ماجرای صنعت ماینینگ ایران در سال ۹۸/ آیا بیت‌کوین در ایران قانونی می‌شود؟
به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، امسال تابستان همزمان با گرم شدن هوا و افزایش میزان مصرف برق موضوع استخراج ارز‌های دیجیتال داغ شد و باتوجه به اینکه سازوکار قانونی در زمینه تولید رمزارزها وجود نداشت شاهد برخورد جدی و جمع آوری دستگاه‌های تولید رمزارزها در سطح کشور بودیم.
با بالا گرفتن موضوع بود و نبود این رمزارزها اواسط مردادماه بود که معاون اول رئیس‌جمهور برای روشن شدن موضوع آیین‌نامه اجرایی استخراج ارز‌های دیجیتال در کشور را ابلاغ کرد.
همکاری ۴ ارگان دولتی برای قانونی شدن استخراج رمز ارز/ جای بانک مرکزی خالی است
براساس این آیین‌نامه، استفاده از رمز ارز‌ها صرفاً با قبول مسئولیت خطرپذیری از سوی متعاملان صورت می‌گیرد و شامل حمایت و ضمانت دولت و نظام بانکی نمی‌شود و استفاده از آن در مبادلات داخل کشور ممنوع است.
همچنین براساس مفاد این آیین نامه استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری شده رمزارزها با اخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت بلامانع خواهد بود.
باتوجه به این آیین نامه سازمان ملی استاندارد نیز موظف است با همکاری وزارت‌خانه‌های نیرو و ارتباطات و فناوری اطلاعات، برچسب انرژی و استاندارد‌های کیفیت توان الکترونیکی و استاندارد‌های فناورانه مرتبط برای تولید و واردات تجهیزات فرآورده‌های پردازش رمزنگاری شده رمزارزها را تدوین و ابلاغ کند.
از طرفی تأمین برق متقاضیان استخراج رمزارزها تنها با دریافت انشعاب برق از شبکه سراسری یا احداث نیروگاه جدید خارج از شبکه سراسری صورت می‌گیرد.
بعد از گذشت چند ماه دستورالعمل و شرایط صدور جواز و پروانه بهره‌برداری استخراج ارز‌های دیجیتال (ماینینگ) نیز از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام شد.
به همین منظور کسانی که متقاضی فعالیت در زمینه استخراج ارز‌های مجازی هستند باید به وزارت صنعت، معدن و تجارت مراجعه کرده و برای دریافت مجوز اقدام کنند.
بر اساس دستورالعمل ابلاغی، صدور و یا اصلاح جواز تأسیس و پروانه بهره برداری، برای استخراج رمزارز در محل واحد‌های تولیدی فعال صنعتی و معدنی موجود ممنوع است، اما اخذ مجوز برای این فعالیت در محل واحد‌های تولیدی غیرفعال صنعتی که ۳ سال از عدم فعالیت آن‌ها گذشته باشد، مجاز است.
امکان استقرار واحد استخراج کننده رمزارز دارای کاربری صنعتی و مشمول ضوابط استقرار واحد‌های صنعتی بوده و صرفاً در شهرک‌ها و نواحی صنعتی مصوب و یا مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی و نیروگاه‌ها امکان‌پذیر است.
در این بین صدور جواز تأسیس به‌نام چند شخص حقیقی و یا چند شخص حقوقی مجاز نیست و متقاضیان در صورت تشکیل شرکت می‌توانند درخواست جواز تأسیس را در سامانه وزارت صمت ثبت کنند، همچنین صدور جواز تأسیس در محل استیجاری با حداقل اجاره یکساله، در چارچوب این دستورالعمل امکان‌پذیر است.
به منظور تأمین برق مورد نیاز، پس از صدور جواز تأسیس، اطلاعات مجوز باید در سامانه وزارت نیرو ثبت شود و پس از اختصاص انشعاب برق، وزارت نیرو باید اطلاعات را از طریق سامانه به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کند.(بیشتر بخوانید)
در این بین وزارت نیرو به عنوان تامین کننده برق مصرفی با توجه به تصویب نامه دولت دستورالعملی به تفصیل تهیه کرده است.
در همین راستا رضا اردکانیان وزیر نیرو در گفت و گویی اعلام کرد کسانی که مجوز قانونی داشته باشند، برابر مصوبه دولت و تصویب نامه شرکت توانیر به آن‌ها خدمات داده خواهد شد.
