راههای فرار از افسردگی زمستانی
حسن فلاح پور، کنترل بر اشتها و وزن طی زمستان و پاییز، مشکلات حافظهای و تمرکزی بیشتر، کاهش فعالیـت اجتمـاعی، کاهش اشتیاق نسبت به آینده، مشکل مقابله با فشار، کاهش لذت از زندگی روزمره و کاهش رفت و آمدها نسبت به شرایط عادی از دیگر نشانههای این نوع اختلال است که اگر پاسخ افراد به موارد یاد شده ۲ مورد یا بیشتر از آن مثبت باشد، میتوان گفت که گرفتار اختلال خلقی فصلی شده اند.
وی اظهار داشت: اختلال خلقی فصلی یک دورهای از افسردگی است که بطور معمول در پائیز و زمسـتان وجود دارد و علت آن نور ناکافی است و به موازات آن کوتاهتر شدن روزها و ابری شدن هوا در این فصول است که بسیاری از مردم نشانههای اخـتلال خلقی فصلی را تجربه میکنند.
عضو کمیته روانپزشکی اجتماعی انجمن علمی روانپزشکان ایران ادامه داد: علت این مهم هنوز مشخص نشده، اما گفته میشود کـه تغییـرات فصلی در نور و دما، نقش کلیدی را در آن بازی میکند و در این میان نور روشن تغییرات فیزیولوژیایی در بدن افراد ایجـاد میکند.
وی اضافه کرد: قرار گرفتن بیشتر در معرض نور روشن سطوح خونی هورمون حساس به نور ملاتونین را کاهش میدهد، ایـن هورمـون در دورههای بخصوصی از روز به صورت غیر عادی بالاست و همچنین بدن دارای یک ساعت درونی است که توسط آن ریتمهای روزانه دمای بدن، ترشح هورمون و الگوهای خواب را کنترل میکند، نور روشن، بسته به زمان استفاده از آن میتواند ساعت درونی را دچار تاخیر یا شتاب کند.
فلاحپور افزود: شیوع الگوی فصلی نوع زمستان با توجه به اقلیم، سـن و جنسـیت متفـاوت بوده و این میزان در اقلیمهای مرتفع (نواحی کوهستانی) بیشتر است و در این میان سن نیز یک پیشبینی کننده قوی افسردگی فصلی محسوب میشود.
این متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) ادامه داد: دل گرفتگی ناشی از زمستان بطور معمول با افزایش فعالیت جسمانی و افزایش مقدار نور در محیط کار و زندگی بـرطـرف میشـود، اما مبتلایان به اختلال عاطفی فصلی به ویژه درمان از طریق ضد افسردگیها و نور به درمان بیشتری نیاز دارند.
فلاح پور افزود: در فصل زمستان باید تا آنجا که ممکن است از نور استفاده و در ساعات روز از قرار گرفتن طولان مدت در مکانهای تاریک اجتناب شود.
عضو کمیته روانپزشکی اجتماعی انجمن علمی روانپزشکان ایران ادامه داد: وقتی دما مناسب است باید اجازه داد، تا نور طبیعی از درها و پنجرههای باز بتابد، شاخ و برگها را از جلوی پنجـره دور، دیوارها را با رنگهای روشن نقاشی کرده و از لامپهای روشنتر استفاده شود.
وی اضافه کرد: افراد بطور روزانه برای استفاده از نور طبیعی در بیرون از منزل ورزش کنند و اگر مجبور به ورزش در فضـاهای بسـته هستند باید در محیطهای برخوردار از نور روشن و طبیعی آفتاب و یا مکانهای دارای روشنایی درخشنده آن را انجام دهند.
این متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) ادامه داد: افراد هر گاه ممکن باشد در غذاخوری ها، کلاس درس، ماشین و ... در نزدیک پنجره نشسته، چرخه خواب و بیداری منظمی داشته باشند و در این میان افراد دارای اختلال عاطفی فصلی که زمان مشخصـی در صـبحها بیـدار شده و زمان مشخصی نیز میخوابند، در مقایسه با افرادی که در اوقات متغیر بیدار شده و یا میخوابند، در طول روز هوشـیارتر بوده و کمتر احساس خستگی میکنند.
فلاح پور افزود: افراد دارای اختلال عاطفی فصلی به هوای سرد شدید حساسیت دارند که باید فعالیتهای اجتماعی و بیرون رفتنهای خود را در طی فصل زمستان در طول روز و یا اوایل عصر انجام دهند.
وی اضافه کرد: این افراد از بیرون ماندن زیاد که ممکن است برنامه خواب و یا ساعت زیست شناختی بدن را مختل کند، خودداری کنند، با مدیریت زمان خردمندانه، نیروی خود را حفظ کنند و از فشار خودداری و یا آن را بـه حداقل برسـانند.