نگاهی گذرا به سریال های ماه مبارک رمضان/سنت روایت آدم‌های معمولی با داستان‌های معمولی در رمضان94

به گزارش خبرنگار رادیو و تلویزیون ،ماراتن سریال‌های ماه مبارک رمضان به نیمه خود رسیده است.سنت روایت آدم‌های معمولی با داستان‌های معمولی با دو شاخصه "امید" و"سلامت" همچنان یک برگ برنده در سریال های رمضانی است.

اکنون با قاطعیت بیشتری می توان گفت که تماشای تلویزیون بعد از تقریبا دو دهه تلاش،تبدیل به بخشی از مراسم سنتی افطار ایرانی‌ها شده است.

"همسایه‌ها" نام یک مجموعهٔ تلویزیونی ایرانی به کارگردانی "حسن فتحی "است که در سال ۱۳۷۲ تولید و در ماه مبارک رمضان همان سال از شبکه یک سیما پخش شد.این آغاز راهی برای تهیه و تولید سریال های مناسبتی ویژه رمضان در تلویزیون شد.
 
حالا مخاطبان قبل و بعد از شروع این سریال ها به بحث در مورد کاراکترها می پردازند و بر سر سفره افطار با یکدیگر گفت و گو می کنند.حالا دیگر چه کسی می‌تواند تصور کند که ایرانی‌ها یک ماه رمضان را بدون تلویزیون سپری کنند؟

امسال هم تلویزیون با رویکرد شادی و نشاط ،سه مجموعه "پایتخت4"،"گاهی به پشت سر نگاه کن"و"دردسرهای عظیم2"را به ترتیب از شبکه های یک،دو و سه سیما روی آنتن برد تا بلکه بتواند لحظاتی شاد و عرفانی را برای مخاطبان خود رقم زند.

"پایتخت4"از جمله سریال هایی بود که توانست نظر مثبت و منفی بسیاری از شخصیت های جامعه را به خود جلب کند.

لهجه، رفتار، سبک زندگی، ورزش، موسیقی و آداب و رسوم از موضوعات مورد نظر مردم و کارشناسان بوده است.

عده ای موافق ساخته شدن آن بودند و عده دیگر مخالف. البته دیدگاه‌های عمومی مردم حکایت دیگری دارد. 

عده ای از مردم مازندران نیز پذیرفتند که "پایتخت"نشان از فرهنگ و آداب و رسوم این شهر دارد و سریال مطابق فرهنگ این مردم ساخته شده است.

"سیروس مقدم" پرکارترین کارگردان سریال های تلویزیونی
 
"سیروس مقدم" جزء یکی از کارگردانان با سابقه تلویزیون است که در طی سالها فعالیت خود توانسته توجه مخاطبان بسیاری را به آثارش جلب کند.سریال "پایتخت"اثری ماندگار با تیمی تحصیلکرده در رشته نمایش است که هر کدام با ظاهر شدن در شخصیت های متفاوت سعی در به تصویر کشیدن سادگی و با ریشه بودن مردم مازندران دارند.

"سیروس مقدم "در گفت‌وگویی که با خبرنگار داشت، هدف اصلی سریال "پایتخت" را معرفی خرده فرهنگ‌ها و آداب و رسوم و زندگی مردم معرفی کرده بود.
 
وی در پاسخ به این سوال که چرا سبک فیلمسازی او متفاوت از دیگر همکارانش است و هیچگاه به یک لوکیشن آپارتمانی بسنده نمی کند،گفت: من خودم اهل خوزستان هستم و همیشه در سریال ها می دیدم که تمرکز فیلمسازان در شهر تهران بوده و همیشه دغدغه های مردم پایتخت را به تصویر می کشند، همیشه دلم می خواست به عنوان یک بچه شهرستان بتوانم مشکلات مردم شهرستان را مطرح کنم که در سریال "پایتخت"این اتفاق افتاد.در مقام کارگردان من خود دیگر دچار یک دلزدگی لوکیشن های آپارتمانی شده بودم و مخاطبانی که با من در ارتباط بودند نشان می دادند که از لوکیشن های تکراری چون آپارتمان،کافی شاپ و جاهایی نظیر آن خسته شدند و دلشان می خواهد زندگی های هموطنانشان را در دیگر نقاط کشور ببینند و این دلیلی شد که من داستان ها را به بیرون از شهر تهران و آپارتمان ها ببرم.

موسیقی مازندرانی "پایتخت4"
 
موسیقی‌های متن"پایتخت" که تا 90 درصد آن را مازندرانی بیان کرده بود از نکات برجسته این سریال در معرفی موسیقی اصیل مازندرانی بوده است .

