موضوع تحول در دانشگاه علوم قضایی بسیار مهم و ضروری است/ قاضی باید نسبت به شهری که می‌خواهد در آنجا قضاوت کند معرفت داشته باشد و شخصیت متهم را احراز کند
آیت الله رئیسی در ابتدای این مراسم با قدردانی از زحمات همه کسانی که مدیریت دانشگاه علوم قضایی را از گذشته تا به امروز بر عهده داشته و افرادی که نسبت به این دانشگاه عنایت دارند، اظهار کرد: بدون تردید ایشان همواره تلاش می‌کردند که دانشگاه، تراز دانشگاهی با تربیت کادر علمی، با تقوا و متناسب با قضای اسلامی را داشته باشد و موفقیت‌هایی هم داشته‌اند.
وی گفت: امروز آن دسته از قضاتی که دانش آموخته در این دانشگاه بودند در دستگاه قضایی همه نمونه‌های موفق آموزش در این دانشگاه هستند که در قوه قضاییه نیز این دسته از قضات کم نیستند.
رئیس قوه قضاییه در ادامه عنوان کرد: بحمداله در جایگاه‌های مختلف دستگاه قضایی دانشجویان دانش آموخته دانشگاه علوم قضایی داریم که افتخار دستگاه قضایی و نیرو‌های موثری هستند.
آیت الله رئیسی با ارج نهادن نسبت به اقدامات همه مدیران و اساتید و دانشجویان پرتلاش دانشگاه علوم قضایی، تصریح کرد: در حال حاضر با نگاه به حرکت ۴۰ ساله‌ای که انجام شده دوره جدیدی را در پیش داریم که دوره تحول و اجرای سند بالادستی است که امر مقام معظم رهبری است.
*در دوره تحول، دستگاه قضایی و همه اجزای آن باید نقش آفرین باشند
رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه در دوره تحول، دستگاه قضایی و همه اجزای آن باید در این زمینه نقش آفرین باشند، ادامه داد: تحول در دستگاه قضایی بدون تحول در دانشگاه علوم قضایی، در بخش‌های تربیت نیروی انسانی و حوزه‌های آموزش و پژوهش امکانپذیر نیست.
آیت الله رئیسی با بیان اینکه هرجا پیشرفتی وجود دارد در گرو اعتلای کادر تربیت شده آن مجموعه است، اظهار کرد: حتما تربیت نیروی انسانی در این دوره باید با همه ادوار گذشته متفاوت باشد، ضمن اینکه باید از تجربیات پیشینیان و نکات ارزشمند و تجربیات خوبی که گذشتگان داشته‌اند درس گرفت؛ اما باید طرحی نو در انداخت.
*دانشگاه علوم قضایی در سه حوزه علم، حرفه‌ای بودن در امر قضا و اخلاق، برتری داشته باشد
آیت الله رئیسی ادامه داد: این طرح نو باید حتما با اتقان علمی همراه باشد نه حرکت سلیقه‌ای، باید اساتید و فرهیختگان در هسته‌های علمی دور هم جمع شوند و بحث کنند که چه کار انجام دهیم تا دانشگاه علوم قضایی تربیت نیروی انسانی کند و در سه حوزه نخست علم، دوم حرفه‌ای بودن در امر قضا و سوم اخلاق، برتری داشته باشد.
رئیس قوه قضاییه تاکید کرد: حال چه باید کرد تا در این سه حوزه معلوم شود که دانشگاه علوم قضایی با همه دانشکده‌ها و همه بخش‌های علمی و پزوهشی خود، نیرویی تربیت می‌کند که با مراکز علمی دیگر تفاوت داشته باشد.
وی افزود: اگر این تفاوت نباشد این سئوال مطرح می‌شود که چرا شما بخش تخصصی و نیروی تخصصی را پرورش می‌دهید در حالی که دانشگاه‌های دیگر در حال انجام چنین کاری هستند حتی یک رقابتی هم وجود دارد، زیرا به هرحال دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی کشور همان کاری که دانشگاه علوم قضایی می‌کند را انجام می‌دهند، در واقع مزیت نسبی شما چییست و ما در چه بخشی باید مزیت نسبی داشته باشیم.
