عربستان «مرد بیمار» منطقه است
عربستان «مرد بیمار» منطقه است
«رنو ژرار» تحلیلگر فیگارو در ابتدای این یادداشت نوشته است: «دو سال و نیم پیش، پادشاهی عربستان سعودی به لطف ثروت و ائتلاف‌هایی که داشت، می‌توانست خود را قدرتی بخواند که می‌تواند وضعیت راهبردی خاورمیانه را تغییر دهد. آن زمان، رئیس‌جمهور قدرتمندترین کشور جهان یعنی ایالات‌متحده در اولین سفر خارجی خود به عربستان رفت. آن زمان تصور می‌شد که خصوصی‌سازی شرکت نفتی «آرامکو» می‌تواند ۲ تریلیون دلار درآمد ایجاد می‌کند و این پول در زمینه فناوری‌های جدید سرمایه‌گذاری می‌شود. آن زمان محمد بن‌سلمان ولیعهد و وزیر دفاع سعودی ادعا می‌کرد که ابزار‌های لازم را برای کشیدن عملیات نظامی به داخل اراضی ایران در اختیار دارد.»
او می‌افزاید: «اما امروز اوضاع دیگر آن‌طور نیست. اکنون این پادشاهی مانند «مرد بیمار» خاورمیانه به‌نظر می‌رسد و از نظر نظامی، سیاسی و دیپلماتیک، در موضع ضعف قرار دارد.» نویسنده در مورد بعد نظامی نوشته است: «از منظر نظامی، آن‌ها اخیرا با ضربه‌هایی عظیم روبه‌رو شده‌اند. روز ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹ (۲۳ شهریور) تاسیسات نفتی راهبردی این کشور هدف حمله موفق پهپاد‌ها و موشک‌های کروز قرار گرفت. حوثی‌ها مسوولیت این حمله را بر عهده گرفته و عنوان کردند که این عملیات در پاسخ به بمباران‌هایی است که نیروی هوایی سعودی علیه آن‌ها انجام داده است. حوثی‌ها شیعیان زیدی اهل شمال یمن هستند که در سپتامبر ۲۰۱۴ صنعا را به کنترل خود درآوردند و در سال ۲۰۱۵ بن‌سلمان علیه‌شان اعلام جنگ کرد. ارتش عربستان سعودی با وجود تجهیزات نظامی گران‌قیمت، نشان داده است که از شکست دادن این شبه‌نظامیان ناتوان است. سعودی‌ها اخیرا در مرز خود هم ضربه خورده‌اند و حوثی‌ها به یکی از تیپ‌های ارتش آن‌ها یورش برده و صد‌ها نفر را به اسارت گرفته‌اند.»
ژرار سپس به بعد سیاسی پرداخته و نوشته است که عربستان سعودی توانست در ابتدا ائتلافی متشکل از چند کشور برای حمله به یمن تشکیل دهد، اما در ادامه با «بمباران کور صنعا و هدف قرار دادن مدارس و بیمارستان‌ها (و در تازه‌ترین مورد یک زندان که محل نگهداری اسرای سعودی بود) و ایجاد قحطی در این کشور، مردم یمن را رنجاند.»
او به وضعیت داخلی بن‌سلمان هم اشاره کرده و نوشته است که بن‌سلمان با اعدام شیخ «نمر باقر النمر»، جمعیت شیعه عربستان سعودی را نیز که در مناطق شرقی این کشور زندگی می‌کنند، از خود راند. ژرارد نوشته است: «شیعیان عربستان سعودی هرگز شاهزادگان خود را به‌دلیل اعدام شیخ نمر باقر النمر نخواهند بخشید. این آیت‌الله قطعا برای خاندان پادشاهی سعودی حرمتی قائل نبود، اما قطعا مرتکب جرمی نشده بود که سزای آن ریخته شدن خونش باشد.»
نویسنده در نهایت به بعد دیپلماتیک پرداخته و نوشته است که از این منظر هم «پادشاهی سعودی حمایت بی‌قید و شرط ایالات‌متحده آمریکا را که از سال ۱۹۴۵ وجود داشته را هم از دست داده است. بعد از حملات ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹ (۲۳ شهریور) - که وزارت خارجه ایالات‌متحده بدون ارائه شواهد غیرقابل انکار آن را به نیرو‌های ایرانی نسبت داده - رئیس‌جمهور دونالد ترامپ تنها به تشویق سعودی‌ها به «دفاع از خود» اکتفا کرد. در حقیقت، پیام او این بود که «فقط روی توان خودتان حساب کنید!»
این گزارش با اشاره به قتل «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد عربستانی در کنسولگری سعودی در استانبول، نوشته است که حکومت سعودی دیگر به هیچ‌وجه در آمریکا محبوب نیست و «آمریکایی‌ها به هیچ‌وجه تمایل ندارند که برای حفاظت از پادشاهی وهابی سعودی، به جنگ بروند.»