اردکانیان گفته بود تکلیف روشن است و هر کس روال را طی کند می‌تواند طبق ضوابط و مقررات در ساعات و ایامی که مجاز است از انرژی برق برای اینکار استفاده کند و افرادی که روال قانونی را طی نکنند، برابر قانون با آن‌ها برخورد می‌شود.
همچنین چندی پیش مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق از نهایی شدن مقررات تامین برق مراکز استخراج رمز ارز خبر داده بود و درباره نحوه تعیین قیمت برق مصرفی رمزارزها گفته بود که ۹۶۵ تومان به ازای هر کیلووات ساعت در نظر گرفته شده است.
به گفته رجبی مشهدی این نرخ در ۸ ماه غیرگرم سال معادل ۵۰ درصد متوسط نرخ برق صادراتی یعنی ۴۸۰ تومان است و از خرداد تا شهریور دوبرابر متوسط قیمت صادراتی برق محاسبه می‌شود.(بیشتر بخوانید)
از طرفی استفاده این مراکز از برق در ۳۰۰ ساعت از سال که ساعات اوج بار است و قبلا هم از سوی وزارت نیرو ابلاغیه شده ممنوع است.
رجبی مشهدی گفت: برای افرادی که به صورت مجتمع با ظرفیت‌های بالا کار می‌کنند به دلیل سهولت پایش و تامین برق تخفیف ۲۰ درصد در نظر گرفته شده است.
خرید و فروش بیت کوین توسط شرکت‌های متفرقه و صرافی های غیرمجاز
در این بین نکته‌ای باقی می‌ماند و آن نحوه خرید و فروش ارز رمز‌ها در داخل کشور است که با توجه به اطلاعیه بانک مرکزی ایران در تاریخ ۹ دی ماه ۱۳۹۶، به کارگیری ابزار بیت کوین و سایر ارز‌های مجازی در تمام مراکز پولی و مالی کشور ممنوع اعلام شده است.
براساس این اطلاعیه هرگونه خرید و فروش و استفاده از بیت کوین و سایر ارز‌های دیجیتال در بانک‌ها، موسسات مالی و صرافی‌های دارای مجوز بانک مرکزی رسما ممنوع اعلام شده است.
البته ممنوعیت استفاده و خرید و فروش بیت کوین از گذشته نیز وجود داشته، اما بخشنامه رسمی در این باره صادر نشده بود و به طور کلی فقط بانک و صرافی‌های زیر نظر بانک مرکزی از خرید و فروش بیت کوین به طور رسمی منع شدند.
با این که تمام سازوکار قانونی برای استفاده از رمزارزها تعیین شده است، اما هنوز هم بانک مرکزی به طور رسمی از خرید و فروش و استفاده از ارز‌های دیجیتال در کشور حمایت نمی‌کند و این موضوع برای افرادی که قصد تولید و خرید و فروش ارز‌های مجازی را دارند به چالشی تبدیل شده است.
البته با وجود ممنوعیت خرید و فروش و استفاده از بیت کوین و سایر ارز‌های دیجیتال در بانک‌ها، موسسات مالی و صرافی‌های دارای مجوز خرید و فروش این ارز‌ها در برخی از صرافی‌های فاقد مجوز انجام می‌شود.
پیرو کسب اطلاع بیشتر از نقش صرافی‌ها در زمینه خرید و فروش ارز‌های مجازی یا دیجیتال به یکی از صرافی‌های حوالی میدان فردوسی سری زدیم تا نظر او را درباره نحوه فعالیت در این حوزه جویا شویم.
این صراف گفت: به طور کلی باتوجه به ریسک‌های خرید و فروش ارز‌های دیجیتال و مجازی در این زمینه فعالیتی ندارد.
او در ادامه با بیان اینکه خرید و فروش بیت کوین نیز مانند سایر بازار‌های مالی با ریسک روبرو است پیشنهاد کرد: بدون داشتن راهنما یا سررشته در این زمینه بهتر است وارد این بازار مالی نشویم.
این صراف در ادامه گفت: اگر ریسک‌های خرید و فروش این نوع ارز کم بود مطمئنا خود صرافی‌ها در این بازار سرمایه گذاری می‌کردند.
