نمایش «جنگ بر سر آب» به تئاترشهر می‌رود/تماشاخانه‌های شهر تهران در آستانه فجر ۳۸
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، عرصه تئاتر در روزهای منتهی به سی و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر شاهد اجرای آثار متفاوتی در تماشاخانه‌های شهر تهران است، آثاری که با نزدیک شدن به جشنواره تئاتر فجر به نوعی به کارنامه کاری این هنر در سال تئاتر ایران را خاتمه می‌دهند.
تماشاخانه‌های دولتی شهر تهران در اواخر پاییز شاهد اجرای ۲۲ اثر نمایشی هستند، آثاری که بعضاً با استقبال خوبی از سوی تماشاگران روبرو شده‌اند. لازم به ذکر است که در هفته پیش رو نمایش‌های تازه‌ای همچون «نقل مکان»، «چنور» و «سوگ جامه» میزبان مخاطبان شده اند.
در سه ماه دوم سال ۹۸؛ پنج نمایش در پلاتو اجرا به روی صحنه رفته است؛ زیرا در ۳ ماه نخست سال ۹۸ هیچ اجرایی در این پلاتو به صحنه نرفته و فقط در فصل تابستان پلاتو اجرا فعالیت داشته است که هر ۵ اثر نمایشنامه‌هایی ایرانی داشته‌اند. از این ۵ اثر، کارگردان‌های ۲ اثر نویسندگی آثار را نیز برعهده داشته‌اند، «درمیان آب‌ها» سامره رضایی و «آب و دیگران» علیرضا ناصحی و ۳ نمایش دیگر نویسنده و کارگردان متفاوت بوده‌اند، «آنکس که نیامد می‌داند» نوشته زهره غلامی و کارگردانی و ژاله کاظمی، «تصعید» نوشته ناهید وثیقی و مصطفی اوصانلوی و کارگردانی محمد صاحبی و «باد که می‌نویسد» نوشته آرش عباسی و کارگردانی سیاوش جامع.
در شش ماهه نخست سال ۹۸ در پلاتو اجرا کارگردانی ۳ اثر را مردان و ۲ اثر را زنان بر عهده داشته‌اند. در ادامه به بررسی این آثار از جنبه‌های مختلف می‌پردازیم. فروش پلاتو اجرا در ۳ ماه دوم سال ۹۸ و با ۵ اثر نمایشی (فروش نمایش‌های آب و دیگران، آنکس که نیامده می‌دتند و باد که می‌نویسد اعلام نشده)؛ ۱۱ میلیون و ۳۱۰ هزار تومان و با مجموع ۷۶۳ مخاطب می‌باشد.
آب و دیگران؛ جنگ بر سر آب
«آب و دیگران» به نویسندگی و کارگردانی علیرضا ناصحی از ۹ تا ۲۸ تیر به مدت ۴۵ دقیقه در پلاتو اجرا مجموعه تئاتر شهر اجرا شد. عروسک‌گردان‌های این نمایش که در فستیوال ایشارا در دهلی هندوستان نیز به صحنه رفته؛ هما خداجوی، مرجان نامور آزاد، فرشادفرهادپور، مرتضی فرجی، مرتضی حسینی امیر نقدعلی و علیرضا ناصحی بودند. مسلم رضایی طراح نور و محمدرضا محبی طراح پوستر این نمایش بوده‌اند.
در خلاصه نمایش آمده: آقای کف پا دنبال آب برای می‌گردد، اما بر سر آب جنگ در گرفته است. آب و دیگران نمونه‌ای از نمایش جادوی عروسک، شئ و پارچه است. در این نمایش از اشیائ مختلف و حتی بخش‌هایی از اعضای بدن اجراگران مانند کف پا و زانو در قالب شخصیت‌ها استفاده شده است. در آب و دیگران ضرورت حیاتی آب و چالش‌های انسانی، زیست‌محیطی و در نهایت سیاسی ناشی از کمبود آن در جهان و تاثیرش بر روابط انسانی طرح شده است. نمایش به مضامین فاجعه‌آمیزی مانند مرگ عشق، مرگ گل و طراوت و دوستی، جدال قدرت‌ها و سواستفاده از آن و نهایتا جنگ با لحنی شاد اشاره دارد.
