اولین قربانی معامله قرن در کاخ سفید
وی و «جارد کوشنر»، داماد ترامپ و مشاور ارشد کاخ سفید در معیت «دیوید فریدمن»، سفیر آمریکا در سرزمین‌های اشغالی، سه ضلع مثلثی بودند که سال‌هاست برای آماده‌سازی طرح به‌اصطلاح صلح ترامپ برای خاورمیانه، وقت صرف کرده‌اند.
وی ماه گذشته از تصمیم خود برای استعفا خبر داده بود، اما مدتی بعد دوباره اعلام کرد تا زمان رونمایی از بخش سیاسی معامله قرن به فعالیت خود ادامه می‌دهد و فعلاً تصمیمی برای کنار رفتن از سمتش ندارد.
گرینبلات که منتظر تشکیل کابینه نتانیاهو بود تا بخش سیاسی این توطئه را پرده‌برداری کند، با دو بار شکست نخست‌وزیر اسرائیل برای تشکیل دولت ائتلافی مواجه شد و هفته گذشته رسماً اعلام کرد که به‌زودی استعفا خواهد کرد. وی درنهایت، روز گذشته با انتشار یادداشتی توئیتری، از سمت خود کنار رفت.
گرینبلات، یک صهیونیست آمریکایی و ساکن ایالت نیوجرسی است. وی که دو سال و نیم پیش به این سمت منصوب‌شده بود، اکنون قصد دارد فعالیت شرکت تجاری و بازرگانی خصوصی خود را از سر بگیرد و به گفته رویترز، نزد همسر و ۶ فرزندش بازگردد. علت اینکه ترامپ او را به‌عنوان نماینده ویژه خود در غرب آسیا تعیین کرد، این بود که با توجه به شمّ اقتصادی، عهده‌دار بخش اقتصادی معامله قرن شود.
تنها ثمره دوره مسئولیت او نیز برگزاری «کارگاه منامه» با هدف جلب سرمایه‌گذاری‌های خارجی در این توطئه بود که با استقبال سرد کشور‌ها رو به رو شد. کوشنر و گرینبلات، هر دو صهیونیست زاده و نورچشمی لابی آیپک هستند و تعجبی ندارد که این دو، «معماران معامله قرن» لقب گرفته‌اند.
دیوید فریدمن نیز در این میان، نقش مشورتی و هماهنگ‌کننده را بر عهده داشت، اما این سؤال مطرح است که با وجود این سطح از در هم تنیدگی مقامات آمریکایی با رژیم صهیونیستی، چرا اولاً بخش اقتصادی مورد استقبال قرار نگرفت، ثانیاً، به چه علتی بخش سیاسی همچنان در دفتر ترامپ خاک می‌خورد، ثالثاً، معامله قرن چه زمانی رونمایی می‌شود و آیا اساساً این کار انجام خواهد شد و رابعاً، علت استعفای گرینبلات در این آشفته‌بازار عرصه سیاسی اسرائیل چه بود؟
همه این موارد سؤال‌های مهمی هستند، اما دلیل کناره‌گیری نماینده ترامپ در خاورمیانه، بیش از سایر سؤالات مورد توجه قرار دارد.
طبعاً گرینبلات، نسبت به طرحی که به‌صورت شبانه‌روزی برای فراموشی آرمان قدس، روی آن‌وقت گذاشته بود، تعصب دارد و امروز و فردا کردن ترامپ برای رونمایی از آن، موردپسند وی نبود.
او منتظر تشکیل کابینه نتانیاهو پس از انتخابات کنست (پارلمان رژیم صهیونیستی) در ۲۶ شهریور سال جاری شد تا کلیددار کاخ سفید، آن را علنی کند، اما با کنار رفتن نتانیاهو از مأموریت تشکیل دولت و افتادن زمام امور به دست «بنی گانتس»، رهبر ائتلاف آبی – سفید، گویا طاقتش تمام شد و نتوانست اختلاف خود با ترامپ را بر سر رونمایی هر چه سریع‌تر این توطئه پنهان کند.
از این رو، اولین گزینه درباره حذف وی از دایره تصمیم گیران سیاست خارجی ترامپ در منطقه و قربانی شدنش در این ماجرا، به اختلاف‌نظرش با رئیس‌جمهور آمریکا درباره تعویق چندباره رونمایی از معامله قرن بازمی‌گردد.
گرینبلات اعلام کرده که می‌خواهد برای رسیدگی به امور شخصی و اداره کسب و کارش به نیوجرسی بازگردد، درحالی‌که به نظر می‌رسد این اظهارات، بهانه‌تراشی و فرار از بار سنگین شکست معامله قرن باشد.
ناظران بین‌المللی، این احتمال را صائب‌تر از گزینه اول می‌دانند و وی برای شریک نبودن در این فضاحت، ترجیح داده تا از جمع کاسبان منطقه دور بماند.
