آشتی دوباره مردم جامعه با دستگاه قضا/عفو بی‌سابقه
حالا سال‌هاست که در شب اعیاد مذهبی چشم محکومان ایرانی به فرمان عفو رهبری است، امسال هم به مناسبت میلاد پیامبر (ص) و امام جعفر صادق (ع) رهبر معظم انقلاب با پیشنهاد عفو و تخفیف مجازات ۳۵۵۲ نفر از محکومانِ محاکم عمومی و انقلاب، سازمان قضایی نیرو‌های مسلح و تعزیرات حکومتی موافقت کردند. خبر عفو محکومان در شب میلاد با سعادت پیامبر مهربانی یک پیشوند «نخستین» هم داشت، چرا که امسال آن‌طور که سخنگوی قوه قضاییه اعلام کرده است برخلاف بسیاری از عفو‌های دیگر که محکومان امنیتی مستثنا می‌شدند و سهمی در فهرست عفو‌های پیشنهادی نداشتند با تدبیر خاص رئیس قوه قضاییه در عفو اخیر، شماری از این محکومان هم در فهرست پیشنهادی گنجانده شدند.
اول؛ آمار محکومان در ایران
آمار‌ها نشان می‌دهد تعداد زندانیان در کشور حدود ۲۲۵ هزار نفر است. این آمار یعنی از هر ۳۵۵ نفر ایرانی یک نفر در زندان به سر می‌برد و اگر هر کدام از این زندانی‌ها تنها به یک خانواده مرتبط باشند یعنی ۲۲۵ هزار خانوار ایرانی تحت تأثیر حبس یک مجرم قرار دارند. ایران فقط به صرف تعداد زندانی در مقام هشتم جهان قرار دارد، هر چند آمریکا و چین در این رتبه‌بندی در جایگاه اول و دوم هستند. بنا بر گفته مسؤولان قضایی کشور در طول ۱۰ سال گذشته از تعداد کل زندانیان بین ۴۰ تا ۶۰ درصد مجرمان مرتبط با مواد مخدر هستند و بقیه زندانیان را مجرمان گوناگون دیگری از جمله زندانیان جرایم غیرعمد مالی، زندانیان جرایم مالی، زندانیان مهریه و زندانیان جرایم عمد مثل سرقت، قتل و نزاع تشکیل می‌دهند. جالب است بدانید با توجه به شرایط کشور‌های مختلف و به‌خصوص کشور‌های آسیایی و مسلمان، جمعیت زندانیان در هر صد هزار نفر در آسیا ۱۷۴ نفر بوده است. این عدد در جهان ۱۶۸ نفر است در حالی که در کشور ما این رقم به حدود ۲۸۳ نفر به ازای هر صد هزار نفر رسیده است که نشان می‌دهد برای کاهش جمعیت کیفری باید کار ویژه‌ای انجام شود. براساس اسناد موجود و عنوان‌شده از سوی مسؤولان ۶۴ درصد زندانیان متأهل هستند و بیش از ۹۰۰۰ نفر دو فرزند و بیشتر دارند. این آمار نیز از آن جهت اهمیت پیدا می‌کند که حداقل ۱۵۰ هزار خانواده ایرانی به‌دلیل دربند بودن یکی از اعضای خود دچار مشکلات و آسیب‌های اجتماعی بوده است.
دوم؛ ویژگی‌های عفو اخیر
هم روایت سخنگوی قوه قضاییه از ویژگی‌های متمایز عفو اخیر محکومان و هم به گواه آمار عفو‌های چند سال گذشته می‌توان اذعان کرد عفو اخیر محکومان اتفاق متفاوت و مبارکی است. غلامحسین اسماعیلی که پنجشنبه در همایش سازمان قضایی نیرو‌های مسلح سخنرانی می‌کرد به این موضوع اشاره کرده و گفته است: «معمولا در عفو‌های موردی که فهرست تنظیم و تقدیم رهبر معظم انقلاب می‌شد، عدد مشمولان عفو بین ۷۰۰ تا هزار نفر بود؛ اما در این مرحله عددی معادل ۳۵۵۲ نفر از محکومان دادگاه‌های عمومی، انقلاب، نظامی و تعزیرات حکومتی مورد عفو قرار گرفتند که در عفو‌های موردی این تعداد، یک عفو بی‌سابقه است.» هر چند تعداد محکومانی که شامل عفو مقام معظم رهبری قرار گرفته‌اند قابل توجه است، اما این تنها وجه تمایز عفو اخیر با دوره‌های گذشته نیست، چرا که برای نخستین بار در میان عفوشدگان، ۳۲ نفر از افرادی که دارای محکومیت امنیتی (از جمله تعدادی از اهالی رسانه و دانشجویی) بودند هم پس از طی فرآیند قانونی در قوه قضاییه با پیشنهاد رئیس دستگاه قضا، طی نامه‌ای مستقل به رهبر معظم انقلاب و موافقت ایشان مشمول این عفو تخفیف و تبدیل مجازات شدند. این مورد در فضای رسانه‌ای ایران و حتی در میانه اخبار مربوط به گرانی بنزین هم از چشم مخاطبان دور نمانده و مورد استقبال تعداد زیادی از فعالان اجتماعی و سیاسی هم قرار گرفته است.