آیت الله رئیسی افزود: ما باید بتوانیم بگوییم که اینجا از جهت علمی سخنی برتر دارد، در حوزه کار و تلاش و حرفه و امر قضا یک جایگاه برتر دارد و نیرو‌های آن حرفه‌ای هستند و وقتی وارد امر قضا می‌شوند پرونده را خیلی خوب و دقیق می‌توانند رسیدگی کنند و حتی در حوزه اخلاق و فضایل اخلاقی نیز جایگاه برتری دارند؛ در بین این افراد، نیرویی که بخواهد دچار مشکل شود کمتر داریم و دلیل آن هم این است که در مقدمات کار، تمام آنچه که باید، فراهم شده است.
وی افزود: شورای تحول در این دانشگاه بسیار مبارک است و دانشگاه علوم قضایی باید این بخش را داشته باشد و همواره به تحول فکر کند؛ موضوع تحول در دانشگاه علوم قضایی با ارج نهادن بر همه آنچه که پیشینیان انجام دادند امر بسیار مهم و ضروری است.
آیت‌الله رئیسی ادامه داد: دانشجویان عزیزی که در این رابطه صاحب نظر هستند و می‌توانند وقت بگذارند و کمک کنند که این تحول در این دانشگاه نهادینه شود، حتما در این زمینه نقش آفرین باشند، حتی دانش آموختگان قبلی که به نحوی با دانشگاه در ارتباط هستند و همچنین نظرات قضات مجرب می‌تواند در جهت گره گشایی موثر باشد.
*بسیار اهمیت دارد که دانشگاه علوم قضایی به عنوان یک دانشگاه تراز، در دوران تحول اثرگذار و کارآمد باشد
وی افزود: ضمن استفاده از همه تجربیات پیشینیان، بسیار اهمیت دارد که دانشگاه علوم قضایی به عنوان یک دانشگاه تراز، در دوران تحول اثرگذار و کارآمد باشد.
*تأکید بر آشنایی قضات با موضوعات میان رشته‌ای
رئیس قوه قضاییه با تأکید بر آشنایی قضات با موضوعات میان رشته‌ای گفت: توجه به بحث آی تی موضوع مهمی است که هر دانشجو به میزانی که ضرورت دارد باید در این رابطه آشنایی لازم را داشته باشد. همچنین قضات باید اجمالا به مسائل اقتصادی آشنایی داشته باشند، تشکیل شعب و بخش‌های تخصصی در قوه قضاییه می‌طلبد که در دانشگاه علوم قضایی کار‌های میان رشته‌ای انجام شود.
*قاضی باید نسبت به شهری که می‌خواهد در آنجا قضاوت کند معرفت داشته باشد
آیت‌الله رئیسی با تأکید بر آشنایی قضات با حقوق و اقتصاد، حقوق و جامعه شناسی و روانشناسی گفت: مرحوم محقق در شرایع در آداب القضا آورده که قاضی باید نسبت به شهری که می‌خواهد در آنجا قضاوت کند معرفت داشته باشد و این همان جامعه شناسی است که از آن بحث می‌کنیم. همچنین در مورد فردی با یک نوع اتهام یک حکم صادر می‌شود؛ اما نسبت به فرد دیگر علل مشدّده و مخففه را در نظر می‌گیرند. در اینجا میان یک فرد سابقه دار و مجرم حرفه‌ای با یک فردی که دچار خطا و اشتباه شده تفاوت وجود دارد؛ لذا نگاه قضات بسیار مهم است و اگر قرار بود فقط قانون باشد این کار را سیستم و دستگاه ماشینی هم می‌توانست انجام دهد و نیازی به شخص نداشت.
*قاضی باید شخصیت متهم را احراز کند و بعد حکم صادر کند
وی در ادامه افزود: قاضی باید شخصیت متهم را احراز کند و بعد حکم صادر کند، باید کاملا مشخص و احراز شود که فرد با چه انگیزه و اندیشه و سابقه‌ای خطایی را انجام داده است و چه شخصیتی دارد.
