پیام‌های یک رزمایش راهبردی/واشنگتن با ائتلاف جدید و نوظهور
در سایه همکاری‌های اطلاعاتی- نظامی ایران و روسیه در سوریه، یکی از خطرناک‌ترین توطئه‌های ضد امنیتی در غرب آسیا در آستانه فروپاشی است، همان‌گونه که پیش از این، جمهوری اسلامی در برخی بحران‌های منطقه‌ای علیه روسیه به یاری مسکو شتافت و اطلاعات ذی‌قیمتی را در اختیار این شریک راهبردی خود قرار داد.
ایران و چین نیز در حال حاضر سند‌های همکاری مشترک در حوزه‌های مختلف به امضاء رسانده‌اند که مناسبات نظامی از جمله برگزاری رزمایش اخیر، یک قلم از آن‌ها به شمار می‌آید. با این اوصاف، سؤال اینجاست که چرا علیرغم اتحاد استراتژیک این سه کشور، تاکنون ائتلاف آن‌ها به شکل برگزاری رزمایش نظامی علنی نشده بود؟ این سؤال، چند پاسخ دارد که واکاوی آن‌ها به روشن‌تر شدن ابعاد ماجرا کمک می‌کند.
یکم: حوادث مشکوک در بندر فجیره امارات و دریای عمان که طی آن چند کشتی هدف حملات تروریستی قرار گرفتند، نوعی به اصطلاح ۱۱ سپتامبر برای کاخ سفید بود تا به بهانه حضور نظامی به‌منظور تأمین امنیت خلیج‌فارس، مرتجعین منطقه را تلکه کند.
ترامپ با تحقیر آشکار کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس، نرخ فروش امنیت به آن‌ها را بالا برد و صراحتاً اعلام کرد که اگر خریدار امنیت از آمریکا هستند، چاره‌ای جز پرداخت بیشتر دلار‌های نفتی ندارند.
با ساقط شدن پهپاد افسانه‌ای آمریکا و توقیف ناو انگلیسی «استینا ایمپرو»، آتش واشنگتن تندتر شد و پروپاگاندای وسیعی علیه ایران با هدف تشکیل یک ائتلاف دریایی به راه انداخت. در نشستی که در بحرین به همین منظور تشکیل شد، مقامات واشنگتن از اعلام آمادگی ۳۰ کشور برای حضور در آن خبر دادند، حال آنکه درنهایت، مثلث آمریکا، رژیم صهیونیستی و انگلیس موفق به تشکیل یک ائتلاف مینیاتوری شدند! رزمایش مشترک ایران، روسیه و چین، دقیقاً پاسخی به این ائتلاف بود و در این میان، چینی‌ها که از حضور آمریکا در دریای چین شرقی آزرده خاطر هستند، شاید پس از ایران، بیشترین انگیزه را در نشان دادن چنگ و دندان به یانکی‌ها داشته باشند.
دوم: پیمانکاران روسی فعال در احداث خط لوله «نورد استریم ۲» که گاز روسیه را به اروپا منتقل می‌کند، از سوی آمریکا تحریم شدند، چین درگیر بی‌سابقه‌ترین جنگ تجاری با کاخ سفید است که ضرر‌های قابل‌توجهی به پکن وارد کرده، ایران هدف راهبرد «فشار حداکثری» آمریکا قرار گرفته و این در حالی است که پرواز‌های شناسایی آمریکا بر فراز سواحل روسیه و شبه‌جزیره کریمه، حضور ناو‌های آمریکایی در خلیج‌فارس و مانور کشتی‌های آمریکا در آب‌های دریای چین شرقی، همگی یک ما بازاء واحد دارد: اتحاد نظامی و راهبردی ایران، روسیه و چین به دلیل سیاست خارجی ترامپ و نزدیک‌تر شدن دیدگاه‌های منطقه‌ای آن‌ها از رهگذر تهدیدات مشترک.