زبان و لهجه دو موضوع جدا از هم هستند که زبان دارای چهارچوب‌های سازماندهی شده با تعاریف مشخص و گویش‌ها با توجه به وضعیت زندگی و فرهنگی قومیت‌ها و عموما به صورت غیر سازماندهی شده ادیبانه و به صورت عرفی و سینه به سینه است.

"پایتخت4" و ارتباط آن با عامه مردم

محسن تنابنده بازیگر و نویسنده سریال "پایتخت"در گفت‌وگویی که با رسانه‌ها انجام داده بود از مطالعه جزئیات رفتاری و نامگذاری کاراکترها خبر داده بود و طنز خود را بیان هنرمندانه زندگی انسان‌های معمولی در قالب سریال طنز هدف‌گذاری کرده بود که نام خانوادگی معمولی از آن حکایت داشت و استقبال عامه مردم و صفت پرطرفدار سریال نوروز 93 بیانگر ارتباط مناسب با عامه مردم حکایت دارد.

انتقادهایی که به "پایتخت4"شد 

منتقدان یا طرفداران سریال" پایتخت 4" به آن ایراد هایی را وارد دانستند که به برخی از آنها اشاره می کنم.

رضا درستکار نویسنده، منتقد و کارشناس سینما و تلویزیون در یادداشتی نکاتی را درباره سریال‌های ماه رمضان امسال بیان کرد و به "هوای ساکن تلویزیون" در این روزها نیز اشاراتی داشت.

در یادداشت او آمده است: به عقیده من و با توجه به مواردی که تاکنون شاهدش بوده‌ایم، دنباله‌سازی برای سریال‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی -آنطور که الان اتفاق می‌افتد- برای تلویزیون ما مناسب نیست، دلیلش هم روشن است چون اغلب نویسندگان فیلمنامه‌های تلویزیونی، دستشان از ایده‌ها و قصه‌های ناب و جدی و پرماجرا خالی است و به همین دلیل، امتداد دادن به داستان‌های دنباله دار، فقط به مکرر کردن همان ایده‌ها و تکرار همان داستان‌هایی می‌انجامد که پیشتر گفته شده است بنابراین چیز تازه‌ای به ببینندگان داده نمی‌شود و حاصلی جز هدر دادن انرژی در پی ندارد.

"پایتخت4"پر مخاطب ترین سریال رمضانی94
 
طبق نظرسنجی مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیما که از 4200 نفر از مردم مناطق مختلف تهران به عمل آمده است، سریال "پایتخت4" از شبکه یک سیما و "دردسرهای عظیم2" از شبکه 3 سیما، بیشترین میزان بیننده و رضایت را به خود اختصاص دادند.

نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که سریال "پایتخت4" با حدود 62 درصد بیننده،  84‌ درصد میزان رضایت آن‌ها را به‌همراه داشته است و سریال "دردسرهای عظیم2" نیز با حدود 56 درصد بیننده با 82 درصد رضایت مخاطبان همراه بوده است.

این نظرسنجی نشان می‌دهد که حدود 60 درصد تماشاگران، سریال "پایتخت4" را هرشب به‌طور مستمر تماشا کرده‌اند و بیش از 50 درصد تماشاگران نیز، سریال "دردسرهای عظیم2" را به‌صورت مستمر تماشاگر بوده‌اند.

سریال "گاهی به پشت‌سر نگاه کن" از شبکه دو سیما نیز با 71 درصد میزان رضایت مخاطبان، در رتبه بعدی این نظرسنجی قرار گرفته است.

"گاهی به پشت سر نگاه کن" درقاب سیما

به گزارش خبرنگار فرهنگی میزان،سریال مناسبتی دیگری که این روزها از شبکه دو سیما پخش می شود،"گاهی به پشت سر نگاه کن"با بازی درخشان جمعی از بازیگران آن چون "امین تارخ" است.

بازی های روان و قابل قبول و حضور "امین تارخ"به عنوان بازیگری کاربلد وداستانی معمولی از دلایل دیده شدن این مجموعه است.

امین تارخ درباره نقش خود به یکی از روزنامه ها می گوید: مهم‌ترین ویژگی، متفاوت بودن نقش بود و با کارهای گذشته بازیگریم تفاوت‌‌های زیادی داشت. به همین دلیل این پیشنهاد را پذیرفتم. بعد از فیلمنامه و نقش نام و پیشینه کارگردان هم برایم خیلی مهم است. مازیار میری از کارگردان‌هایی بوده که همیشه دوست داشتم با او کار کنم.

