تربیت معنوی و اخلاقی باید روح همه درس‌ها و مورد اهتمام استادان باشد
در این دیدار آیت الله اعرافی گزارشی از برخی از طرح‌ها و اقدامات مدیریت حوزه‌های علمیه ارائه داد و به چند موضوع پرداخت.
وی با اشاره به اینکه در مدارس و مراکز حوزوی اسناد بسیار زیادی از علما و بزرگان و تاریخ حوزه‌های علمیه وجود دارد که وضعیت مناسبی ندارد، گفت: با تلاش صورت گرفته و برای صیانت و ساماندهی آن‌ها؛ مرکزی برای جمع آوری و حفظ این اسناد تشکیل شده است و مجموعه بسیاری از این اسناد جمع آوری شده وبتدریج آن قسمت که مربوط به بزرگان و مراجع بوده به صورت بولتن‌هایی تقدیم می‌شود.
مدیر حوزه‌های علمیه به نمونه‌هایی از جمله اسناد شهریه مرحوم حاج شیخ عبدالکریم (ره) اشاره کرد که نشان می‌دهد، وی به برخی از طلاب و فضلای برجسته شهریه بیشتری تخصیص می‌دادند و با بازیافت و ساماندهی این اسناد می‌توان منظومه مهمی در زمینه تاریخ حوزه فراهم آورد.
در همین راستا وی از تشکیل دبیرخانه یکصدمین سالگرد احیا حوزه علمیه قم توسط مرحوم حاج شیخ (ره) خبر داد و بیان داشت: این دبیرخانه در حال فعالیت و جمع آوری اسناد و برنامه ریزی فراخوان مقالات و موسوعه‌این در این زمینه می‌باشد و از آیت الله العظمی زنجانی درخواست نمود از راهنمایی‌های خویش حوزه را بهره‌مند سازند.
در ادامه مدیر حوزه‌های علمیه به امور مالی حوزه اشاره و تصریح کرد: «نظر مدیریت حوزه و شورای عالی بر اتکای حوزه به منابع مالی مستقل و پایدار و مردمی و نیز کمک‌های رهبری و مراجع عظام است و شخصا نیز آن را مهم می‌دانم و برای این کار دفتر وقف و منابع پایدار تشکیل شد که به صورت جدی درصدد شناسایی و احیای موقوفات مربوط به حوزه در سراسر ایران است و بحمدالله با همکاری سازمان اوقاف پیشرفت‌های خوبی به دست آمده است و به نظر می‌رسد این برنامه باید بصورت جدی و دراز مدت ادامه یابد این اصل در همه شئون حوزه دارای اهمیت است.
در ادامه این جلسه آیت الله شبیری زنجانی با تایید و تحسین اقدام به جمع آوری اسناد حوزوی و ضرورت و نیازی که به این امر مهم وجود دارد؛ بر رعایت و حفظ محرمانگی برخی از این اسناد نیز تاکید نمودند.
وی از تشکیل دبیرخانه یکصدمین سالگرد احیا حوزه مبارکه قم استقبال کرد و در ادامه با تقدیر و مهم دانستن تلاش مدیریت حوزه‌های علمیه در استقلال مالی حوزه‌ها گفت: «در گذشته مرحوم آخوند و مرحوم حاج شیخ عبد الکریم و مرحوم آقای بروجردی یک مسلکی داشتند که به طلاب مستعد مبلغی اضافه‌تر از شهریه عمومی می‌دادند. خیلی از طلبه‌های مستعد درجه اول بر اثر اینکه نمی‌توانند اداره زندگی خود را نمایند از حوزه خارج می‌شوند.
برخی برای ما نقل کردند که مرحوم آقای مطهری گفتند که اگر ما وضع مالی مان خوب بود از حوزه خارج نمی‌شدیم. هر چند ایشان در تهران هم که رفت ضایع نشد و خدمت کرد، ولی اگر در حوزه بود خیلی فرق می‌کرد. میرزای شیرازی برای افراد مستعد؛ حساب خاصی داشتند و مبالغ اضافی پرداخت می‌کردند. خود مرحوم حاج شیخ عبدالکریم هم اینطور بود.
اگر امکانات بیشتر شد افراد بیشتری را هم باید مورد تشویق قرار داد
مدیر حوزه اظهار کرد: این موضوع دغدغه حوزه و مراکز مدیریتیی و خدماتی حوزه هم می‌باشد و استعداد‌های برتر و افراد ممتاز حوزوی شناسایی شده اند و مقرری محدودی به ایشان داده می‌شود که البته کفایت نمی‌کند و ناچیز است. مرکز امور نخبگان حوزه تاکنون بیش از ۱۰۰۰ طلبه و فاضل حوزوی دارای استعداد برتر شناسایی کرده است و دوهزار طلبه ممتاز نیز وجود دارد.
مدیر حوزه‌های علمیه در ادامه افزود: «از ابتدا تلاش جدی بعمل آمد که سنت‌های اصیل حوزه بویژه تدریس آزاد و حق انتخاب استاد و سنت تدریس و تدرس توأمان، صیانت و احیاء شود و لذا با اینکه تعدادی از مدارس سطوح عالی به سمت مدرسه‌ای کردن دروس سطح عالی پیش رفته اند، ولی مصلحت حوزه این نیست و طلبه باید در انتخاب استاد آزاد باشد و به تعبیری اساتید در بازار عرضه و تقاضای علمی به طور طبیعی رشد کنند. برای تقویت این کار برنامه‌هایی مد نظر و طرح هدایت علمی تربیتی آغاز شد واکنون تعدای مدارس ومرکز هدایت علمی وجود دارد و طلاب آزاد هستند در انتخاب اساتید و مراکز نسبت به درس طلاب و مباحثه و پژوهش مشاوره دارند و حضور و غیاب‌ها هم بر عهده استادان است.
مدیر حوزه‌های علمیه به ارتقای حوزه‌های بلاد و استان‌ها و شهر‌ها و فعال سازی بیشتر سطوح عالی، رشته‌های تخصصی و درس‌های خارج اشاره کرد.
بیشتر بخوانید:
برای اخلاق طلاب هم طرح جامعی تهیه شده است که طلاب از ابتدا که وارد حوزه می‌شوند یک سیر اخلاقی داشته باشند. در دروس عمومی آزاد اخلاق هم تا سال قبل از آیت الله العظمی مکارم شیرازی و امسال از اساتیدی مانند آیت الله استادی و آیت الله شب زنده دار تقاضا شد که تدریس داشته باشند و بحث‌های اخلاقی خوبی شکل گرفته است؛ هر چند که مسلما برای پاسخگویی به نیاز طلاب کافی نیست و وظیفه ما سنگین است و از مراجع عظام و اساتید برجسته حوزه انتظار داریم به این امر اهتمام ورزند و البته تربیت روحی و معنوی و اخلاقی باید روح همه درس‌ها و مورد اهتمام همه استادان ارجمند باشد».
در ادامه آیت الله زنجانی با اشاره بر اینکه برخی کتب مثل دُرَر حاج شیخ در حوزه مظلوم مانده بر احیا آن تاکید کرد و گفت: «خیلی از طلاب خیال می‌کنند، چون درر از برخی اصطلاحات و لفاظی‌های علمی خالی است پس کتاب ضعیفی است. خیر؛ مرحوم حاج شیخ مقید بوده که این نوع مطالب را کنار بگذارد و مرحوم والد ما می‌فرمودند که ایشان مطالب سطح بالا را تنزل داده و قابل فهم همه کرده است و آن کتاب تلفیقی است از مطالب خود ایشان و استادشان مرحوم آقا سید محمد فشارکی و مطالبی در آن هست که در کفایه هم نیست».
این مرجع تقلید در این دیدار گفت: «امروز اتصال به دنیای مادی زیاد شده و کار اخلاقی سخت شده است. در دوران میرزا اخلاقی مثل آقا سید علی شوشتری بود که میرزا و عده خاصی خدمت شان می‌رفتند. بعد از ایشان هم چهار اخلاقی درجه اول حضور داشتند: آخوند ملا فتحعلی سلطان آبادی، آخوند ملاحسینقلی همدانی، آقا شیخ اسماعیل قره باغی و آقا سید مرتضی کشمیری. حالا این اوضاع امروز هر چند نمی‌گذارد مثل این افراد درست شود، ولی نباید مایوس شد. باید توجه کرد که علم را نباید برای آبادی دنیا خواند. در دانشگاه درس می‌خوانند برای اینکه مدرکی بگیرند، ولی در حوزه برای خود علم ارزش قائل هستند و حالا خیلی طلبه‌ها همان وضع دانشگاه را پیدا کرده اند و در اینصورت از آن‌ها شیخ طوسی و آخوند بیرون نمی‌آید. حالا باید طلاب تشویق کرد و در جلسات اخلاقی همین موضوعات دنبال شود؛ و مردم هم فطرتا به عالم اخلاقی با تقوا نیاز دارند».
آیت الله شب زنده دار نیز در این دیدار ضمن تاکید بر اهمیت جایگاه مراجع عظام در هدایت حوزه‌های علمیه و تاکید بر اهمیت فکر سنتی مدیریت حوزه‌های علمیه در ترویج بیشتر دروس آزاد در عین انتظام آن، که منجر به رشد علمی اساتید و طلاب می‌شود؛ به طور اجمال به معرفی دفتر فقه معاصر و کتاب «الفائق فی الاصول» به عنوان اولین اثر این دفتر در موضوعاتی که با وجود نیاز، کمتر در دروس اصولی رایج مورد توجه است؛ پرداخت و با تقدیم کتاب محضر آن مرجع شیعی بر لزوم تایید و راهنمایی ایشان بر ادامه این مسیر تاکید نمود.
آیت الله زنجانی دراین دیدار با اشاره به درس اخلاق آیت الله شب زندهدار بیان کرد: «همینکه ایشان و امثال ایشان به این امر مشغول هستند نعمت بزرگی برای حوزه‌ها است».
وی خطاب به آیت الله شب زنده دار گفت: «بحمدالله امروز قوام حوزه‌های علمیه به امثال حضرتعالی است و ان‌شاءالله مشمول ادعیه حضرت، ولی عصر (عج) باشید»
وی در پایان این دیدار خطاب به مدیر حوزه‌های علمیه و نیز آیت الله شب زنده دار گفت: «هر دو شما هم خودتان و هم بیت شما، اهل تقوا و علم هستید و خدواند این نعمت را به شما داده است».