«ابتکار صلح هرمز»؛ طرحی در تقابل با توطئه‌های آمریکا/ بند ۸ قطعنامه ۵۹۸ اجرا می‌شود؟
طرح ویژه روحانی
روحانی در سفر امسال خود به مقر سازمان ملل، حامل طرحی ویژه است؛ طرحی برای رفع تنش‌های فزاینده منطقه غرب آسیا که ناشی از حضور نظامیان آمریکایی و سیل تسلیحات این کشور به منطقه ماست. طرحی به نام «ابتکار صلح هرمز» که با استخراج حرف اول کلمات تشکیل دهنده عنوان این طرح به انگلیسی، واژه HOPE به معنای «امید» به دست می‌آید؛ لذا عنوان دیگر این طرح، «ائتلاف امید» گذاشته شده است.
«ائتلاف امید» و «ابتکار صلح هرمز»
روحانی روز یکشنبه ۳۱ شهریور در مراسم رژه گرامیداشت هفته دفاع مقدس در تهران برای نخستین بار از طرح «ابتکار صلح هرمز» سخن گفت و اعلام کرد: منطق ما، منطق خلیج فارسی است که امنیت آن از درون باشد، لذا امنیت خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان، درون‌زا است و حضور نیرو‌های خارجی در این منطقه می‌تواند مشکل‌آفرین باشد؛ لذا امسال در سازمان ملل متحد با شعار «ائتلاف امید» و «ابتکار صلح هرمز» که خلاصه آن «حب و امید» خواهد بود، حضور خواهیم یافت و طرحی را در سازمان ملل پیش روی جهانیان قرار خواهیم داد مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی ایران با همکاری کشورهای منطقه می‌تواند امنیت خلیج فارس و دریای عمان را با کمک کشورهای منطقه بوجود آورد.
همکاری دسته‌جمعی درون منطقه خلیج فارس
رئیس‌جمهور کشورمان روز دوشنبه اول مهر پیش از عزیمت به نیویورک برای شرکت در هفتاد و چهارمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در فرودگاه مهرآباد و در جمع خبرنگاران به تشریح بیشتر «ابتکار صلح هرمز» پرداخت و گفت: در این طرح که اسم آن «ابتکار صلح هرمز» است به دنبال همکاری دسته‌جمعی درون منطقه خلیج فارس برای امنیت منطقه هستیم و می‌خواهیم همه کشورهای منطقه در این مسیر مشارکت و همکاری داشته باشند و ابعاد مختلف آن را در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح خواهیم کرد. این طرح تنها جنبه امنیتی ندارد و مسایل دیگری را هم در بر می‌گیرد همه کشورهای ساحلی خلیج فارس و منطقه هرمز در آن دعوت می‌شوند و سازمان ملل نیز برای حضور در این طرح دعوت شده و برای تأمین و تضمین امنیت منطقه فعال خواهد شد.
واکنش سران کشورهای جهان به ابتکار صلح آمیز ایران
روحانی در بدو ورود به نیویورک و همچنین در دیدار‌هایی که تا اینجای کار با سران کشورهای فرانسه، پاکستان، ژاپن، انگلیس، آلمان، اسپانیا، سوئد و سوییس داشته است، اقدام به تشریح بخش‌هایی از «ابتکار صلح هرمز» کرده است و سران کشورهای جهان نیز از این طرح ایران استقبال کرده‌اند.
آمریکایی‌ها نیز اعلام کرده‌اند منتظر روشن شدن ابعاد طرح «ابتکار صلح هرمز» هستند؛ بنا به گزارش تارنمای گلوبال نیوز، ترامپ در واکنش به طرح مزبور، گفته است همیشه از طرح صلح ایرانی استقبال می‌کند.
به هر ترتیب امشب (چهارشنبه سوم مهر) محافل سیاسی و رسانه‌ای جهان انتظار سخنان حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان در هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل و رونمایی وی از طرح «ابتکار صلح هرمز» را می‌کشند.
محمل قانونی «ابتکار صلح هرمز» ؛ بند ۸ قطعنامه ۵۹۸
در رابطه با طرح «ابتکار صلح هرمز» که ایده ویژه ایران برای کاهش تنش‌های آمریکا‌ساز منطقه غرب آسیاست، دو بحث عمده مطرح است؛ نخست آنکه استناد و محمل قانونی این طرح بند ۸ قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل است؛ قطعنامه‌ای که در تاریخ ۲۷ تیر ۱۳۶۶ در ارتباط با تجاوز رژیم صدام به ایران صادر شد و در بند ۸ آن بر مشورت کشورهای منطقه غرب آسیا به منظور جستجوی راه‌های افزایش امنیت و ثبات منطقه تاکید شده است.
طرحی در تقابل با توطئه‌های آمریکا
نکته دیگری که در ارتباط با طرح ایرانی «ابتکار صلح هرمز» مطرح است آن است که این طرح یک مدل بومی و منطقه‌ای در مقابل طرح‌های شرارت بار و شیطنت‌آمیز آمریکا برای منطقه غرب آسیاست.