«آب و دیگران» جایزه بهترین ساخت عروسک و عروسک‌گردانی و همچنین جایزه نمایش منتخب آرای مردمی بخش نوجوانِ بیست و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان را از آن خود کرده بود. این نمایش همچنین نامزد دریافت جایزه در بخش کارگردانی سال، موسیقی و نمایشنامه در همین دوره از جشنواره شده بود. علیرضا ناصحی متولد ۱۳۵۲ و کارشناس نمایش با گرایش بازیگری از دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز است.
در میان آب‌ها
«در میان آب‌ها» به نویسندگی و کارگردانی سامره رضایی از ۳۱ تیر تا ۱۷ مرداد به مدت ۶۵ دقیقه در پلاتو اجرا به صحنه رفت. در این نمایش سامره رضایی و مجتبی موسوی بازی می‌کردند. از عوامل نمایش می‌توان به مهدی پردل (مجری طرح)، افشین عزیزی (آهنگساز)، حسن شبانکاره (طراح صدا)، پدرام رضوانی (طراح نور) و سمانه داوودی پارسا (طراح لباس) اشاره کرد. در خلاصه نمایش آمده: این نمایش روایتی مستند و الهام گرفته از زندگی سامره و مجتبی (دو تبعه افغان متولد ایران) در دوران مهاجرت در ایران و مواجهه آنها با مهاجرت قاچاق به اروپا در سال ۲۰۱۵ است. سامره رضایی در سال ۲۰۱۵ تعدادی هنرجوی رشته بازیگری افغان در گروه سنی ۱۵- ۱۶ سال داشته و به همراه هنرجویانش در حال آماده‌سازی نمایشی بوده است.
آن زمان موج مهاجرتی‌ای صورت میگیرد و این موضوع دامنگیر این بچه‌ها نیز می‌شود و آنها تصمیم به مهاجرت گرفتند و این موضوع ادامه روند تمرینات نمایش آنها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. این اتفاقات و جریانات مشابه در زندگی او، باعث نوشتن نمایشنامه «در میان آب‌ها» می‌شود. «در میان آب ها» روایت مستندی است الهام گرفته از زندگی سامره و مجتبی برادرش و هزاران مهاجر افغان دیگر که در ایران متولد شده اند، ولی نه شهروند ایران محسوب می‌شوند و نه افغانستان و نه هیچ جای دیگر.
پدر و مادر آنها چهل سال پیش به ایران مهاجرت کرده اند و بعد از گذشت چهار دهه فرزندانشان هیچ آینده روشنی در پیش رو ندارند و به ناگزیر برای زندگی بهتر، تنها راه ممکن را انتخاب می‌کنند؛ مهاجرت قاچاق به اروپا. آنها خود را به دست آب‌ها می‌سپارند؛ آب‌های سهمگین دریای مدیترانه. سامره رضایی متولد ۱۳۶۴ از پدر و مادری افغان در تهران است. او از نوجوانی و اوایل دهه هشتاد شمسی حرفه بازیگری را از بازیگری تئاتر آغاز کرده است.
تصعید؛ تشریح جنازه عروسک توسط عروسکی دیگر
نمایش «تصعید» به نویسندگی ناهید وثیقی و مصطفی اوصانلوی و کارگردانی محمد صاحبی ۳۱ مرداد تا ۱۵ شهریور به مدت ۴۵ دقیقه اجرا شد. بازی‌دهندگان این نمایش عروسکی که در هفدهمین جشنواره بین المللی تئاتر عروسکی تهران و سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر شرکت داشته است؛ آوا عقدایی، مهگل صابری و مهنوش نراقی بودند. از عوامل نمایش می‌توان به دست استودیو (تهیه‌کننده)، سید سینا موسوی (موسیقی و طراحی صدا)، سیاوش آزادی (مشاور کارگردان)، مهنوش نراقی و محمد صاحبی (طراحی و ساخت دکور) و حامد سرگلی (طراحی و ساخت برد الکتریکی نور) اشاره کرد.
در خلاصه نمایش آمده: شخصیت نمایش به دنبال یافتن چیزی درون بدن انسان است. در این روند یافتن، مواجه شخص با فضای پیرامون و تغییراتی که به واسطه‌ی اعمال او شکل میگیرد، فضای کلی داستان را میسازد. واژه تصعید، در کاربرد روانشناسانه اش به تغییر شکل عقده‌ها و شکست‌های روانی و مرتفع شدن آنها بر اثر کار خلاقه اشاره دارد. این نمایشِ ساکت و صامت، با این نام عجیب که دلالت‌های بسیاری را به ذهن می‌آورد، زمانی از کار و روزگار یک پیکره نمایشی را به صحنه می‌آورد که گویا درگیر فعالیت تشریح جسم است.