رئیس قوه قضاییه اظهار کرد: در آیین دادرسی تکلیف شده است که برای شخصیت فرد یک پرونده تشکیل شود که این کار ارزشمندی است و تشخیص اینکه جرم با چه انگیزه‌ای انجام شده اهمیت دارد که سختی کار قاضی نیز در این است و در کنار آن قاضی باید تقوای الهی و نفوذناپذیری داشته باشد و در اینجاست که علم کنار تقوا و اندیشه انقلابی معنا می‌دهد.
*سیاسی بودن به معنای شناخت جامعه، شناخت نیاز‌های جامعه و ایفای نقش برای رفع نیاز‌های جامعه است
آیت‌الله رئیسی اضافه کرد: مقام معظم رهبری در مورد سیاسی بودن دانشگاه، دانشجو، طلبه یا حوزه فرمودند برخی سیاسی بودن را به این معنا می‌دانند که دانشجو یا طلبه عضو یک جریان، حزب و گروه سیاسی باشد، اما سیاسی بودن حتما به این معنا نیست، سیاسی بودن به معنای شناخت جامعه، شناخت نیاز‌های جامعه و ایفای نقش برای رفع نیاز‌های جامعه است.
وی گفت: شهدای عالیقدر و سرداران رشید اسلام که امروز به آن‌ها افتخار می‌کنیم و نام شهدا، فرزند شهید، خانواده شهید، خانه شهید، اثر شهید و کوچه شهید پرچم‌های برافراشته‌ای در هر کوی و برزن هستند که ارزش‌های انقلاب، پیام امام، انقلابی اندیشیدن و عمل کردن را نشان می‌دهند.
*نام شهید در هر کوی و برزن پرچمی از ارزش‌های الهی است
رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه نام شهید در هر کوی و برزن پرچمی از ارزش‌های الهی است، تصریح کرد: در هر کارخانه، اداره، سازمان، دانشگاه و حوزه نشان شهید یک علامت و نشانه برای حفظ ارزش‌های انقلاب اسلامی است.
وى تصریح کرد: این سخنى که پیامبر اکرم (ص) در بیان نورانى و در تعریف علم فرمودند سخن بلندى است؛ در کتاب شریف "اربعین"، امام خمینی (ره) در حدیث ٢٤ خیلى زیبا تبیین کردند و فرمودند مراد از این علم، علم به عقاید و باورهاست؛ علم به اخلاق فاضله و کریمه است و علم نسبت به احکام و باید و نباید‌هاى الهى است.
آیت الله رئیسى با بیان اینکه حقیقت علم و دانش همین است، گفت: "عمران بصرى" بعد از ٩٤ سال سن آمد خدمت حضرت صادق (ع)، این روایت در جلد اول بحارالانوارنقل شده است. (هر کس خدمت آسید على آقاى قاضى رحمه‌الله علیه می‌رسید ومى گفت ذکرى یادم دهید و غالبا جوان‌ها و طلبه‌ها مى‌رفتند، ایشان می‌پرسید حدیث عمران بصرى را خوانده‌اى؟ اگر مى‌گفت خوانده‌ام، سپس مى‌گفت به این حدیث عمل کرده‌اى؟ اگر عمل نکرده‌ای، آن را بنویس و در جیبت بگذار) در این روایت حضرت به عمران مى‌گوید: حرفت چیست؟ مى‌گوید من مى‌خواهم عالم شوم؛ به من علم بیاموزید و روشن بگویید حقیقت علم چیست؟ حضرت در جواب فرمودند: حقیقت علم در عبودیت نهفته است. عمران پرسید: حقیقت عبودیت چیست؟ حضرت فرمودند که حقیقت عبودیت آن است که بدانى عالَم، همه ملک خداست؛ بدانى در تمام ذرات وجود این عالم اراده حضرت حق جاری است و عالم همه جنودالله است. اگر تو هم بنده خدا شدى این لشگر در اختیار تو قرار مى گیرد.
رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: درس‌ها را باید خواند؛ اما حقیقت علم و دانش را که در بندگى قرار دارد باید از او خواست تا همیشه انسان را در عرصه هاى مختلف راهنما باشد و به انسان بیاموزد که چه باید کرد. همین حدیث را امام صادق (ع) در روایتى تبیین فرمودند. آنجا فرمودند که کل علم را من در چهار چیز دیدم که از مهم‌ترین موارد در این حدیث باز همین مساله خداشناسى، خودشناسى، دین شناسى و آسیب شناسى دینی است که چه چیزهایى انسان را از دین خدا خارج مى کند.
آیت الله رئیسى بیان کرد: اساس آن چیزى که مى‌تواند انسان و شخصیت او را شکل دهد، این چیزهاست؛ باز شدن چشم، قلب، دل و فهم و درک انسان در این حوزه به بندگى خداوند متعال نیاز دارد.
*خروجى دانشگاه علوم قضایى باید قاضی متدین، واجد شرایط، عالم، اخلاقى و انقلابى باشد
رئیس قوه قضاییه خطاب به اساتید و دانشجویان بیان کرد: خروجى دانشگاه علوم قضایى باید قاضی متدین، واجد شرایط، عالم، اخلاقى و انقلابى باشد.
وى در ادامه خاطرنشان کرد: امروز در تمام دنیا و در مقالات جدید بحث مى‌کنند که ما سال‌هاى سال است که علم را از اخلاق جدا کرده‌ایم و اشتباه کردیم که نتیجه آن این شد که با علم ابزارى علیه خود انسان و حیات آن ساخته شد و محیط زیست و زندگى انسان را به مخاطره انداخت. باید در کنار علم، اخلاق را قرار دهیم و این را امام صادق (ع) و پیغمبر اکرم (ص) آن روز فرمودند که اگر در کنار علم و دانش اخلاق نباشد، دانشجو و استاد ما اگر در کنار یاد دادن و یاد گرفتن اخلاق نداشته نباشد، این علم و دانش علاوه براینکه گره‌گشا نخواهد بود، گره‌هایى را هم براى خودش و هم براى جامعه ایجاد مى‌کند.
*علم گره‌گشا علمى است که در کنار آن اخلاق فاضله و کریمه باشد
آیت الله رئیسى با بیان اینکه علم گره‌گشا علمى است که در کنار آن اخلاق فاضله و کریمه باشد، گفت: من به رئیس دانشگاه، اساتید و مربیان تاکید مى‌کنم که دانشگاه علوم قضایى هم در مسائل حقوقى و علمى باید دستى برتر داشته باشد و هم در اخلاقِ حرفه اى دستى برتر داشته باشد؛ به نحوى که دانش آموختگان این دانشگاه در بین فارغ‌التحصیلان حقوق سرآمد باشند؛ به لحاظ اینجا وابسته به قوه قضاییه است و نیاز‌ها را خوب تشخیص مى‌دهد و انشاءالله متناسب با آن نیاز‌ها در جهت رفع آن نیاز‌ها تلاش مى کند.
رئیس قوه قضاییه با مفید دانستن اطلاع پیدا کردن اساتید و دانشجویان دانشگاه علوم قضایى از وضعیت دستگاه قضایى اظهار کرد: آقاى دکتر محسنى ترتیبى دهند که اساتیدى که از قوه قضاییه به اینجا مى‌آیند و تدریس مى‌کنند، وضعیت و شرایط دستگاه قضایى را خوب براى عزیزان تبیین کنند.
وى اضافه کرد: اگر بشود در آن مقطعى که عزیزان باید کار تخصصى انجام دهند، در حوزه‌های مختلف قضایی بر اساس رشته‌های موجود در دانشگاه از جمله در حوزه خانواده، مسائل اقتصادى، کیفرى، مدنى و سایر رشته‌ها به اطلاعات کاملا به هنگام دسترسی پیدا کنند و بدانند دستگاه قضایى چه نیازهایى دارد و مشکلات امروز در حوزه مربوط به آن‌ها چیست، من کاملا با این روند موافق هستم؛ چرا که دانشجویان این دانشگاه مجموعه‌اى هستند که عموما خود را براى خدمت در دستگاه قضایى آماده مى کنند؛ لذا اطلاع پیدا کردن از نیازهاى دستگاه قضایى براى عزیزان مى تواند بسیار مفید باشد.
