گرگاس، وصله ناجور حیات‌وحش
گفته می‌شود دلیل اصلی ظهور این گونه جدید جانوری مهاجم که هوش و ذکاوت سگ و نترسی و شجاعت گرگ را دارد، بی مبالاتی چوبانان گله در مقاربت دادن سگ‌های ماده با گرگ‌های نر به عنوان یک تفریح از یک سو و رهاشدگی و افزایش شمار سگ‌های ولگرد ماده در مناطق پیرامونی شهر‌ها و طبیعت تحت لوای حمایت از حیوانات و آمیزش آنها با گرگ‌های نر از سوی دیگر است.
حضور «گرگاس» در طبیعت آذربایجان شرقی در یک سال گذشته مخاطرات جدی به همراه داشته است، به گونه‌ای که این گونه جانوری مهاجم نوظهور تنها در روستا‌های شهر تسوج در ۹۰ کیلومتری غرب تبریز هشت نفر را مجروح و روانه بیمارستان کرد.
تهدید حضور گرگاس در محیط زیست آذربایجان شرقی و نگرانی از افزایش تعداد آنها، در نهایت اداره کل محیط زیست آذربایجان شرقی را ناگزیر از صدور مجوز معدوم سازی آن کرد و شکارچیان شهر تسوج به صورت قانونی پنج قلاده گرگاس مشاهده شده در کوهستان‌های این محل را مخل امنیت مردم بودند، از پای درآوردند.
اما با توجه به گستردگی محدوده دربرگیری گرگاس در آذربایجان شرقی، به نظر می‌رسد رفع خطر این گونه جانوری نوظهور نیازمند اقدام‌های جدی و کارشناسی است و گام‌های مقطعی در این خصوص در حد مسکن بوده و جوابگو نیست.
معدوم سازی ۵ قلاده گرگاس در شهر تسوج
سرپرست معاونت محیط طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌شرقی گفت: ۵ گرگاس در روستا‌های اطراف شهر تسوج شهرستان شبستر در حدود ۲ ماه گذشته معدوم شدند.
داود غنی پور اظهار کرد: اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی ۲ فقره مجوز اتلاف گرگاس صادر کرده که براساس آن ۳ نفر از روستای چشمه کنان و ۲ نفر نیز از روستای غلمانسرای شهر تسوج می‌توانند در هر جا که این حیوان را مشاهده کنند، نسبت به دفع آن اقدام کنند.
وی با بیان اینکه مشکل اصلی گرگاس در آذربایجان شرقی در شهرستان شبستر است، افزود: چندی پیش بر اثر حمله یک قلاده گرگاس در تسوج تعدادی زخمی شدند که البته محیط زیست با هدف حمایت از تنوع ژنی در طبیعت، مجوز دفع این حیوان وحشی را صادر کرد.
این کارشناس مسائل محیط زیست ادامه داد: دلیل حمله گرگاس در اطراف شهر تسوج، کمبود طعمه و غذا در منطقه بوده است؛ البته مدیریت نداشتن در نگهداری از سگ‌های نگهبان و گله و عدم نگهداری درست از سگ‌های اهلی در فصل زاد و ولد آنها موجب بروز پدیده‌ای بنام گرگاس شده است.
غنی پور افزود: وجود گرگاس در شیراز حدود ۱۰۰ سال پیش توسط کارشناسان خارجی محیط زیست در کتاب جانوران ایران اعلام شده است و در طبیعت جانوران وحشی ۲ رگه دیگری وجود دارد که معمولا تمایلی برای حمله به انسان ندارند.
وی یادآوری کرد: ظهور گرگاس‌ها نتیجه رها کردن توله سگ‌های ماده در طبیعت است؛ در گذشته این توله‌ها را می‌کشتند، اما بعد‌ها با هدف آزار نرساندن به آنها از کشتن این توله‌ها خودداری شد و آنها را در طبیعت رها کردند؛ این توله‌ها پس از هشت ماهگی به بلوغ می‌رسند و با پیوستن به خانواده گرگ‌ها در هر دوره زادآوری ۱۶ گرگاس یعنی بیش از ۱.۵ برابر زاد و ولد گرگ‌ها توله‌زایی می‌کنند.
اختلاط ژنتیکی جانوران یک پدیده مثبت در طبیعت است
استاد دانشگاه و دکترای علوم جانورشناسی نیز گفت: حیوانات ۲ رگه کاملا واقعی هستند و شما را شگفت زده می‌کنند، بیشتر آنها به صورت طبیعی در حیات وحش وجود ندارند و توسط انسان‌ها به وجود آمده و بیشتر این حیوانات نیز در حالی که با موفقیت ترکیب شده اند، نابارور هستند.
خلیل آریا اظهار کرد: ادامه نسل یک نژاد ۲ رگه تنها با مداخله انسان امکان پذیر است و با پیشرفت‌هایی که در مهندسی ژنتیک و شبیه سازی به دست آمده فقط زمان می‌تواند آینده موجودات ۲ رگه جدید را مشخص کند.
وی در خصوص ظهور گونه جانوری مهاجمی به نام گرگاس (گرگ و سگ) نیز که به عنوان تهدید انسانی مطرح شده و خسارت‌هایی را وارد کرده است، گفت: اختلاط ژنتیکی گرگ و سگ یک اتفاق طبیعی است، اما چون به انسان خسارت وارد می‌کند، ایجاد حساسیت کرده است.
آریا افزود: این اختلاط بین گرگ و شغال هم وجود دارد و تاکنون مشکلی پیش نیامده است، ولی در هر شرایطی اختلاط ژن مثبت است، چون نقاط قوت اعضای یک گونه جانوری در یک حیوان جمع می‌شود و اگر خسارتی را به طبیعت وارد نکند، همواره مثبت است.
وی اظهار کرد: انسان به روش اصلاح ژنتیکی در جانوران و گیاهان اقدام به این کار می‌کند؛ با این روش مقاومت گونه حاصل شده و گونه جدید با هدف گذاری قبلی نسبت به گرما، سرما، بیماری ها، آفت ها، کم آبی و ... مقاوم می‌شود.
این استاد دانشگاه افزود: گرگاس نسبت به عوامل طبیعی مقاوم‌تر و نسبت به جانوران وحشی دیگر قوی‌تر شده که به عقیده من این تقویت ژن، مثبت است، اما اینکه این جانور خسارت می‌زند، باید به دنبال علل آن بود، چون تاکنون در خصوص مقابله با گرگاس کار علمی انجام نشده و حتی سفارش یا مراجعه‌ای در جهت مقابله با خسارت‌های آن انجام نشده است.
آریا یادآور شد: اگر ضرورت این کار وجود دارد، باید به عنوان طرح به مراکز علمی اعلام شود تا احتمال مقابله با گرگاس بررسی و انجام شود.
وی همچنین با بیان اینگه حیوانات ۲ رگه فراوانی در طبیعت وجود دارد، افزود: لایگر (شیر نر و ببر ماده)، تایگون (ببر نر شیر ماده)، قاطر (الاغ نر و اسب ماده) و گیپ (بز و گوسفند) نمونه‌هایی از آنها در طبیعت هستند که بیشتر عقیم می‌باشند.