او با بیان اینکه صرافی‌ها با بیت کوین کار نمی‌کنند اظهار کرد: اغلب برخی شرکت‌های متفرقه خرید و فروش بیت کوین را انجام می‌دهند و صرافی‌ها در این زمینه فعالیتی ندارند.
امکان تولید رمز ارز ملی در کشور وجود ندارد/ بانک مرکزی هیچ کشوری مسئولیت رمز ارز را نمی پذیرد
بهاء الدین حسینی هاشمی کارشناس اقتصادی درباره ممنوعیت خرید و فروش و استفاده از بیت کوین و سایر ارز‌های دیجیتال اظهار کرد: بانک مرکزی در ابتدا با تولید و استفاده از بیت کوین‌ها نه به عنوان ارز رسمی موافقت کرده بود، اما طی آخرین اطلاعیه خرید و فروش و استفاده از بیت کوین و سایر ارز‌های دیجیتال در بانک‌ها و صرافی‌های مجاز بانک مرکزی ممنوع اعلام شد.
وی درباره ممنوعیت خرید و فروش ارز‌های دیجیتال در کشور گفت: بیت کوین یا سایر ارز‌های دیجیتال در بسیاری از کشور‌های جهان به رسمیت شناخته نمی‌شود و حتی ژاپن که مخترع این ارز دیجیتال است نیز بیت کوین و سایر ارز‌های مجازی را به عنوان ارز رسمی نمی‌شناسد.
این کارشناس اقتصادی گفت: بیت کوین یک رمز ارز است که ۲ تا ۳ درصد ارز مجازی جهان را تشکیل می‌دهد و خیلی از کشور‌ها بیت کوین را به عنوان ارز رسمی قبول ندارند.
هاشمی گفت: بانک مرکزی هر کشوری اگر این ارز را به عنوان ارز رسمی قبول کند باید در مورد دارندگان و تولیدکنندگان این رمزارزها تعهداتی را قبول کند.
وی با بیان اینکه در هیچ کشوری نمی‌توان جلوی تولید رمزارزها را بگیرد اظهار کرد: به ندرت ممکن است کشوری رمزارزها را به رسمیت بشناسد و در اغلب کشور‌ها بانک مرکزی مسئولیتی در این زمینه ندارد و به دلیل ارزش بالای هر بیت کوین اگر تقلبی در این مورد صورت گیرد بانک‌های مرکزی در هیچ کشوری مسئولیت آن را قبول نخواهد کرد.
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا می‌توانیم رمز ارز ملی در کشور تولید کنیم گفت: رمز ارز یک کشف پیچیده‌ای است و امکان تولید آن در کشور وجود ندارد.
وجود ناهماهنگی در بین ارکان مرتبط با موضوع بیت کوین
علی گل مرادی عضو کمیسیون انرژی مجلس درباره اینکه مجوز‌های لازم برای تولید رمزارزها ابلاغ شده، اما مجوزی برای خرید و فروش این رمزارزها وجود ندارد اظهار کرد: متاسفانه بسیاری از تصمیمات، دستورالعمل‌ها و آیین نامه‌ها در دولت اتخاذ می‌شود، اما در برخی موارد همه عوامل در تصمیم نهایی دخیل نیست و همه جوانب در نظر گرفته نمی‌شود به همین دلیل در مرحله اجرا با مشکلاتی روبرو می‌شویم.
وی افزود: لازمه حل چنین مشکلاتی این است که مشابه یک سیستم تک پنجره تصمیم واحدی اتخاذ شود و همه عوامل مرتبط بتوانند نظرات خود را مطرح و ظرفیت‌های خود را اعلام کنند.
عضو کمیسیون انرژی مجلس در توضیح ممنوعیت خرید و فروش ارز از سوی بانک مرکزی گفت: احتمالا خرید و فروش این نوع ارز در بازار‌های مالی و اعتباری پیچیدگی‌های خود را دارد و به دلیل آنکه بخش عمده مسئولیتی و پاسخگویی متوجه بانک مرکزی است در این زمینه حساسیت‌هایی وجود دارد.
گل مرادی با بیان اینکه لازمه صدور مجوز‌های خرید فروش رمزارزها هماهنگی با بانک مرکزی است گفت: درصورتی که قبلا هماهنگی صورت گرفته، بانک مرکزی باید پاسخگو باشد در غیر این صورت باید در وزارت صمت به دنبال آن بود.