روشن است که وقتی مؤلفه‌های اقتصادی و سیاسی، موفق نباشند، جنبه‌های دیگر آن نیز راه به‌جایی نخواهند برد. جانشین وی، یک حقوقدان ۳۰ ساله صهیونیست به نام «آوی برکویچ» است که از دانشگاه هاروارد فارغ‌التحصیل شده و یکی از دوستان صمیمی کوشنر نیز هست.
این گمانه مطرح است که مأموریت جایگزین گرینبلات، پیگیری حقوقی معامله قرن باشد، اما به دلیل عقیم ماندن شاخصه‌های سیاسی و اقتصادی، کمیت بخش حقوقی آن نیز لنگ خواهد بود.
علاوه بر این، معامله قرن برخلاف نامش، اساساً معامله به مفهوم داد و ستد دوجانبه نیست و حق کشی آشکار و پایمال کردن حقوق مسلم فلسطینیان در آن مشهود است. آوارگان در این طرح، برای همیشه از بازگشت به سرزمین آبا و اجدادی خود محروم می‌شوند و برای آن‌ها به‌اصطلاح «وطن جایگزین» دیده شده است.
در بند ۱۱ قطعنامه ۱۹۴ شورای امنیت سازمان ملل متحد بر «حق بازگشت آوارگان فلسطینی به سرزمینشان» تأکید شده و لذا ابتکار آمریکایی‌ها، نقض فاحش قوانین بین‌المللی نیز محسوب می‌شود.
ضمن اینکه هیچ فلسطینی غیرتمندی برای فروش سرزمین خود معامله نمی‌کند و برپایی راهپیمایی‌های حق بازگشت از سوی فلسطینی‌ها به مدت یک سال و نیم نشان می‌دهد مسئله حق بازگشت در میان آن‌ها مورد وفاق کلی است. موارد دیگری همچون سلب حق تشکیل ارتش برای کشور جدید فلسطینی‌ها، صهیونیستی شدن تمام و کمال قدس، تخلیه مناطق بیشتری برای ساخت شهرک‌های صهیونیست نشین و توافق سه‌جانبه میان تشکیلات خودگردان، حماس و اسرائیل، ازجمله موانع اساسی دیگر برای عملیاتی شدن معامله قرن هستند.
از سوی دیگر، کشور‌های مهم جهان اسلام در کنار بسیاری از ملت‌های عربی، صراحتاً با این توطئه مخالفت کرده‌اند و فضای سنگینی را علیه سازشکاران همچون عربستان، بحرین و امارات شکل داده‌اند. علیرغم چندین سال روابط پیدا و پنهان ریاض – تل‌آویو به‌منظور تسهیل و عادی‌سازی کشور‌های عربی – اسلامی با رژیم صهیونیستی، این اتفاق رخ نداده و عدم همراهی افکار عمومی و فضای اجتماعی کشور‌های غرب آسیا، به یک چالش اساسی برای تحقق معامله قرن تبدیل‌شده است.
این در حالی است که حتی متحدین اروپایی اسرائیل و کشور‌های تأثیرگذار دیگر همچون روسیه نیز با طرح آمریکا برای منطقه مخالف‌اند و صراحتاً زاویه خود را با آن اعلام کرده‌اند. «امانوئل مکرون»، رئیس‌جمهور فرانسه در گفتگو با شبکه تلویزیونی «کان» اسرائیل اعلام کرد که فرانسه دیگر امیدی به معامله قرن دونالد ترامپ ندارد و افزوده بود که «نمی‌توان توافقی را به طرف‌هایی تحمیل کرد که خواهان مذاکره نیستند.» وزارت خارجه روسیه نیز در بیانیه‌ای نگرانی عمیق مسکو را نسبت به نشست اقتصادی بحرین و معامله قرن اعلام کرده بود.
مجموع این مخالفت‌ها و موانع در درجه نخست موجب شده که آمریکایی‌ها از رونمایی آن پا پس بکشند، یکی از معماران آن (گرینبلات) کنار برود و حتی زمانی برای اعلام آن معین نشود. این طرح، از ابتدا بر اساس یک نظریه فضایی و تخیلی و بر اساس توهمات چند میلیاردر صهیونیست که با واقعیت‌های میدانی آشنا نیستند، طراحی‌شده و گویا از تاریخ هم بی‌اطلاع هستند. صهیونیست‌ها در ۷۱ سال گذشته، زمانی که در اوج قدرت بودند، نتوانستند با ضرب‌وزور و نسل‌کشی‌های گسترده و جنایات فجیع، فلسطینی‌ها را از تعقیب آرمان آزادسازی قدس شریف منصرف کنند و اکنون که گروه‌های مقاومت، دست برتر را در معادلات دارند، محال است که بتوان با چند وعده کودکانه، هدفی که برای آن‌ها خون‌ها داده و سال‌ها مبارزه کرده‌اند را به بوته فراموشی بسپارند.
: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.