سوم: توقع آمریکا از خروج جمهوری اسلامی از برجام، انعقاد پیمانی جامع‌تر با ملاحظه موضوعات منطقه‌ای و نظامی و به عبارتی، قرار گرفتن شاخصه‌های قدرت ایران ذیل نظارت و مجوز دائمی غرب بود. پیام ائتلاف دریایی آمریکا نیز فارغ از کارکرد فشل آن، تنگ‌تر کردن حلقه محاصره کشورمان از ابعاد مختلف به‌ویژه اقتصادی و نظامی بود، اما ایران اسلامی با برگزاری هوشمندانه و به‌موقع این رزمایش، موضع استراتژیک «نگاه به شرق» را تقویت و ضرب شست جانانه‌ای به واشنگتن وارد کرد. در حال حاضر، ایران بخش عمده‌ای از مبادلات تجاری خود با چین، روسیه و ترکیه را بدون دلار انجام می‌دهد. از طرفی، روسیه و ایران مترصد به پایان رسیدن تحریم‌های تسلیحاتی کشورمان در پائیز سال آینده هستند تا داد و ستد نظامی ازجمله خرید جنگ‌افزار‌های تهاجمی پیشرفته از سوی تهران را از سر بگیرند. «سرگئی ریابکوف»، معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز هفته پیش بر عدم تمدید تحریم تسلیحاتی ایران تأکید کرد که آمریکا برای ادامه آن در حال اجماع سازی است. بر این مبنا، این رزمایش، گرچه نظامی است، اما پیام‌های فرا نظامی روشنی در بردارد که آمریکا را نگران کرده است. از باب نمونه، «کی تی مک فارلند» معاون پیشین مشاور امنیت ملی آمریکا با اشاره به رزمایش اخیر ایران، روسیه و چین با تصریح به اینکه «همه ما باید به‌شدت از ائتلاف تهران، پکن و مسکو نگران باشیم چراکه این ماجرا یک سناریوی آخرالزمانی است»، تأکید کرده است که تجمیع ظرفیت‌های نظامی روسیه، موقعیت مکانی و نفت ایران در کنار مزیت فناوری و ثروت چین، کابوسی مطلق و کامل برای آمریکاست، به‌ویژه آنکه این سه کشور بخواهند ائتلافی نظامی تشکیل دهند.
چهارم: شاید اگر چین و روسیه در نقطه‌ای به دور از منطقه مثلاً در دریای سیاه (حوزه نفوذ روسیه) یا آب‌های دریای شرق چین بدون حضور ایران اقدام به برگزاری این رزمایش می‌کردند، تا این حد موردتوجه رسانه‌های غربی قرار نمی‌گرفت و مایه نگرانی سیاستمداران اروپا و آمریکا نمی‌شد. محل این مانور نظامی در دریای عمان و شمال اقیانوس هند که روزانه حجم زیادی از انرژی جهان از آن می‌گذرد و به کریدوری برای انتقال کالا از شرق به غرب و بالعکس تبدیل‌شده با حضور ایران اسلامی به‌عنوان یک بازیگر بسیار کلیدی در غرب آسیا، بُرد زیادی به آن داده و آن را در کانون توجهات بین‌المللی قرار داده است.
نکته اینجاست که این رزمایش به ابتکار و دعوت ایران برگزار شده و از این حیث، رزمایش مذکور نشان می‌دهد که حضور ایران ارتباط تنگاتنگی با ایجاد و قوام یک منطقه امن دریایی به‌منظور تولید و صادرات انرژی و طرد نیرو‌های خارجی دارد؛ و بالاخره اینکه در استراتژی «دفاع ملی» آمریکا برای سال آینده میلادی، پنج تهدید مهم برشمرده شده که ایران، چین، روسیه در صدر آن‌ها قرار دارند و به نظر می‌رسد که واشنگتن با ائتلاف جدید و نوظهور استراتژیک تهران، پکن و مسکو، راه دشواری برای تداوم هژمونی خود در غرب و شرق و آسیا در پیش داشته باشد.
- بیشتر بخوانید:
- رئیس دانشگاه عالی دفاع ملی: اینترنت اشیاء متولی می‌خواهد