فعالیت او بیشتر به تقلایی روزمره و بیهوده و فاقد هر نوع کشف و هیجان در جهانی ملال انگیز و سخت و طاقت فرسا می‌ماند. برای این پیکره، حضوریافتن سبک‌ترین پر‌ها که بر بی وزنی و رهایی اشاره دارند، معنای ویژه‌ای ندارد. او همان طور که بر طبق عادت، قهوه خود را در کنار میز تشریح می‌نوشد، با حالتی بی تفاوت نسبت به این امر غیر عادی، به روتینِ کار خودش ادامه می‌دهد. استفاده نمایش از عناصر تئاتر عروسکی، حیرت انگیز است.
نمایش تصعید بدون هیچ رنگی به اجرا می‌پردازد؛ فضای نمایش، فضایی سرد و تاریک است که در آن عروسکی به تشریح عروسک دیگر می‌پردازد و گویی به دنبال چیزی درون بدن انسان است. استفاده از همین رنگ‌های سرد سبب فضاسازی بهتر و همراهی مخاطب می‌شود. صحنه نمایش جایی شبیه سردخانه را نشان می‌دهد که در طراحی آن از تلویزیونی قدیمی و نیم سوز، دستمال کاغذی و شاخه خشک درخت استفاده شده که حس فضایی خاص و ترسناک را منتقل می‌کند. این نمایش چهارمین نمایشی است که محمد صاحبی به صحنه برده و در هر چهار کار، تنها یک کاراکتر را به تصویر کشیده است و جهانی را که حول این شخصیت‌ها وجود دارد به نمایش گذاشته شده است.
آنکس که نیامده می‌داند؛ از برگزیدگان دوره نهم تئاتر صاحبدلان
نمایش «آنکس که نیامد می‌داند» به نویسندگی زهره غلامی و کارگردانی ژاله کاظمی ۲۶ شهریور تا ۵ مهر به مدت ۴۵ دقیقه در پلاتو اجرا مجموعه تئاتر شهر به صحنه رفت. در این نمایش زهرا غلامی، سمیه انصاری و مریم رادپور ایفای نقش می‌کردند. از دیگر عوامل نمایش می‌توان به فاطمه بیدگلی (طراح گریم و عکاس)، طهمورث امیری (نوازنده تار) و کوهیار اطهری نژاد (نوانزده دف، کاخن و پرکاشن) نام برد. در خلاصه این نمایش که از برگزیدگان دوره نهم تئاتر صاحبدلان است؛ آمده: این نمایش داستان دختران مامون عباسی را روایت می‌کند که یکی از آنها همسر امام رضا (ع) است و دیگری نیز به نکاح امام جواد (ع) در آمده است. این نمایش در واقع روایت گر تفاوت دیدگاه این دو خواهر است.
باد که می‌نویسد
«باد که می‌نویسند» به نویسندگی آرش عباسی و کارگردانی سیاوش جامع ۲۶ شهریور تا ۵ مهر به مدت ۶۰ دقیقه اجرا شد. در این نمایش که از منتخبان دوره نهم تئاتر صاحبدلان بود؛ میثم جهانگیری، امین اکبری نسب و هدی نوری زاده بازی می‌کردند و صدای مسعود رحیم‌پور نیز در تصاویر شنیده می‌شد.
از عوامل نمایش می‌توان به آزاده سرلک (طراح پوستر و بروشور) و مسلم رضایی (طراح نور) اشاره کرد. در خلاصه نمایش آمده: یک نهاد فرهنگی مرتبط با نشر ارزش‌های دفاع مقدس با نامه‌های روبه‌رو می‌شود که متعلق به یکی از فرماندهانی که بیست سال قبل طی عملیاتی شهید شده، اما این نامه در حال حاضر نوشته شده و این موضوع باعث پیچیدگی موضوع و ایجاد شبهاتی می‌شود که خود آغاز ماجرایی دیگر است.
این اثر طراحی یک سویه و کاملاً رئالیستی داشته؛ اما در ابتدا و انتهای نمایش به صورت تصویر از ذهن دو شخصیت اثر نوشته‌های نامه، توسط فیلم‌های مستند به تصویر کشیده می‌شود. موسیقی‌های نمایش نیز انتخابی بوده است.