بزرگترین کشفی نیم قرن اخیر باستان شناسان در نقش رستم/ یک نوشته میخی ۴ خطی که بعد از ۱۸ سال خوانده نشد

به گزارش خبرنگار گروه جامعه ، باستان شناسی و کشفیاتش امری است که هر روز پنچره ای جدید از آن گشوده می شود و هر روز جهانیان را متحیر می کند و اما امروز کشفی دیگر در ایران، نقش رستمِ فارس که هنوز در تاریخ کشف آن بحث و جدل می شود.

رخشنده خو کارشناس مسئول میراث باستانی نقش رستم گفت: کتیبه باستانی با نوشته میخی چهار خطی ۱۸ سال پیش توسط گروه مرمت تخت جمشید کشف گردید، اما بازخوانی نشد.

به تازگی یکی از محققان اعلام کرده که کوچکترین کتبیه چند هزار ساله را در استان فارس کشف کرده است که از نظر برخی کارشناسان بزرگترین رویداد اکتشافی در نیم قرن اخیر است. اما یک محقق دیگر گفته است آن را دو سال پیش کشف کرده، ولی میراث فرهنگی اعلام کرده این کتیبه را ۱۸سال پیش یافته است. اما کسی به ترجمه این کتیبه مهم اقدام نکرده است.

در حالی که تصورات بر آن بود که تمامی کتیبه‌های موجود در مجموعه جهانی نقش رستم کشف، خوانده و ترجمه شده است، اما این روز‌ها خبر‌ها از کشف کتیبه‌ای جدید حکایت دارد که تاکنون از دید پژوهشگران جا مانده است.

مجتبی درودی پژوهشگر فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران در این رابطه گفت: ۲ ماه پیش که برای گرفتن عکس به نقش رستم رفتیم و می‌خواستم عکسی از کتیبه‌ها سمت چپ آرامگاه بگیریم به این کتیبه برخورد کردیم.

اما به محض اعلام رسمی خبر این کشف معلوم شد که این کتیبه باستانی را خیلی پیش‌تر از اینکه درودی آن را کشف کند بسیاری دیده اند. خدیجه توتونچی یکی از پژوهشگران به تحقیق در تاریخ ایران باستان نخستین کسی بود که پس از سخنرانی درودی مدعی شد که پیش از این حدود ۳ سال پیش از کتیبه را کشف کرده است؛ و این فرد گفته است که ۳ سال پیش این کتیبه را کشف کردم و اعلام کردم که این کتیبه هنوز ترجمه نشده است و به دنبال معنی نشته‌های روی کتیبه بودم.

اما تحقیقات نشان داد که کهن بودن کشف این کتیبه بسیار بیش‌تر از آن چیزی است که توتونچی اعلام کرده است. متولیان وزارت میراث فرهنگی می‌گوید این کتیبه ۱۸ سال پیش کشف شده و در جریان آن بوده اند، ولی موفق به پیدا کردن کسی که بتواند آن را ترجمه کند نشده اند.

رخشنده خو کارشناس مسئول میراث باستانی نقش رستم نیز گفت: یک نوشته میخی ۴ خطی بالای سر سربازی که در سمت چپ آرامگاه داریوش ایستاده مشخص است.

آنچه اهمیت دارد محتوای هک شده بر این کتیبه سنگی است. سهیل دلشاد دانشجوی دکترای داشگاه برلین در رشته فرهنگ و زبان‌های باستانی هم گفته است طی سه ماهی که مشغول هجی کردن و ترجمه متون این کتیبه بوده توانسته به نتایج جالبی دست یابد. کتیبه به سه زبان نوشته شده زبان پارسی باستان، ایلامی هخامنشی، و بابلی هخامنشی، و در عین کوتاه بودن بسیار دشوار است.

درودی همچنین گفته است: یک کلمه در این کتیبه کشف شده به نام «پتیشو وری» یعنی فردی که اهل پتیشووری بوده داریوش را سنا می‌گوید.

این کشف در زبان باستان در ۵۰ سال گذشته بی نظیر است و این کشف موجب افزوده شدن چند واژه دیگر به واژه‌های زبان باستانی شده است و تحول بزرگی در سراسر جهان است. این کشف همچنین شکوه نقش رستم را یک بار دیگر گسترش می‌دهد.

چطور می‌شود ۱۸ سال از کشف یک برگ از مهمترین تاریخ ایران کشف شده، ولی کسی به آن توجه عمیق نکرده باشد. رخشنده خود می‌گوید در زمان کشف باستان شناسی در کنار کشف کننده گان نوده و کسی هم تخصص زبان شناسی در این حوزه را ندارد.

نقش رستم نام مجموعه‌ای باستانی در روستای زنگی آباد واقع در شهرستان مرودست استان فارس است که یادمان‌هایی از ایلامیان هخامنشیان و ساسانیان را در خود جای داده است این مجموعه از سال ۱۲۰۰ پیش از میلاد تا ۶۲۵ میلادی همواره مورد توجه بوده است. آرامگاه چهار تن از سسله‌های هخامنششی نقش برجسته‌های متعددی از وقایع مهم دوران ساسانیان و نقش برجسته ویران شده‌ی از دوران ایلامیان در این مکان قرار دارد.