آمریکا طی چند ماه اخیر دوبار طرح تشکیل ائتلاف در منطقه غرب آسیا را پیش کشیده است؛ بار نخست، در اوایل تابستان سال جاری بود که آنها به بهانه تامین امنیت کشتیرانی در تنگه هرمز، بحث ایجاد ائتلاف دریایی و نظامی در خلیج فارس را مطرح کردند که این طرح آنها با استقبال سرد متحدان غربی و شرقی‌شان از جمله آلمان و فرانسه و ژاپن و کره جنوبی مواجه شد.
در مرتبه دوم، آمریکایی‌ها پس هدف قرار گرفتن پالایشگاه‌ها و میادین نفتی شرکت آرامکو عربستان سعودی در تاریخ ۲۳ شهریور، مجددا بحث تشکیل ائتلاف نظامی برای آنچه که مقابله با ایران می‌نامیدند را پیش کشیدند؛ روحانی رئیس‌جمهور کشورمان روز دوشنبه اول مهر پیش از عزیمت به نیویورک در جمع خبرنگاران داخلی از نقشه آمریکایی‌ها در اتهام‌زنی به ایران در قضیه آرامکو و به موازات آن طرح ایجاد ائتلاف نظامی علیه ایران رمزگشایی کرد و گفت: آمریکا می‌خواهد به طور کامل منطقه را تحت سلطه خود در آورد و همه نفت منطقه شرقی عربستان را در اختیار داشته باشد و البته این دعوای آمریکا عمدتاً با چین و دیگران است. آمریکایی‌ها می‌خواهند از این فرصت نهایت استفاده را ببرند و اینکه به دنبال انعقاد قرارداد‌های میلیارد دلاری برای سیستم‌های پدافند با کشورهای منطقه هستند، نشان می‌دهد که آنان اهداف دیگری را برای حضور مستمر در منطقه دارند.
کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس از دریچه چشم آمریکا به ایران و منطقه می‌نگرند
احمد بخشایش عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نهم در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاسی ، با اشاره به طرح «ابتکار صلح هرمز» که قرار است از سوی رئیس‌جمهور کشورمان امروز (چهارشنبه) در مجمع عمومی سازمان ملل تبیین شود، گفت: نفس حضور رئیس‌جمهور کشورمان با یک طرح و ابتکار ویژه در مقر سازمان ملل، نکته مثبت و حائز اهمیتی است اما به چند دلیل آشکار نباید چندان به توفیق طرح مزبور و پذیرش عملگرایانه آن از سوی کشورهای منطقه امیدوار بود.
وی تصریح کرد: این یک واقعیت غیرقابل انکار است که کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس نظیر عربستان سعودی و امارات، از دریچه چشم آمریکایی‌ها به ایران اسلامی و اتفاقات و تحولات منطقه غرب آسیا می‌نگرند؛ این کشورها هنوز در محیط جنگ سرد، زیست سیاسی و امنیتی خود را پیش می‌برند و در ذهن سردمدرانشان اینچنین تعریف شده که امنیت‌شان را باید یک نیروی بیگانه فرامنطقه‌ای تامین کند، لذا مشخص است پذیرای طرحی که بر مشارکت انحصاری کشورهای منطقه در تامین امنیت آن تاکید شده، نخواهند بود.
آمریکا مانع بزرگ کشورهای منطقه در مشارکت امنیتی - سیاسی با ایران
بخشایش بیان داشت: از سوی دیگر، بمباران تبلیغاتی لجام‌گسیخته و اغواگرایانه آمریکایی‌ها و سایر دوّل غربی و ایران هراسی‌های صورت گرفته از جانب آنها، اساسا اجازه فکر کردن سردمداران کشورهای حاشیه خلیج فارس به مشارکت با ایران بدون حضور واشنگتن در تامین امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز را نخواهد داد.
این استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاست خارجی بیان داشت: یک گزاره در ذهن آقای روحانی و مشاوران وی تثبیت شده که آنها را وامی‌دارد در مجامع جهانی بجای تاکید بر «ایران قدرتمند» بر روی «منطقه قدرتمند» تاکید کنند و مانور دهند؛ طرح «ابتکار صلح هرمز» نیز از این گزاره نشأت می‌گیرد؛ اما همانطور که تصریح شد عمده کشورهای منطقه به سبب وابستگی ساخت سیاسی و امنیتی خود به آمریکا قادر به مشارکت در طرح و ایده ایران برای به منصه ظهور گذاشتن منطقه قدرتمند و در عین حال مستقل نیستند.
به هر ترتیب چند ساعت دیگر باید منتظر ماند و پس از استماع سخنان رئیس جمهور کشورمان در هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل و ارائه طرح «ابتکار صلح هرمز»، رهیافت کشورها در قبال آن را دید.