وی افزود: تصمیم گیری در خصوص خرید و فروش رمزارزها موضوعی است که به عوامل متعددی در کشور وابسته است به طوریکه همه جوانب باید در نظر گرفته شود از طرفی باید دید در شرایط فعلی می‌تواند به وضع اقتصاد کشور کمک کند.
عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: باید بررسی شود که این موضوع ایراد یا اشکالاتی نداشته باشد که بتواند بازار مالی را با مشکل روبرو کند.
گل مرادی در ادامه تاکید کرد: یک سری ناهماهنگی در بین ارکان مرتبط با این موضوع وجود دارد که حتما هم استدالال‌هایی برای خود دارند به طوریکه یا اصل موضوع را مطلوب نمی‌دانند یا زیرساخت‌های آن را محیای اجرا و انجام نمی‌دانند که در این زمینه حق دارند صاحب نظر باشند.
تعرفه برق استخراج رمز ارز دیجیتال بالاست
احمدی یک فعال حوزه ارز‌های دیجیتال در گفت‌وگو با ، با اشاره به استخراج ارز دیجیتال در کشور اظهار کرد: استخراج ارز‌های دیجیتال طی چند سال گذشته روند رو به رشدی داشته است و به دلیل قیمت پایین برق در کشور مورد استقبال واقع شده است.
این فعال حوزه دیجتیال تصریح کرد: استخراج ارز‌های دیجیتال همزمان با واردات دستگاه ماینر در کشور آغاز شد و تا پیش از ورود دستگاه‌ها خرید فروش ارز‌های دیجیتال در کشور صورت می‌گرفت.
وی افزود: در ۱۰ سال گذشته بیت کوین ارزش چندانی نداشت و بسیاری نسبت به سرمایه گذاری در این حوزه تردید داشتند، اما با فراگیر شدن این ارز دیجیتال بسیاری اقدام به تأسیس مزرعه و استخراج ارز کردند.
احمدی بیان کرد: نیاز دستگاه‌های استخراج ارز دیجیتال به برق فشار قوی باعث تأسیس این مزارع در واحد‌های صنعتی شده است و به دلیل سوددهی بالا بسیاری از واحد‌های صنعتی اقدام به استخراج ارز دیجیتال می‌کنند.
به گفته وی؛ روند استخراج ارز دیجیتال به دلیل سختی شبکه طی سال گذشته روند کاهشی یافته و از سوی دیگر ارزش این ارز دیجیتال در مقایسه با دلار روند صعودی داشته است.
این فعال حوزه دیجتیال درباره نحوه فعالیت این دستگاه‌های ارز دیجیتال گفت: این دستگاه ها با محاسبات فرآیندی کارمزدی دریافت می‌کنند که این کارمزد در قالب بیت کوین به کیف پول واریز می‌شود.
احمدی گفت: برای استخراج ارز نیاز به دستگاه‌هایی با سخت افزار قوی و اتصال به اینترنت است که برق زیادی را مصرف می‌کند.
وی با اشاره به قیمت گذاری برق برای واحد‌های فعال در این حوزه اظهار کرد: قیمت گذاری بالا بسیاری از واحد‌های صنعتی را برای دریافت مجوز و ثبت فعالیت خود با تردید مواجه کرده است و نیازمند است که قیمت در نظر گرفته برای ارز‌های دیجیتال کاهش یابد.
این فعال حوزه ارز دیجیتال با اشاره به نحوه دریافت و تبدیل ارز‌های دیجیتال به ریال گفت: بسیاری از صرافی‌ها به شکل غیر رسمی اقدام به تبدیل بیت کوین به ریال می‌کنند و مبنای قیمت گذاری ارز‌های دیجیتال بیت کوین بازار‌های بین المللی است که پس از کسر کارمزد ۵ درصد مبلغ ریالی را به حساب متقاضی واریز می‌کنند.
احمدی بیان کرد: اتصال به شبکه استخراج ارز دیجیتال نیازمند اینترنت است و بسیاری از فعالان این حوزه با قطع شدن اینترنت طی ماه گذشته فعالیت آن‌ها متوقف شده است.
گزارش از سپیده پوردشت