وقف گنجینه مهمی از میراث فرهنگی است

به گزارش خبرنگار گروه جامعه ، جبرئیل نوکنده، رییس موزه ملی در مراسم افتتاح نمایشگاه میراث وقف گفت: وقف یکی از برترین و پُردوام‌ترین مظاهر احسان، نیکوکاری، سنت و بزرگ اندیشی زنان و مردانی است که در پهنای تاریخ این سرزمین زیسته اند و در نهایت سخاوت و صداقت  گاه از مال خود انفاق کرده  و گاهی در حفظ کیان این آب  و خاک جان خود را وقف کرده اند و بدین ترتیب میراث ناملموسی از گذشته‌های بسیار دور شکل گرفته که مایه پویایی و سرزندگی  فرهنگ و تمدن غنی ایرانی بوده و واقفان را نیز برای همیشه ماندگار و جاودانه ساخته است.   

وی ادامه داد:وقف در عصر حاضر شامل جلوه‌هایی بدیع و متناسب با زمان است که  در کالبد‌های  فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی گسترش یافته و محوری برای توسعه و ایجاد تحولات مثبت و سازنده در زندگی اجتماعی محسوب می‌شوند.

نوکنده بیان داشت: وقف فرهنگی شاید ازمهم‌ترین و کهن‌ترین کاربرد‌های این سنت بی بدیل به شمار آید،  که نتایج فرهنگی و آموزشی آن با محوریت عدالت،  لایه‌های بالایی تا  زیرین  جامعه را در بر می‌گیرد.

وی افزود:وقف فرهنگی که معمول‌ترین از جانب دانشمندان، امرا، وزرا و سایر نیکوکاران انجام شده،  تا به امروز توانسته گنجینه‌ای عظیم از آثار فرهنگی منقول و غیر منقول را گردآوری کند که در جای جای این سرزمین پهناور قابل مشاهده هستند.

نوکنده بیان کرد: مساجد، بقاع متبرکه، کتابخانه، مدارس و دیگر نمونه‌ها با کاربرد‌های آموزشی باعث رشد و شکوفایی فرهنگ، تمدن و تکامل انسانی شده اند ودر همین راستا قرآن‌ها، نسخ خطی، اسناد و دیگر آثار تاریخی فرهنگی به مثابه یادگاری ماندگار، بهترین وسیله انتقال علوم و تمدن از ملت‌های گذشته به آیندگان هستند.

 وی بیان داشت:وقف از یک سو  به عنوان یک عمل خیر و در زمره باقیات الصالحات به شمار آمده و از سویی دیگر گنجینه مهمی از میراث فرهنگی را به جا گذاشته که جنبه قداست و امانتش ضمانتی برای میراثبانی صحیح از آن شده است و بدین ترتیب کارکرد آموزشی دیگری از وقف نیز در این جا هویدا شده است.
گردآوری، نگهداری در شرایط استاندارد و ایمن، پژوهش، معرفی و نمایش  این آثار رسالتی است که در نهاد فرهنگی موزه‌ها معنا می‌یابد و ثمره مهم آن تبدیل میراث وقف به میراث پایدار است، چرا که موزه‌ها به عنوان پلی میان گذشته، حال و آینده نقش آفرینی می‌کنند. از همین روی وقف و اهدا از منابع مهم غنی سازی موزه‌ها به شمار می‌آیند.

نونکنده گفت: موزه ملی ایران نیز در مقام موزه مادر از این امر مستثنی نبوده و گنجینه مهمی از موقوفات را نگهداری می‌کند؛ و در پاسداشت هفته وقف با همکاری سازمان اوقاف و امور خیریه اقدام به برگزاری نمایشگاهی تحت عنوان " میراث وقف " کرده است.

وی افزود:این نمایشگاه روایتی از سنت وقف بر موقوفات شامل چهل به علاوه یک اثر است که  قدمت زمانی از سده پنجم هجری قمری تا دوره زندیه را در برگرفته و کهن‌ترین اثر این نمایشگاه نسخه خطی  قرآنی است که بر روی پوست نگارش شده است.

 وی گفت:بیشتر آثار این نمایشگاه متعلق به مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی است. آثار موقوفی این مجموعه که امروزه در ردیف میراث جهانی قرار گرفته و شامل اشیاء متنوعی همچون نسخ خطی قرآنی، اسناد، نسخ خطی و چینی‌هایی است که امروز تحت عنوان میراث جهانی مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی شهرت خاصی دارند؛ و این شاید مهم‌ترین پیام نمایشگاه باشد.

رییس موزه ملی گفت:از سویی دیگر این مجموعه فرصت مناسبی برای نمایش جلوه‌هایی از هنر فاخر دوران اسلامی در زمینه‌های گوناگون خوشنویسی، کتاب آرایی، جلد سازی، فلزکاری و دیگر شاخه‌های هنری است که در میان این موقوفات قابل بررسی و پژوهش هستند.    

وی یادآور شد:این نمایشگاه در صدد است تا نگاه سطوح مختلف اقشار جامعه را به وقف فرهنگی و پیامد‌های مهم  آن  سوق  دهد: نخست آنکه با نگاهی کارشناسی شده به این آثار می‌توان شاهکار‌های بسیاری  از هنر و تمدن ایرانی  را در این مواد فرهنگی جستجو کرد، که حفظ و حراست از آن‌ها برعهده هر ایرانی است، از طرفی دیگر جلب مساعدت و حمایت مسئولین ذیربط در جهت گردآوری این آثار با هدف تقویت موزه‌های موجود و در اقدامی ملی تاسیس و راه اندازی موزه وقف را یادآوری می‌کند.