لازم باشد در وین بمانیم و این کار را به سرانجام برسانیم ولو اینکه مذاکرات روز به روز تمدید شود.
وی اضافه کرد: از نظر ما بحث تمدید مثل دفعات گذشته که چند ماه تمدید کنیم برویم و بگردیم منتفی است ما آمادگی داریم اینقدر در اینجا بمانیم تا مذاکرات به سرانجام برسد.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده گفت: بعضی از طرف های ما با ضرب الاجل هایی که به خودشان مربوط است مواجه هستند که باید اینها را رعایت کنند، باید قوانین مربوط خود را مدام تمدید کنند و اقداماتی در آن خصوص انجام دهند. مشکل ما نیست. آنچه به ما مربوط می شود نه مقید به فردا هستیم نه پس فردا و نه هیچ تاریخ دیگری. هر چقدر لازم باشد خواهیم ماند تا وقتی که به مطلوب ما و ملت است برسیم.