نویسنده فیگارو می‌افزاید: «محمد بن‌سلمان که نشان داده حتی توان دفاع از اراضی خود را هم ندارد، دیگر ادعا نمی‌کند که می‌تواند علیه ایران جنگ به‌راه بیندازد. او حتی می‌گوید چنین جنگی یک فاجعه است و از جامعه بین‌الملل می‌خواهد این را مدنظر داشته باشند. او حتی در منطقه خود، هر روز بیش از قبل منزوی می‌شود. حمایت اماراتی‌ها از او، از لفاظی فراتر نمی‌رود: آن‌ها در جنوب یمن در تقابل با او بازی می‌کنند و می‌دانند که چطور برای حفظ روابط با شیعیان ایرانی، به تهران هیات دیپلماتیک بفرستند. خطای دیگر او این بود که با قطر هم وارد درگیری شد و تلاش کرد با محاصره، این کشور را به باج‌گذار خود تبدیل کند. این کشور کوچک [در برابر عربستان]ایستادگی کرد و به تحکیم ائتلاف دیرینه خود با آنکارا پرداخت.»
در جمع‌بندی این یادداشت، آمده است: «ضعف ریاض، موازنه قدرت در خلیج‌فارس را به نفع تهران تغییر داده است. ایرانی‌ها در جنگ ترکیبی، با استفاده از ابزار‌های غیرقابل ردیابی، قابلیت قابل‌توجهی از خود نشان داده‌اند.» ژرارد در پایان نوشته است در صورتی که ایران صبوری به خرج دهد و از اهرم‌های به‌دست‌آمده به نحوی مناسب استفاده کند، می‌تواند به نتیجه مطلوب دست یابد، چراکه به گفته وی «ترامپ عزم و قدرت آن‌ها را درک می‌کند و در رویای یک توافق بزرگ با آنهاست.»
تحلیل لبنان ۲۴ از تصمیم بن‌سلمان
همزمان یک وب‌سایت لبنانی به نقل از منابع آگاه گزارش داد ولیعهد سعودی تصمیم گرفته مشکلات با ایران و دیگر همسایگان را به صفر برساند و روی ایجاد «اقتصادی قوی» کار کند. «محمد بن‌سلمان» ولیعهد سعودی اخیرا در گفتگو با شبکه آمریکایی «سی‌بی‌اس» در رابطه با ایران اعلام کرد، راه‌حل سیاسی را به راه‌حل نظامی ترجیح می‌دهد چراکه «وقوع هرگونه جنگ بین تهران و ریاض اقتصاد جهانی را به ورطه سقوط می‌کشاند.»
وب‌سایت «لبنان ۲۴» در گزارشی به این موضوع پرداخت و براساس گفته منابع آگاه نوشت: در نتیجه تحولات در صحنه خلیج‌فارس و عدم توجه آمریکا از سوی دیگر، بن‌سلمان تصمیم نهایی خود را گرفته و می‌خواهد سیاستی را در پیش بگیرد که به موجب آن‌ها مشکلات با همسایگان به‌ویژه ایران را به صفر برساند. این وب‌سایت در ادامه به نقل از منابع نزدیک به بن‌سلمان گزارش داد، ولیعهد سعودی تصمیم گرفته کشورش را از مرحله تنش‌های امنیتی و نظامی به مرحله پایان نزاع‌ها وارد کند تا به ایجاد اقتصادی واقعا قوی مشغول شود که نفت یکی از ارکان آن است، نه اینکه تمام تکیه اقتصاد روی نفت باشد.
در ادامه این گزارش آمده، تحلیلگران تصمیم بن‌سلمان را مرتبط با قصد امارات برای کاهش حضور نظامی در یمن می‌دانند؛ بنابراین سعودی موتور‌های تسویه حساب سیاسی را به‌کار انداخته و در همین ارتباط، در سپتامبر گذشته «عمران‌خان» نخست‌وزیر پاکستان اعلام کرد که بن‌سلمان از وی خواسته با «حسن روحانی» رئیس‌جمهور ایران صحبت کند. در عراق نیز «عباس الحسناوی» مسوول دفتر «عادل عبدالمهدی» از میانجی‌گری عبدالمهدی میان تهران و ریاض خبر داد. لبنان ۲۴ در ادامه مدعی شد، ایران نیز که تحت‌تاثیر «شدیدترین فشار‌های آمریکا» (تحریم‌های شدید) قرار دارد از این موضوع استقبال کرده است. دولت ایران اعلام کرد پیام‌هایی از ریاض دریافت کرده، «علی لاریجانی» رئیس مجلس شورای اسلامی ایران از این موضوع استقبال کرد و «محمدجواد ظریف» وزیرخارجه ایران از آمادگی برای نشستن بر سر میز مذاکره با سعودی خبر داد. در ادامه این گزارش به دیدار «بیژن زنگنه» وزیر نفت ایران با همتای سعودی خود در روسیه نیز اشاره شده است.
: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.