رکود کاهشی تورم در مرداد سالجاری
بررسی آمارهای شاخص بهای مصرفکننده نشان میدهد در مرداد سه رکورد تورمی ثبت شده است، دو رکورد تورمی در جهت کاهش و یک رکورد تورمی در جهت افزایش. نخست اینکه نرخ تورم نقطه به نقطه در مرداد با کاهش ۴/ ۶ واحد درصدی به سطح ۶/ ۴۱ درصد رسیده است. بر اساس بررسی گزارش مرکز آمار ایران، در هیچ ماه از دهه ۹۰، نرخ تورم نقطه به نقطه در یک ماه به این میزان کاهش نیافته بود. از سوی دیگر، نرخ تورم ماهانه نیز در مرداد با ثبت رقم ۶/ ۰ درصد به کمترین سطح طی ۱۷ ماه منتهی به مرداد ماه سال جاری رسیده است. رکورد سوم، قابل پیش بینی بود و نرخ تورم میانگین با ثبت رقم ۲/ ۴۲ درصد به بالاترین سطح در دهه ۹۰ رسیده است. این روند با توجه به رفتار تورم در سال قبل قابل پیش بینی است، اما با توجه به ثبت آمار تورم نقطه به نقطه و ماهانه، در ماههای آتی میتوان شاهد تغییر مسیر تورم میانگین بود.
کمترین تورم ماهانه در ۱۷ ماه
آمارهای مرکز آمار ایران نشان میدهد که میزان شاخص بهای مصرف کننده در مرداد به رقم ۸/ ۱۸۰ واحد رسیده است. مطابق بررسیها، نرخ تورم ماهانه در این ماه به رقم ۶/ ۰ درصد رسیده است و این موضوع نشان میدهد که متوسط سطح عمومی قیمتها در مرداد نسبت به تیر تنها ۶/ ۰ درصد رشد کرده است. این روند در حالی است که نرخ تورم ماهانه در تیر در سطح رقم ۸/ ۲ درصد گزارش شده است. نرخ تورم ماهانه در مرداد کمترین سطح از اسفند ۹۶ (۱۷ ماه اخیر) بوده است، در آن زمان تورم ماهانه به میزان ۲/ ۰درصد گزارش شده بود، اما این نرخ پس از اسفند ۹۶ همواره در سطح بالای یک درصد قرار داشت. در سالجاری نرخ تورم ماهانه دو بار در ماههای خرداد و مرداد به زیر یکدرصد رسید، تا نشان دهد که رشد سطح عمومی قیمتها از نفس افتاده است و در شرایط کنونی، نمیتواند حرکت پرنوسان سال گذشته را تکرار کند. یک سال پیش و در مرداد ۹۷، نرخ تورم ماهانه به میزان ۲/ ۵درصد گزارش شده بود، و نشان میدهد که وضعیت تورم در مرداد سالجاری متفاوت از سال گذشته است. به گفته کارشناسان نرخ تورم ۶/ ۰ درصدی یک محدوده امن برای فعالیتهای اقتصادی محسوب میشود و تداوم این روند باعث ثبت تورم نقطه به نقطه در نقطه مطلوب است.
افت تورم بیسابقه در دهه ۹۰
دومین متغیری که در گزارش شاخص بهای مصرف کننده مورد توجه قرار میگیرد، نرخ تورم نقطه به نقطه است. این متغیر تغییرات شاخص بهای مصرف کننده در یک ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل را در نظر میگیرد و به علت مقایسه دو نقطه (دو ماه) این متغیر به نرخ تورم نقطه به نقطه معروف شده است. گزارشها نشان میدهد که در مرداد نرخ تورم نقطه به نقطه به سطح ۶/ ۴۱ درصد رسیده است. این رقم در تیر ۴۸ درصد گزارش شده بود، بنابراین طی یک ماه ۴/ ۶ واحد درصد از نرخ تورم نقطه به نقطه کاسته شده است. در اردیبهشت سالجاری نرخ تورم قله ۱/ ۵۲ درصدی را فتح کرد، اما پس از این ماه همواره روند نرخ تورم نزولی بوده، به نحوی که طی سه ماه منتهی به مرداد سال جاری بیش از ۱۰ واحد از نرخ تورم نقطه به نقطه کاسته شده است؛ بنابراین میتوان عنوان کرد، که سیر نزولی نرخ تورم نقطه به نقطه در دور تند قرار دارد، و همانطور که مسیر صعودی را در سال ۹۶ پیمود، این روند با همان سرعت و در جهت نزولی در حال حرکت است.
یکی از نکات قابل توجه این است که با بررسی ماههای سالجاری در دهه ۹۰، در هیچ ماهی نرخ تورم نقطه به نقطه نتوانسته به میزان مرداد سال جاری عقب نشینی کند و کاهش ۴/ ۶ واحد درصدی طی یک ماه بیسابقه بوده است. بررسیها نشان میدهد که در بهمن ۹۲، نرخ تورم نقطه به نقطه به میزان ۷/ ۵ درصد افت کرده که البته این میزان عقب نشینی نسبت به مرداد سال جاری، کمتر بوده است؛ بنابراین مرداد ماه از این حیث نیز میتواند یک رکورد جدید در آمار تورم باشد و نشان میدهد که نرخ تورم در مسیر کاهشی، یک پله بزرگ را پشت سرگذاشته است.
بیشترین تورم میانگین
سومین آمار مورد بررسی در گزارش شاخص بهای مصرف کننده، نرخ تورم میانگین است. نکته قابل توجه این است که اگرچه نرخ تورم ماهانه و نقطه به نقطه در مسیر کاهشی قرار دارد، اما نرخ تورم میانگین در مرداد به سطح ۲/ ۴۲ درصد رسیده و نسبت به ماه قبل افزایش ۸/ ۱ واحد درصدی را ثبت کرده است. این نرخ نیز بیشترین سطح تورم میانگین در دهه ۹۰ است، البته این افزایش نرخ تورم میانگین، طبیعی است، زیرا هنوز سیگنال کاهشی نرخ تورم نقطه به نقطه به نرخ تورم میانگین نرسیده است. نرخ تورم میانگین تغییرات شاخص بهای مصرف کننده در ۱۲ منتهی به مرداد سال جاری نسبت به ۱۲منتهی به مرداد سال قبل را بررسی میکند، بنابراین حافظه ۲۴ ماهه دارد و به همین دلیل، این روند صعودی در نرخ تورم میانگین هنوز ادامه دارد. اما با توجه به رفتار نرخ تورم ماهانه و نقطه به نقطه در ماههای آتی تغییر مسیر خواهد داد و نرخ تورم میانگین نیز روند نزولی را ثبت خواهد کرد؛ بنابراین به نظر میرسد که در هر سه نرخ تورم ماهانه، نقطه به نقطه و میانگین، سه متغیر متفاوت وجود دارد، البته دو رکورد در جهت کاهشی و یک رکورد نیز در جهت افزایشی ثبت شده است.