*شرایط و وضعیت ما در دستگاه قضایى شرایطى است که تحول جدى مى‌طلبد
آیت الله رئیسى در ادامه خاطرنشان کرد: با همه تلاش‌هایى که بزرگان و اساتید ما در طول چهل ساله بعد از انقلاب برای شکل‌گیری دستگاه قضایى مبتنى بر فقه و حقوق کردند، اما شرایط و وضعیت ما در دستگاه قضایى شرایطى است که تحول جدى مى‌طلبد و دلسوزان، مطلعان و کسانى که با دستگاه قضایى آشنا هستند، حتما مى‌دانند که این تحول یک ضرورت اجتناب ناپذیر براى قوه قضاییه است.
رئیس دستگاه قضایى در ادامه تصریح کرد: در مجموعه دستگاه قضایى مانند دانشگاه علوم قضایى که گفتیم باید کارش بر یک جزمیت علمى مبتنى باشد، حتما باید کار بر جزمیت استوار باشد و معلوم شود که در این تحول چه باید بشود و راه را چگونه باید دنبال و پیگیرى کرد.
*باید از اساتید صاحبنظر در مسائل حقوقى و قضایى بیشتر استفاده شود
وى با تبریک سال تحصیلى جدید خطاب به دانشجویان و اساتید گفت: من با اطلاعاتى که دارم، می‌دانم اینجا اساتید خوبى دارد؛ اما به این میزان نباید اکتفا شود و باید از اساتید صاحبنظر در مسائل حقوقى و قضایى بیشتر استفاده شود و دانشجویان عزیز نیز انشاءالله سال پربرکتى داشته باشند و دانش افزایى و رسیدن به مدارج عالى از جهت علمى و اخلاقی که محصول آن مى شود قضات عالم، باتقوا و انقلابی، نتیجه‌اش شکل گیرى تحول در دستگاه قضایى و اجراى عدالت براى زندگى مردم باشد.
آیت الله رئیسى ادامه داد: مردم باید احساس کنند این تحول اتفاق افتاده و قاضى، هم حفظ احترام مى کند و مهربان است و هم حفظ اقتدار مى‌کند و با قدرت و بدون نفوذ از احدى قانون را اجرا مى‌کند و از خود نیز نفوذپذیر نیست؛ یعنى حب و بغض شخصى وى دخالت در حکمش نمى‌کند و تلاش مى‌کند مسائل را با تدبیر دنبال کند.
رئیس قوه قضاییه عنوان کرد: من در جلسات گفتم که قضات ما انشاءالله در این حوزه با تمام تلاش‌هایى که مى‌کنند سعی‌شان این باشد که دستگاه قضایى آن ملجاء و پناهگاهى شود که هم امام (ره) در کلمات نورانى خود فرمودند و هم رهبرى تاکید دارند که دستگاه قضایى ملجاء و پناهگاه مردم شود.
*پناهگاه شدن دستگاه قضایى با بخشنامه و دستورالعمل نمى‌شود
وى با بیان اینکه پناهگاه شدن دستگاه قضایى با بخشنامه و دستورالعمل نمى‌شود، گفت: باید این احساس در مردم ایجاد شود که این پدرى مهربان است که اگر مورد ظلم قرار گرفتم و به او مراجعه کردم، حتما رفع ظلم خواهد شد. این احساس آن امر مبارکى است که باید با عملکرد‌ها اتفاق بیفتد و امیدواریم که انشاءالله سال نو تحصیلى به برکت نام مقدس اباعبدالله (ع) بر شما و اساتید محترم مبارک باشد و ما هم شاهد کارى بهتر و برتر در دانشگاه علوم قضایى باشیم.
آیت الله رئیسى در پایان از حجت‌الاسلام والمسلمین امینى، دکتر شریعت باقرى و سایرین قدردانى کرد.
به گزارش ، فرید محسنی رئیس دانشگاه علوم قضایی هم در این مراسم، اظهار کرد: در سال جاری ۹۱ نفر پذیرفته شدند که ۵ نفر رتبه تک رقمی، ۳۶ نفر رتبه دو رقمی و ۵۰ نفررتبه سه رقمی هستند و مرحله دوم گزینش در شرف انجام است؛ به طوری که روز گذشته مصاحبه‌ها انجام شد.
وی در ادامه با بیان اینکه امانت صرفاً در امور مادی نیست، اظهار کرد: در همین مناصب نیز امانت وجود دارد؛ چراکه بر اساس دیدگاه اعتقادی شغل قضاوت یکی از مناصب مهم و امانت الهی است.
محسنی با اشاره به آیات ۵۸ تا ۶۹ سوره نسا گفت: این آیات مملو از نکات حقوق عمومی و مرتبط با نظام حاکمیتی است.
رئیس دانشگاه علوم قضایی ادامه داد: دانشگاه علوم قضایی، وظیفه اصلی تربیت قضات را بر عهده دارد تا علاوه بر علم و دانش، با تقوا، متعهد و انقلابی باشند.
وی گفت: قوه قضاییه در وضعیت فعلی درصدد تحولات بزرگی است و موفقیت در این امر مهم منوط به وجود افراد توانمندی است که برای این اهداف مهم تربیت شده باشند.
محسنی با بیان اینکه دانشگاه علوم قضایی سربازخانه‌ای برای تربیت نیرو در خط مقدم است، بیان کرد: ما یک دانشکده حقوق مستقل نیستیم که صرفا آموزش حقوق دهیم؛ بلکه باید قضات متخصص، متعهد و ولایی تربیت کنیم.
رئیس دانشگاه علوم قضایی در ادامه با بیان اینکه ۴۹ روز است که در این منصب حضور پیدا کرده‌ام، افزود: در این مدت با کمک اساتید و کارکنان دانشگاه حتی در ایام تعطیل دانشگاه نیز برنامه ریزی کرده‌ایم و شورای تحول که زیر مجموعه آن کارگروه‌هایی است که در زمینه‌های علمی کار می‌کنند، تشکیل شده است.
وی بیان کرد: در زمینه علمی وضعیت قوه قضاییه با توجه به تحولات اجتماعی نیاز به تحول جدی دارد که در کارگروه مربوطه پیگیر آن هستیم.
محسنی ادامه داد: در زمینه‌های کارآفرینی، استارت آپ‌ها، حقوق آی تی، حقوق کیفری و اقتصادی نیز تدارک دیده‌ایم که در درس‌ها به آن‌ها پرداخته شود تا بتوانیم هم قسمت‌هایی از دانشگاه را که در حال حاضر تعطیل است، فعال کنیم و هم توسعه دهیم.
رئیس دانشگاه علوم قضایی با اشاره به برنامه ریزی‌های انجام شده در زمینه فرهنگی اذعان کرد: اکنون کار شروع شده و برای دوره جدید کار را آغاز کرده‌ایم و تدارکاتی لازم است. ما تمام تلاشمان را به صورت نرم افزاری به کار می‌بریم تا در زمینه اهداف تحولی قوه قضاییه کار خود انجام دهیم.
وی در ادامه بیان کرد: در جلسه ده روز پیش که خدمت ریاست قوه قضاییه بودیم ازسوی ایشان تشویق و تکلیف شد که وضعیت فیزیکی دانشگاه مطلوب نیست و باید اقداماتی انجام شود و در خصوص زمینی که در منطقه اوین متعلق به دانشگاه است، دستور پیگیری از سوی ایشان صادر شده و مقرر شده هر کاری لازم باشد انجام دهیم.
محسنی افزود: از طرفی خوابگاه‌ها نیز استیجاری است و مطلوب نیست. امیدواریم بتوانیم در فرصتی که داریم از همه نظر تلاش کنیم تا دانشگاه ارتقاء پیدا کند؛ چرا که اگر قضات خوبی تربیت کنیم، در عملکرد قوه قضاییه و نظام جمهوری اسلامی تاثیر مثبت خواهد گذاشت.