در ادامه مازیار میری کارگردان این اثراعلام کرد: حدود ۷ ماه و نیم روی سریال "گاهی به پشت سر نگاه کن" وقت گذاشتیم. "گاهی به پشت سر نگاه کن" یک ملودرام خانوادگی است که با محوریت موضوعی حمایت از تولیدات داخلی و اعتماد به نخبگان جوان ایرانی و توجه ویژه به سبک زندگی ایرانی اسلامی مقابل دوربین رفته است.

 فیلمنامه این سریال به قلم محمود محمد سلطانی و مسعود کرمی نوشته شده و امین تارخ، محمد متوسلانی، هدایت هاشمی، الیکا عبدالرزاقی، بهاره کیان افشار، سعید چنگیزیان، شبنم مقدمی، حمید ابراهیمی، میلاد رحیمی، امیر کربلایی‌زاده، مسعود سخایی و نگار حسن‌زاده از بازیگران مجموعه هستند.

به نظ می رسد این اثر بعد از سریال "پایتخت4" و "دردسرهای عظیم2"مورد توجه علاقمندان به اثار ملودرام نیز قرار گرفته است.

منصور غضنفری مدیرتولید سریال "گاهی به پشت سر نگاه کن" با اشاره به روند تولید این مجموعه مناسبتی به گفت:  پیش تولید "گاهی به پشت سر نگاه کن"از 10اردیبهشت 93آغاز شد و کار شش روز پس از آن کلید خورد و خوشبختانه ما توانستیم تصویربرداری این سریال را سال گذشته به پایان برسانیم.

"گاهی به پشت سر نگاه کن" شاید بیشتر از دیگر سریال‌های تلویزیونی چیزی حدود190 لوکیشن داشت و نزدیک به 145بازیگرجلوی دوربین "مازیار میری"رفتند.  
 
تولید بسیار سخت و پیچیده ای داشتیم و گاه صحنه و نور را آماده می کردیم و پس از آن باید تیم و تمام تجهیزات را به لوکیشن دیگری می بردیم و این کار خیلی دشوار بود.

"دردسرهای عظیم2"و مشکلات "لطیف و بهار"

"دردسرهای عظیم2"سومین سریال مناسبتی رمضان 94 سیماست که با داستانی متفاوت و به نوعی در ادامه سری اول آن است،روی آنتن شبکه سه سیما در حال پخش است.

این سریال هم با حواشی و نقدهایی روبه رو بود که بخشی از آن را در گزارش زیر می خوانیم:  
اگر قرار نباشد دنباله‌سازی به سری‌دوزی تبدیل شود، باید حتما چند ایده مرکزی و کلی درست در کار موجود باشد و شخصیت‌های اصلی هم استخوان دار و برجسته باشند ولی ما این موارد را در این آثار نمی‌بینیم.

سازندگان ارجمند این مجموعه‌ها خیلی بیش از اندازه، مخاطبان خود را دست کم می‌گیرند مثلا همین کشمکش سر بچه و کم هوشی شخصیت‌ها در"دردسرهای عظیم ۲"، منهای موقعیت‌های واقعا ضعیف نمایشی، فاقد منطق روایی است، اصلا خنده‌دار نیست و با هزار ترفند هم به خورد مخاطب نمی‌رود! از منظر پردازش درام و اجرا هم که واقعا خیلی از زمان خودش عقب است.

تهیه کننده این سریال با اشاره به تلاش شبانه روزی خود و تیم سازنده توضیحاتی را به داد که بخشی از آن را درگزارش زیر می خوانید:  
 
شکر خدا مردم از این سریال استقبال خوبی داشتند و انصافا گروه بازیگران و به خصوص "برزو نیک‌نژاد"به خوبی توانستند کار را پیش برند.
 
وی ادامه داد: ما از هیچ سکانسی نگذشتیم و در نهایت دقت ضبط خود را ادامه دادیم ولی به هر حال وقتی کار روی میز تدوین می‌آید می‌گوییم کاش این سکانس را اینطوری و یا آنطوری می‌گرفتیم.اما در مجموع از کار راضی هستیم.

مهام با اشاره به نقدهایی که این روزها درباره سریال‌ها نوشته می‌شود،گفت: نقد‌های سازنده و منطقی را می‌پذیریم در غیر اینصورت همان روال منطقی خود را پیش می‌گیریم و کارمان را ادامه می‌دهیم.

به گزارش خبرنگار فرهنگی میزان،طبق آمار رسمی صدا و سیما مخاطبان رسانه ملی توانستند با این سه اثر ارتباط برقرار کنند و اینکه کدام یک از این مجموعه ها در اولیت بازدید قرار دارد خیلی مهم نبوده است.نکته قابل توجه این است که در هر سه سریال نکات دینی و اخلاقی مطرح شد که می تواند پیامد درستی را در جامعه و آینده نه چندان دور نسل فعلی داشته باشد.
 

گفت و گو از سام احمدی