چرایی آزمایش‌های موشکی آمریکا و روسیه؛ جهان در مسیر یک رقابت تسلیحاتی جدید؟
خروج آمریکا از پیمان منع موشک‌های میان برد هسته‌ای و متعاقب آن انجام چند آزمایش موشکی سبب شد تا نگرانی‌ها از آغاز رقابت تسلیحاتی این کشور با روسیه تشدید شود.
تعلیق پیمان منع موشک‌های میان برد هسته‌ای توسط واشنگتن به بهانه نقض این پیمان از سوی روسیه در نهایت به خروج آمریکا از این پیمان ۳۲ ساله انجامیده و آغازگر دوران جدیدی از رقابت‌های تسلیحاتی در جهان شد که می‌تواند پیامد‌هایی را مانند تضعیف اعتبار آمریکا و قرار گرفتن سایه سنگین روسیه بر اروپا در پی داشته باشد.
تصمیم آمریکا مبنی بر تعلیق این پیمان جنگ سردی که توسط «میخائیل گورباچف»، رئیس اتحاد جماهیر شوروی سابق و «رونالد ریگان»، رئیس جمهور آمریکا در سال ۱۹۸۷ به امضا رسید، از همان ابتدای امر سبب شد تا موج گسترده‌ای از نگرانی در مورد افزایش تنش بین آمریکا و روسیه به راه بیفتد. پیمان مذکور که واشنگتن و مسکو را از داشتن همه موشک‌های هسته‌ای و متعارف و سکو‌های پرتاب آن‌ها تا برد ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر و ۱۰۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر منع می‌کرد و نیز پیمان «استارت جدید» منعقده در سال ۲۰۱۱، دو پیمان عمده کنترل تسلیحات جهانی هستند. استارت جدید در اوایل ۲۰۲۱ به پایان می‌رسد و چشم اندازی برای تمدید آن که تا ۵ سال قابلیت تمدید دارد، مشاهده نمی‌شود.
این دو پیمان عمده کنترل تسلیحات هسته‌ای، پس از دهه‌ها مذاکره و چانه زنی منعقد شده بودند و جهان را از احتمال نابودی در اثر جنگ هسته‌ای حفظ می‌کردند.
خروج آمریکا از این پیمان، آن هم در حالی که کابینه «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا، پرچمدار خروج از انواع پیمان‌ها و تعهدات بین المللی است، سبب شده تا سناریو‌های مختلفی در این زمینه مطرح شوند. تاکید واشنگتن بر شمولیت چین در مذاکرات آتی کنترل تسلیحات، سبب تقویت احتمال ناپدید شدن کلی و قطعی چنین پیمان‌های بازدارنده‌ای از عرصه بین الملل شد.
تناقض در سیاست خارجی آمریکا که مهم‌ترین شاخصه این عرصه در دوران ریاست جمهوری ترامپ است، زمانی آشکارتر می‌شود که توجه داشته باشیم، آمریکا تلاش دارد تا به توافقی پایدار و تضمین شده در مورد خلع سلاح با کره شمالی دست یابد.
• بیشتر بخوانید:
- مسکو از آزمایش موشکی آمریکا ابراز نگرانی کرد
- استارت جدید به سرنوشت منع موشک‌های هسته‌ای میان برد دچار می‌شود
از دلایل ادعایی خروج آمریکا از این پیمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رشد صنعت و توانمندی نظامی چین: آمریکا علاوه بر این که چین را رقیبی اصلی در عرصه تجارت می‌داند، در حوزه استراتژیک نیز به آن به چشم رقیبی بزرگ و جدی می‌نگرد. از این رو آمریکا تلاش دارد حضور نظامی و شمار موشک‌های مستقر شده خود را در آسیا افزایش دهد. این اقدامات در راستای اتخاذ سیاستی تهاجمی‌تر انجام می‌شود و تایوان را نیز به عنوان ابزار جانبی کمک دهنده در نظر دارد.
به نظر می‌رسد تصمیمات آمریکا مبنی بر خروج از جنگ‌های احمقانه بی پایان مانند سوریه و افغانستان در همین راستا اتخاذ شده باشد. به تازگی مقامات آمریکایی اعلام کردند که نیرو‌های خود را تا نوامبر ۲۰۲۰ از افغانستان خارج و به آسیا منتقل می‌کنند.
- رشد صنایع نظامی ایران
- گسترش حوزه نفوذ روسیه در شرق اروپا
پیامد‌های خروج آمریکا از این توافق را نیز می‌توان به این ترتیب نام برد:
- آغاز رقابت تسلیحاتی میان آمریکا، چین و روسیه
- تلاش کشور‌های مختلف برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای مانند عربستان
- اتکای کشور‌های دارنده تسلیحات هسته‌ای به این تسلیحات در برخورد‌های نه چندان مهم مانند هند، پاکستان و رژیم صهیونیستی
باید توجه داشت که آمریکا و روسیه همچنان ۹۰ درصد تسلیحات هسته‌ای جهان را در اختیار دارند که معادل ۸ هزار کلاهک هسته‌ای است که برای نابود کردن چند باره جهان کافی است. آزمایش‌های موشکی آمریکا و روسیه سبب شده تا گمانه زنی‌ها در مورد آغاز رقابت تسلیحاتی از قالب تردید به شکل واقعیت دربیایند.
فضای پرتنش مبهم حاکم را می‌توان در قالب دو سناریو تعریف کرد:
نخست، آغاز دور جدید بحران موشکی در سطح جهانی. اظهارات سران دو کشور و سیگنال‌های هشدار دهنده ارسالی آنان برای یکدیگر، این گمانه را به شدت تقویت می‌کند؛ هرچند اجرایی شدن این سناریو همچنان به دلیل عدم تمایل مسکو به ورود به چنین عرصه‌ای به دلیل اولویت داشتن مسائل اقتصادی و تلاش واشنگتن برای وارد کردن چین به پیمان آتی کنترل تسلیحاتی با هدف اجتناب از آغاز درگیری با روسیه بعید است.
دو، تلاش ترامپ برای ایجاد فضای مخالفت با روسیه برای رفع اتهام مداخله روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ و البته اتهامات احتمالی در نتیجه انتخابات ۲۰۲۰.
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *